Өнөөгийн Монголын орчин цагийн дүр төрхийг бүрдүүлэхэд үнэтэй хувь нэмрээ оруулсан зуун дамжсан бүтээн байгуулалтын түрүү Хөтөлийн “Цемент Шохой” үйлдвэр цагийн зүү мэт давшлан урагшилсаар байна.

    Түүхийн хуудсыг эргэн сөхвөл “Алтан гадас” одонт Хөтөлийн “Цемент-Шохой” ХК-ийн нойтон аргын үйлдвэр нь 1983 онд хуучнаар ЗХУ-ын зураг төслөөр байгуулагдаж байжээ. Улмаар 2011 оноос шинэчлэгдэж, үндэсний хөрөнгө оруулагч “Бэйзмент” ХХК-ийн хөрөнгө оруулалтаар жилд 1 сая тонн цемент үйлдвэрлэх хүчин чадал бүхий  хуурай аргын үйлдвэрийг 2014 онд ашиглалтад оруулсан юм. Олон улсын хэмжээний шилдэг технологи хуурай аргын үйлдвэрийн түлш түүхий эд болон тоног төхөөрөмжийн туршилт, тохируулгын ажлыг Монгол инженерүүд 3 жилийн хугацаанд хийж гүйцэтгээд, бүтээгдэхүүний чанар, тохирлын гэрчилгээг авч баталгаажуулан, бүрэн хүчин чадлаараа ажиллах нөхцөл бүрдлээ.

Портландцемент үйлдвэрлэх технологи



    1986-1989 онд Монголын нутаг дэвсгэр дээрх томоохон бүтээн байгуулалтыг “дан ганц” Хөтөлийн цементээр барьсан байдаг. Сүүлийн үед тэдний оролцоотойгоор барьсан томоохон барилга, байгууламжуудыг дурдвал бас л өдгөө Монгол орны бүтээн байгуулалтын нүүр царай болсон төслүүдийг гарцаагүй нэрлэх биз ээ.


    Тэдний Монгол Улсын хөгжил дэвшил, бүтээн байгуулалтад оруулсан хувь нэмрийг өндрөөр үнэлж, төрийн дээд шагнал “Алтан гадас” одон, “Үндэсний бүтээн байгуулалтын дээд шагнал “ТӨРИЙН ГЭРЭГЭ” –г тус тус хүртээсэн юм.

    Ингээд тус үйлдвэр байгуулагдахад ажлын гараагаа эхэлж, өдгөө амьдралаа салшгүй холбосон эрхэм, Хөдөлмөрийн хүндэт медальт, Алтан гадас болон Хөдөлмөрийн гавьяаны улаан тугийн одонт Д.Валяхүүтэй хэсэг хором ярилцсанаа хүргэж байна.
    

Хөтөлийн “Цемент Шохой” ХК-ийн Шуурхай удирдлагын газрын дарга Д.Валяхүү

-Та Хөтөлийн “Цемент Шохой” ХК-д хэд дэх жилдээ ажиллаж байна вэ? Компанийнхаа тухайд товчоор өгүүлбэл?

Би 1984 онд үйлдвэр ашиглалтад орж байх үед Барилга, барилгын материалын үйлдвэрийн яамны томилолтоор хуваарилагдан ирж байлаа. Анх ажлын гараагаа уулын цехийн механик инженерээр эхлээд, цехийн дарга, ерөнхий инженер, үйлдвэр эрхэлсэн захирал, шуурхай удирдлагын газрын дарга гэсэн албан тушаалуудыг хашиж, өдгөө 33 дахь жилдээ ажиллаж байна.

Хөтөлийн “Цемент Шохой” ХК-ийг 1990 оноос хойш Монголчууд бие даан ажиллуулж байгаа.  Энэ хугацаанд ололт амжилт асар их байсан бөгөөд үүний зэрэгцээ зах зээлийн шилжилтийн үед хүндхэн он жилүүдийг туулан өнгөрүүлсэн нь ч бас бий. Энэ бүх хугацаанд манай хамт олон үйлдвэрийнхээ үйл ажиллагааг хэвийн үргэлжлүүлэх, зах зээлд өрсөлдөх чадварыг нь хадгалах, энд суурьшсан мэргэжилтэй боловсон хүчнээ тараахгүй авч үлдэх зэрэг асуудалд анхаарч, бодлогын хүрээнд олон ажил хийсний үр дүнд хүчин чадлаа нэмэгдүүлж, амжилттай ажиллаж байна.

-Бүтээгдэхүүнийхээ нэр төрөл болон ажиллах хүчний тухайд яриач.

Манай компани одоогоор 742 ажилтан албан хаагчтайгаар үйл ажиллагаагаа явуулж байна. Зах зээлд PC42.5, PC52.5 маркийн цементийг үйлдвэрлэж, PC42.5 маркийн цементийг барилга угсралтын компаниуд, PC52.5 маркийн цементийг төмөр бетон дэр, зам, гүүрийн барилга байгууламжийн ажилд нийлүүлдэг.

Одоогоор 110 мянган тонн цемент, 2500 тонн шохойн нөөцтэй үйлдвэрлэл эрхэлж, өдөрт дунджаар 30-35 вагон цементийг хэрэглэгчдэд  нийлүүлж байна. Цаашид цементийн эрэлтийг дагаад нийлүүлэлтийг нэмэгдүүлэх хангалттай нөөц боломж бидэнд бий. 


-Танай үйлдвэрийн оролцож буй сүүлийн томоохон бүтээн байгуулалтуудаас дурдвал?

Манай бүтээгдэхүүн нь Япон, БНСУ-ын лабораторийн шинжилгээгээр олон улсын стандартын шаардлагыг хангасан нь батлагдсан тул дотоод болон гадны хөрөнгө оруулалттай томоохон төсөл хөтөлбөр, бүтээн байгуулалтад өргөн ашигладаг. Үүнээс дурдахад, Улаанбаатар хотод баригдаж буй орон сууцны томоохон хорооллууд, Засгийн газрын ордны өргөтгөл, Буянт-Ухаа нисэх буудлын нисэх зурвасын өргөтгөл, Хөшигтийн хөндийн шинэ нисэх буудлын бүтээн байгуулалт, Оюу Толгойн далд уурхайн бүтээн байгуулалтад хэрэглэж байна. 

-Үндэсний үйлдвэрлэгч аж ахуйн нэгжийн хувьд цаг үеийн тулгамдсан асуудал юу байна?

Хэд хэдэн хүндрэлтэй асуудал бий. Нэгдүгээрт, барилгын салбар улирлын чанартай, зах хязгаарлагдмал учир бүрэн хүчин чадлаараа ажиллаж чадахгүй байна. Хоёрдугаарт, манай үйлдвэрийг дагаад хэд хэдэн цементийн үйлдвэр баригдаад зарим нь ашиглалтад орсон учир импортын цемент бараг үгүй болсон.

Гэхдээ зах зээлийн оновчтой зохицуулалт байхгүй учир зөвхөн үнээр л өрсөлдөж байна. Цемент үйлдвэрлэж чанарын баталгаа бий болгоход 2-3 жилийн хугацаанд тоног төхөөрөмж, түлш түүхий эдийн бүрэн тохируулга хийгдэж, тохирлын гэрчилгээ авч чанарын шаардлага хангадаг.  Гэтэл тохирлын гэрчилгээ аваагүй, туршилт тохируулга хийгээгүй баталгаагүй цементийг хямд үнээр зарж байгаа нь цаашид барилгын салбарт ихээхэн эрсдэл авчирч байгаа юм. Цемент бол стратегийн чухал бүтээгдэхүүн учир төрийн зохицуулалт, хяналт зайлшгүй хэрэгтэй, бүтээгдэхүүний чанар стандартад онцгой анхаарах шаардлагатай.

-Сүүлийн үед хуурамч цемент худалдаанд гарч, зах зээлд багагүй хэмжээгээр зарагдах болж. Энэ тухайд та ямар бодолтой байна вэ?

Чанарын шаардлага хангаагүй, баталгаагүй цементүүд үйлдвэрлэгдэж байгаа. Мөн хувь хүн, ченжүүд цементийг аваад хэмжээг нь ихэсгэх зорилгоор янз бүрийн хольцуудыг нэмдэг асуудал ч бий. Гэтэл хэрэглэгчид үнэ хямд цементийг сонгоод байгаа нь уг асуудлыг өөгшүүлээд байна л даа. Энэ нь эргээд уг цементээр барьж буй барилга байгууламжийн чанарт сөргөөр нөлөөлж, эрсдэл дагуулж байдаг учир хэрэглэгчид гарал үүсэл нь тодорхой, баталгаатай, чанартай бүтээгдэхүүн сонгож хэрэглэх нь зүйтэй.

 
    Д.Валяхүү даргаас гадна энэ л үйлдвэрээс МУ-ын Гавьяат барилгачин, МУ-ын Аж үйлдвэрийн гавьяат ажилтан, Хөдөлмөрийн гавьяаны улаан тугийн одон, Алтан гадас одон, Хөдөлмөрийн хүндэт медаль гээд төрийн өндөр дээд шагналтан, аваргууд олон арваараа төрөн гарсан юм.

    Хөтөлийн “Цемент Шохой” ХК нь ард иргэдийг тогтвортой ажлын байраар хангаж, амьдралын баталгаатай байх нөхцөлийг нь бүрдүүлсэн төр, хувийн хэвшлийн хамтарсан жишиг үйл ажиллагаа төдийгүй импортоос хамааралгүй хөгжих хөгжлийн гарц, дэлхийн жишигт дүйцэхүйц үйлдвэр гэх зэрэг МУ-ын стратегийн олон чухал асуудлыг шийдвэрлэх “тулах цэг” билээ.

Бэлтгэсэн: С.Баярмаа