Барилгын салбарын ахмад ажилтан, зөвлөх инженер Ш.СОНОМДАГВА

          Монгол улсын хөдөлмөрийн зах зээлийн 2018 оны төлөв байдал болон өнгөрсөн оны хөдөлмөрийн зах зээлийн судалгааны талаарх дүнг Хөдөлмөр, нийгмийн хамгааллын яам өнгөрсөн сард танилцуулсан. Энэ онд 74,6 мянган ажлын байр шинээр бий болох төлөвтэй байгаагаас эрэлттэй байгаа ажил мэргэжлийн нэгдүгээрт, барилгын салбар нэрлэгдэж, 18, мянган ажлын байр бий болох хүлээлт байна. Энэ судалгаанд үндэслэн Монгол улсын нийгэм, эдийн засгийн хөгжилд бодит нөлөөлөл үзүүлдэг барилгын салбарт хүний нөөцийн бодлого боловсруулах, хэрэгжүүлэх асуудалд хэдэн санал хэлье.

Хүн гэдэг нь угаасаа байгууллагын төдийгүй улс орны баялаг юм. Төрийн болон аж ахуйн нэг, байгууллагын хөгжлийн бодлогын гол цөм нь хүний нөөцийн бодлого байдаг. Хүн ам өсөн нэмэгдэхийн хэрээр салбар бүрд бизнес өргөжин тэлэх, цар хүрээгээ нэмэгдүүлэх асуудал тулгардаг. Тулгарах асуудалтай холбогдон тогтвортой, найдвартай, амжилттай ажиллагааг бий болгох зорилго, зорилтыг тодорхойлж бодлого боловсруулах шаардлага зүй ёсоор гардаг.

     Хүний нөөцийг удирдана гэдэг нь маш өргөн цар хүрээтэй асуудал бөгөөд байгууллага дахь хувь хүмүүсийн туршлага, ур чадвар, мэдлэг, авьяас, хувийн шинж чанар, харьцаа, эрсдэл хүлээх чадвар, хүсэл тэмүүллийг багтаасан ойлголт юм. Иймээс хүний нөөцийн удирдлагын гол зорилго нь ажилтан бүрийн чадварыг бүрэн нээх, оновчтой ашиглах явдал мөн.

Манай улс зах зээлийн эдийн засгийн харьцаанд шилжих болсон 1990-ээд оноос өмнө энэ асуудлыг боловсон хүчний бодлого хэмээн авч үздэг байлаа. Харин сүүлийн үед эрдэмтэн мэргэд, судлаачид “хүний нөөцийн менежмент” хэмээн ярих болсон.

Өнөөдөр барилгын салбарт хүний нөөцийн бодлого маш хангалтгүй байна. Салбарын толгой байгууллагын удирдлагууд хүн амыг орон сууцаар хангах, гэр хорооллыг барилгажуулах, ипотекийн зээлийн хүүг бууруулах, барилгын чанарыг сайжруулах, цемент болон импортоор оруулж буй барилгын материалын үйлдвэрлэл нэмэгдүүлэх зэрэг асуудлыг ярьж байгаа нь буруу зүйл биш. Гэвч энэ бүх асуудлыг өндөр боловсрол эзэмшин, тогтвор суурьшилтай ажиллах туршлагатай хүн шийдвэрлэдэг гэдгийг умартах ёсгүй юм. Өөрөөр хэлбэл, мэргэжлийн ажилчид бэлтгэхэд онцгой анхаарч, дотоодын барилгын инженер, техник бэлтгэдэг сургууль, мэргэжлийн сургалт үйлдвэрийн төвүүдтэй үргэлж холбоотой ажиллах хэрэгтэй байна.

Өндөр хөгжилтэй орнуудад хэрхэн инженер, ажилтан сургаж бэлтгэж буйг судалж, хамтран ажиллах гэрээ хэлэлцээр байгуулах бололцоо их бий. Саяхны мэдээллээр, Дани, Эстон, Герман гэх мэт 10 шахам оронд инженерүүдийг сургалтын төлбөргүй бэлтгэж байгаа бөгөөд ХБНГУ, Энэтхэг, Бразил, БНХАУ, Австрали, Итали, Канад, Франц, Их британи, АНУ-д суралцахад хамгийн тохиромжтой боловсролын тогтолцоотой юм. Мөн гадаад орнуудтай мэргэжлийн ажилчдын баг бүрдүүлэн солилцож, ажиллуулан дадлага хийлгэх, туршлага судлах арга хэмжээг өргөжүүлэх боломж байна. 1990-ээд оноос өмнө хуучнаар Барилга, барилгын материалын үйлдвэрийн яам ОХУ, Германд ийм аргаар ажилчдаа дадлагажуулдаг байлаа.

Япон, Солонгосын мэргэжилтнүүдийн үйл ажиллагаанаас харахад ажлын байранд хүнээ байнга сургадаг. Барилгын үе шатны ажил бүрд аргачилсан заавар гаргаж, сургалт явуулсны дараа ажил эхлүүлдэг туршлагыг авч хэрэгжүүлмээр байх юм. Нэн ялангуяа өглөө бүр ажилчдыг тусгай талбайд цуглуулж, сэтгэл санааг судалж, гимнастик хийлгэхээс гадна хөдөлмөрийн аюулгүй ажиллагааны сургалтыг өдөр бүр явуулж хэвшүүлж байна. Энэ бол хүнтэйгээ ажиллах сайхан жишээ юм. Үүнээс гадна нэгэнт бэлтгэгдсэн инженер техникийн ажилтнуудыг шинэ техник, технологийн мэдээллээр хангах, мэргэшүүлэх, зэрэг дэв олгох сургалтыг системтэй, тасралтгүй явуулах асуудлыг ч салбарын яам хараа хяналтаасаа гаргаж болохгүй.

Барилгын салбарт шинжлэх ухаанч судалгааны ажил ихээхэн хоцрогдож байна. Энэ чиглэлээр авьяас, сонирхолтой залуучуудыг сонгон бэлтгэх, тэд нараар салбарын тулгамдсан асуудлыг судлуулж санал, дүгнэлт гаргуулсны үндсэн дээр төрийн бодлого шийдвэр гаргах нь үр дүнтэй.....
 

Үргэлжлэлийг Барилга.МН сэтгүүлийн 3-р сарын дугаараас...