Иргэдээ ингэж мэхэлж болох уу?

       Саяхан даа, "Д.Сүхбаатарын талбайн урд хэсгийн 2,5 га талбайг Нийслэлийн Засаг дарга Су.Батболдын захирамжаар засаж, 200 машины зогсоолыг ашиглалтад орууллаа" гэх мэдээлэл гарч байв. Улаан тууз хайчилж, "Энэ зогсоол иргэдэд үнэ төлбөргүй" хэмээн ярьж байсан Су даргын үгийг иргэд мартаагүй. Мартах нь бүү хэл, маш сайн санаж байгаа. Гэвч хэлсэн үгийнх нь шүлс хатаж амжаагүй байхад эл зогсоол төлбөртэй болж, иргэдийн бухимыг ихэд хүргэсэн. Сонгуулийн өмнө үнэгүй байсан машины зогсоол сонгууль, наадмын дараа үнэтэй болж, долдугаар сарын 31-нээс эхлэн нэг цагийн 1000 төгрөгийн тарифтай иргэдэд үйлчилсээр бүтэн хоёр сар гаруйн хугацаа өнгөрлөө. 

“Сарын өмнө иргэдэд үнэгүй үйлчилнэ гэж байсан зогсоол яагаад үнэтэй болсон”-ыг зогсоолын ажилтнаас лавлахад “Би юу ч мэдэхгүй, дээрээс ирсэн тушаалыг л биелүүлж байна” гэж нэлээд уцаартай хэлэв. Ингээд энэ зогсоолыг барьж гүйцэтгэсэн компанийн эх сурвалжаас тодруулахад 
“Энэ чинь хувийн зогсоол. Хувийн аж ахуйн нэгжийн газар байхгүй юу. Нийслэлийнхэн сонгуулийн үеэр үнэгүй гэж ярьсан байх. Манай компани тэгж яриагүй. 2017.08.01-нээс төлбөртэй болно гэж хотын захиргаатай гэрээ хийсэн юм билээ” гэв.

Харин энэ талаар нийслэлийн ЗДТГ-аас тайлбарлахдаа “Зогсоол үнэгүй байвал арчилгаа, хамгаалалт байдаггүй. Иргэд машинаа тавьчихаад өдөржингөө алга болчихдог” гэх нь тэр.

Дээрх эх сурвалжуудын өгсөн мэдээллээс дүгнэхэд, яалт ч үгүй, нийслэлийн удирдлагууд иргэдээ мэхэлсэн нь тодорхой байгаа юм. Тухайн үед /2017 оны 6 сарын 29-нд Зогсоолын нээлт хийгдсэн өдөр/ нийслэлийн удирдлагууд “Үнэгүй зогсоолтой боллоо” гэж иргэдийг хууран мэхлэхээсээ өмнө эхний нэг сар иргэдэд үнэгүй үйлчилнэ. Цаашид талбайн арчлалт, хамгаалалтыг гүйцэтгэгч компани хариуцах тул машины зогсоол төлбөртэй болно гэж хэлсэн бол ард түмэн ойлгох л байсан. Гэвч ард түмнээ ой санамжгүй мэтээр басамжилсан хотын удирдлагуудын энэ үйлдлийг юу гэж ойлгох вэ? 
Үүнээс гадна зогсоол баригдсан Сүхбаатарын талбайн энэ хэсэг хэний өмч вэ гэдаг маш их сонирхол татаж буй юм. 

Энэ хоёр "эрхэм"-ийн хийсэн хэргийн улбаа юу?

Одоогоос 11 жилийн өмнө буюу 2006 онд НИТХ-ын дарга асан Н.Болормаа 26 дугаар тогтоол гаргажээ. Тус тогтоолдоо, "Сүхбаатар дүүргийн зургадугаар хорооны нутаг дэвсгэр Сүхбаатарын талбайн урд талд орчин үеийн шинэ технологи бүхий усан оргилуур, газар доорхи үйлчилгээний барилгын зориулалттай 2,5 га гэж нэмэлт өөрчлөлт оруулсугай" гэж заажээ.

Н.Болормаа даргын тогтоол гаргасан өдрийн маргааш нь Нийслэлийн Засаг дарга асан Ц. Батбаярын захирамж гарч, "Сүхбаатар дүүргийн зургадугаар хорооны нутаг дэвсгэр дэхь Сүхбаатарын талбайн урд талд орчин үеийн шинэлэг усан оргилуур, газар доорх үйлчилгээний зориулалттай 2,5 га газрыг эзэмшүүлэх эрхийн төсөлд сонгон шалгаруулалтыг явуулсугай" гэсэн захирамж гарчээ.

Ийнхүү уг сонгон шалгаруулалтад "Ю Би констракшн" гэдэг компани шалгарч, тус компанийн захирал Ч.Орхон гэгч Нийслэлийн газрын албатай гэрээ байгуулсан байдаг. Энэ цагаас хойш Сүхбаатарын талбайн урд хэсэг /одоо автомашины төлбөртэй зогсоол болсон/ хувийн хэвшилд очсон байдаг юм байна. Өөрөөр хэлбэл, Н.Болормаа, Ц.Батбаяр нар нийслэлийг удирдаж байх үед Сүхбаатарын талбайн урд хэсгийн 2.5 га газар хувийн хэвшилд зарагдаж, улмаар өдгөө тэр хэсэг нь автомашины зогсоол болчихоод иргэдээс төлбөр авдаг газар болон хувирав. Хамгийн ноцтой нь сонгон шалгарч гарч ирсэн гэх "Ю Би констракшн" компани нь гадны хөрөнгө оруулалттай гэсэн эх сурвалжийн мэдээлэл байна. Бүр тодруулбал, тус компани нь БНХАУ-ын хөрөнгө оруулалтай талаар эх сурвалж өгүүлсэн юм. 
Төв талбайгаа төлбөртэй зогсоол болгодог нийслэл Улаанбаатараас өөр байхгүй.

Үе, үеийн нийслэлийн удирдлагууд газрын наймааны хэрэгтэй холбогдож байсан удаатай. Гэхдээ Ц.Батбаяр, Н.Болормаа нарын үед энэ байдал хэрээс хэтэрч, улсынхаа нийслэлийн төв талбайгаас таслаад "зарчихсан" нь арай л дэндмээр. Цаасан дээр гаргасан захирамж, тогтоолоор бол "Орчин үеийн шинэ технологи бүхий усан оргилуур, газар доорхи үйлчилгээний барилга баригдана" гэж тунхагласан ч бүтэн арван нэгэн жилийн дараа бөртийх ч бүтээн байгуулалт хийгдсэнгүй. Одоо байгаа төлбөртэй авто зогсоол бол бүтээн байгуулалт гэхээсээ илүү ашиг орлого хайгчдын талбар болсон гэдэгтэй хэн ч санал нийлнэ. Ер нь тэгээд нийслэлийнхээ төв талбайг төлбөртэй зогсоол болгочихдог манайх шиг улс хаана ч байхгүй биз ээ.