Барилгын салбарт үйл ажиллагаа явуулж буй аж ахуйн нэгж, байгууллага болон иргэдэд тулгардаг нийтлэг асуултуудад хариулах байдлаар энэхүү мэдээллийг бэлтгэлээ. Ингэхдээ 2016 оны 02 дугаар сарын 05-ны өдөр шинэчлэгдэн батлагдсан Барилгын тухай хууль болон Барилгын хөгжлийн төвөөс 2016 онд эрхлэн гаргасан “Барилгын салбарын түгээмэл асуулт” номыг эх сурвалж болгон ашиглалаа.

Газар хөдлөлтийн 9-өөс дээш баллын эрчимтэй талбайд барилга барихыг зөвшөөрөхгүй. Шаардлагатай тохиолдолд барилгын асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны төв байгууллагатай зөвшилцсөн тусгай техникийн нөхцөлөөр барьж болно гэж Газар хөдлөлтийн бус нутагт барилга төлөвлөх барилгын норм ба дүрэмд тусгасан.

НИТХ-ын Тэргүүлэгчдийн 2012 оны 61 дүгээр тогтоолд “Байгууллага аж ахуйн нэгж нь өөрийн эзэмшлийн орчин тойрны 50 метр хүртэлх зайд байршиж буй нийтийн эзэмшлийн зам, талбай, явган хүний зам, орц, хаалганы үүд, шат, довжооны цасыг цэвэрлэж байхаар тогтоосон. Мөн үүнтэй холбоотой Нийслэлийн Засаг Дарга бөгөөд Улаанбаатар хотын Захирагчийн 2016 оны 11 дүгээр сарын 17-ны өдрийн А/797 тоот захирамж гарсан. Тиймээс аж ахуйн нэгж байгууллагууд өөрийн эзэмшлийн газраас гадагш 50 метр хүртэлх талбайн цасыг цэвэрлэж, халтиргаа гулгаа үүсэх эрсдэлээс урьдчилан сэргийлэх үүрэг хүлээсэн. Тиймээс энэхүү үүргээ биелүүлээгүй байгууллагаас зохих эмчилгээний зардлыг гаргуулан авах боломжтой. Ингэхдээ эмчилгээ хийлгэхэд зарцуулсан төлбөрийн баримт, эмнэлгийн магадалгааг авсан байвал зохино.

Хот суурины ус хангамж, ариутгах татуургын ашиглалт үйлчилгээг зохицуулах зөвлөлийн 2014 оны 06 дугаар сарын 13-ны өдрийн 23 дугаар тогтоолоор орон сууцны айл өрхийн усны үйлчилгээний суурь хураамж Улаанбаатар хотод 2500 төгрөг гэж тогтоосон байдаг. Тиймээс энэ нь хууль бус үйлдэл биш бөгөөд та дээрх хэмжээгээр тухай бүрт төлөөд явах хэрэгтэй.

Монгол Улсын Засгийн газрын 2010 онд баталсан “Барилгын нэгж талбайн төсөвт, төсвийн жишиг үнэлгээ батлах тухай” 336 дугаар тогтоолын 1 дүгээр хавсралтад “Амины болон нийтийн орон сууц, үйлдвэрийн барилгын нэгж талбайн төсөвт өртөг”-ийг үндэслэн, ЗТБХБ-ын Сайдын 2011 оны 29 дүгээр тушаалаар батлагдсан “Барилгын нэгж талбайн төсөвт өртөг, төсвийн жишиг үнэлгээг хэрэглэх дүрэм”-ээр барилга барихад шаардагдах хөрөнгийг урьдчилсан байдлаар тооцох боломжтой.

Барилгын гүйцэтгэгч, захиалагч байгууллагууд харилцан тохиролцсоны үндсэн дээр акт үйлдэж, зураг төсөлд тусгагдаагүй ажлыг санхүүжүүлдэг захиалагчийн мэдлийн зардал юм.

“Барилгын төсөв зохиох дүрэм” /БНбД81-95-12/-ийн 4 дүгээр зүйлийн 4.50-д заасны дагуу Ажиллах хүчний зардал, материал, механизм, тээвэр, барилгын ажил гүйцэтгэх ерөнхий нөхцөлийг бүрдүүлэх зардал /нэмэгдэл зардал/ төсөвт ашиг гэсэн зардлууд орно.

Захиргааны нэмэгдэл зардал, талбайн нэмэгдэл зардал, хүйтний улирлын нэмэгдэл зардал, титулын бус түр барилга байгууламж болон бусад зардал орно.

Барилга, Хот Байгуулалтын Сайдын 2006 оны 10 дугаар тушаалын хавсралтаар “Айлын сууцны талбайн хэмжээг тооцох журам”-ын дагуу шинээр барьж ашиглалтад оруулах болон оруулсан орон сууцыг худалдах, худалдан авах үйл ажиллагаа /сурталчлах, гэрээ байгуулах, борлуулах/-нд ашиглах айлын сууцны талбайн хэмжээг тооцох аргачлалыг бий болгоход энэ журам хэрэглэгдэнэ.

Барилгын ажлын зөвшөөрөл авах хүсэлтэд хавсаргах баримт бичгийн жагсаалтад гүйцэтгэгч компанийн инженер техникийн ажилчдын мэдээлэл орохгүй. “Барилгын тухай хууль”-ийн 28 дугаар зүйлийн 28.6-д “Барилгын ажлын зөвшөөрөл авах хүсэлтэд хавсаргах баримт бичгийн жагсаалтад ороогүй материалыг шаардахыг хориглоно” гэж заасан. Тиймээс хуулиа биелүүлж ажиллахыг зөвшөөрөл олгогч байгууллагаас та бүхэн шаардах эрхтэй.

Барилгын тусгай зөвшөөрөл шинээр хүсч буй ААН, байгууллагын хувьд “Барилгын норм, норматив боловсруулах сан”-д шимтгэл төлөхгүй бөгөөд тусгай зөвшөөрөлтэй ААН, байгууллагын хувьд улирал бүр тайлан мэдээг цахимаар ирүүлж, хийж гүйцэтгэсэн барилга угсралтын ажлын 0.18 хувиар “Барилгын норм, норматив боловсруулах сан”д шимтгэл төлнө.

Газар хөдлөлтийн ачааллын хэмжээг хамгийн бага байлгахуйц материал, бүтээц сонгох, бүтээцийн хөшүүн, масс хучилтын ачаалал жигд хуваарилагдсан, тэгш хэмтэй бүтээцийн бүдүүвч сонгох, бүтээцийн нэг төрлийн байдал, цулжилтыг хангах, байгуулалтын хувьд төвөггүй байх зэргийг зураг төсөлд тусгасан байх шаардлагатай. /Газар хөдлөлтийн бүс нутагт барилга төлөвлөх барилгын норм ба дүрэм БНбД 22.01.01*/2006/2013/


Хуулийн зөвлөх Г.Төмөрсүх