Хотын утаанаас зугтсан иргэд Дархан цаазат уулынхаа ар хормойд тухлан амьдарсаар нэлээд жилийг ардаа үджээ. Уг нь энэ бүсийн газрыг жуулчны бааз, амралтын газрын зориулалтаар л ашиглах заалттай. Тэрхүү хууль зөрчигчдийн нэг хаанаас, хэрхэн орон сууц бариулах шийдвэр гаргуулсныг нь мэдэхгүй ч “Могулскай” ХХК энд “Могул таун” гэх хотхоноо бариад зургаа дахь жилийн нүүр үзэж байна. Тэд энэхүү хууль зөрчсөн байдлаа дөвийлгөн “Улсын хэмжээнд уулын энгэр газарт баригдаж байгаа Анхны орон сууцны цогцолбор” хэмээн сурталчлан борлуулалтаа хийсэн байдаг.   

“Могул таун” хотхон нийт таван блок барилгаас бүрдэх бөгөөд үүнээс нэг блок нь л баригдаж дуусаагүй байна. Хотхоны зураг төслийг хийхдээ анхнаас нь дэд бүтцийг нь шийдвэрлээгүй юу, 2011 онд оршин суугчдадаа жилийн дараа төвийн шугамд холбоно хэмээн оруулсан ч өнөөг хүртэл халаалалтынхаа асуудлыг хоёр блок барилга халаах хүчин чадал бүхий уурын зуухаар шийдвэрлэж, усаа гүний худгаас татаж байна. Уурын зуух ачааллаа дийлэхгүй нь тодорхой, айл өрхийн дулаан 4-6⁰C байх болж. Хачирхалтай нь хэрэг ийм байхад Улсын комисс хүлээгээд авчихсан байх юм. Хотхоны иргэд даарч бээрэхийн эрхэнд цахилгаан халаалт хэрэглэж, сардаа цахилгааны төлбөрт 150-200 орчим мянган төгрөгийг төлж байна.

Угтаа бол “Могулскай” ХХК оршин суугчдаас байрных нь төлбөрийг 100 хувь авсан хэрнээ төвийн дулаанд холбогдох мөнгөн хөрөнгийг нь холбогдох байгууллагууд болон аж ахуйн нэгжүүдэд төлөөгүйн улмаас ийнхүү хохироход хүрсэн юм.

Улмаар өнгөрсөн жил оршин суугчид Монгол Улсын Шадар сайдад гомдол гаргасны дагуу Онцгой байдлын ерөнхий газрын даргаар ахлуулсан Улсын онцгой комиссын ажлын хэсэг хувийн хэвшлийн байгууллагын барьсан дулааны дэд өртөөнд холбох шийдвэр гаржээ. Тухайн үед “Могулскай” компани уг дэд өртөөнд 500 гаруй сая төгрөгийн өр, авлагатайгаас тус хотхоны халаалтыг шийдвэрлэх хүндрэлтэй байсан ч Улсын комисс хоёр байгууллага хоорондоо гэрээ хийж, оршин суугчдын зөвлөл нь өрхүүдийн хэрэглэсэн цахилгаан дулааны төлбөрийг төвийн дулаанд холбогдсон цагаас эхлэн ээлж, дараатайгаар төлөх шийдэлд хүрч ганц жил өнтэй сайхан өвөлжжээ. Гэвч энэ онд мөн л “Могулскай” компани өрөө төлөөгүйн улмаас хотхонд дулааны дэд өртөө дулаан олгоогүй, хөлдөх аюулд хүрээд байна. Ийнхүү хариуцлагагүй компанийн өр төлбөрийн маргааны улмаас тус хотхоны 350 гаруй айлын 2,000 гаруй хүний эрүүл мэнд амь нас, онц их хэмжээний эд хөрөнгө хөлдөх, цахилгааны хэт ачааллын улмаас хотхонд гал гарах боллоо. 


Мухардалд орсон энэхүү асуудлыг шийдвэрлэх, иргэдийн амь нас эрстэх, их хэмжээний эд хөрөнгө хөлдөх, шатах аюулаас нэн яаралтай сэргийлэх шийдэл нь дан ганц уг дулааны төв шугам, дэд өртөөг улсын өмчид хүлээн авах зам болжээ.

Одоогоор 3 тэрбум гаруй төгрөгийн хөрөнгө оруулалт хийгдээд байгаа 1,7км, 300 мм голчтой дулааны хос шугам, 200 мм голчтой цэвэр усны хос шугам, 160кВт 3ш насос, 10мВт 3ш ялтаст дулааны солилцуур бүхий дэд өртөөг хөрөнгө оруулагчдын зүгээс улсад хүлээлгэн өгөхөд бэлэн байгаа аж.

Гагцхүү гүйцэтгэгч компаниудад төлж барагдуулах ёстой төлбөрийн үлдэгдэл 600 сая төгрөгийг шийдвэрлэснээр улс 3 гаруй тэрбум төгрөгийн өртөг бүхий шугам, инженерийн байгууламжийг өөрийн мэдэлд авах боломж бүрдэнэ. Ингэснээр дан ганц “Могул скай” хотхоны бус тухайн хороог бүхэлд нь хамруулж чадахуйц дулааны эх үүсвэртэй болно. Түүнчлэн агаарын бохирдолтойгоо тэмцэж ядаж буй нийслэлд нэг яндангийн утаа зогсох юм.

Энэ удаад хүйтний улирал эрт ирж буй учир “Могулскай” хотхоны өнөө маргаашийн тулгамдсан асуудал болоод буй дулааны тухайд нэн түрүүнд онцоллоо. Гэвч тус хотхонд дан ганц дулааны асуудал байгаа бус дээврээс дусаал гоождог, хана, цонхноос сийгдэг зэрэг барилгын чанартай холбоотой болон гэрээ, контракт, ордерын бичиг баримтын гээд маш олон зөрчил бий.
Төрийн төмөр нүүр гэгчийг харуулж, энэ мэт даварсан компаниудад хариуцлага тооцож, тусгай зөвшөөрлийг нь хүртэл цуцлах арга хэмжээг нэн даруй авч, "Могул таун" хотхоны асуудлыг шийдвэрлэх хэрэгтэй байна.