Ирэх жилүүдийн манай улсын эдийн засгийн төлөв байдлыг ОУВС-гаас 2016 онд 4.2 хувь, 2017 онд 3.8 хувь, 2018 онд 6.2 хувь байхаар төсөөлжээ. Өөрөөр хэлбэл, Монгол Улсын эдийн засгийн өсөлтийн хурдац 2016-2017 онд үргэлжлэн саарч, 4.4-5 хувь болохоор байна. Инфляцын түвшингийн тухайд өнгөрсөн онд 1.9 хувь байсан бол 2017 оны инфляцыг 4.3 хувь, 2021 оны инфляцын түвшин харьцангуй өндөр буюу 6.4 хувь байхаар төсөөлжээ.
 

 
БХБЯ-НЫ БОДЛОГО, ТӨЛӨВЛӨЛТИЙН ГАЗРЫН ДАРГА Л.БАТЖАРГАЛ



          Монгол Улсын дотоодын нийт бүтээгдэхүүнд барилга 4,7 хувь, үл хөдлөх 6,9 хувийг эзэлж байдаг. 2008-2011 онд гадаадын хөрөнгө оруулалт уул уурхайн салбар эрчимтэй хөгжсөн үед түлхүү орж ирсэн бол эдийн засаг уналттай 2014, 2015 онуудад барилгын салбар гадаадын хөрөнгө оруулалтын 49,6 хувь буюу бараг 50 хувийг дангаараа эзэлж байсан. Харин 2016 онд гадны хөрөнгө оруулалт үндсэндээ байхгүй болсон.

Засгийн газар ипотекийн зээлийг үргэлжлүүлэн олгохоор тогтсон. Ерөнхийдөө ипотекийн зээлийн эх үүсвэр сардаа 70 тэрбум байхад хэвийн олгоод байх боломжтой. Мөн түрээсийн орон сууц хөтөлбөрийг хэвийн үргэлжлүүлэхэд явуулахад анхаарч байна. Хамгийн сүүлд 2016 оны 11-р сарын 30-нд 360 айлыг түрээсийн орон сууцанд оруулсан.

Улсын хэмжээнд нийт зээл 12 их наяд 484 тэрбум байгаагаас барилгын салбарт 1 их наяд 406 тэрбумын зээлийг олгожээ. Үүнээс төгрөгийн зээл нь 944 тэрбум, чанаргүйд үзэж буй хугацаа хэтэрсэн зээлийн хэмжээ 122 тэрбум 799 сая төгрөг байна.

 “МОНГОЛБАНК”-НЫ ЭДИЙН ЗАСАГЧ Г.АМАРТҮВШИН

           Мөнгө, зээлийн үзүүлэлтүүд сүүлийн хоёр улиралд өсөлттэй байлаа. Үүнд актив талаас төсөв болон түүнтэй адилтгах зардал өссөнөөс дотоод цэвэр актив нэмэгдсэн нь гол нөлөө үзүүлсэн. Эх үүсвэр талаас авч үзвэл гадаад валютын харилцах, хадгаламжид улиралд хурдтай өссөн нь мөнгөний нийлүүлэлт эрчимжихэд илүүтэй нөлөөлсөн. Харин Монголбанк, Хөгжлийн банкнаас олгож буй төсөвтэй адилтгах санхүүжилтүүд санхүүгийн байгууллагуудын зээлийн өсөлтийг бүрдүүлж, банкнуудын өөрийн эх үүсвэрээр олгосон зээлд эерэг өөрчлөлт ажиглагдахгүй хэвээр байна. Эдийн засгийн идэвх суларч, макро эдийн засгийн тодорхой бус байдал нэмэгдэж байгаа нь зээлийн эрсдэлийг нэмэгдүүлж байгаа тул зээл олгох нөхцөл, шалгуур өндөрсгөхөд хүргэж байна. Хугацаа хэтэрсэн зээл нэмэгдэн, зээлийн чанар муудаж буй нь зээлийн хүүний ерөнхий түвшин өсөх шалтгаан болсоор байна....

-Ипотекийн зээлийн талаар?

Ипотекийн зээлийн санхүүжилтийг Монголбанкны мэдэлд буй Ипотекийн зээлээр баталгаажсан бондын эргэн төлөлт, купоны төлбөрөөс санхүүжүүлнэ.​ Тухайн сардаа хэдий хэмжээний эргэн төлөлт хийгдэнэ, тэр хэмжээгээр санхүүжилт орно. Цаашдаа Монголбанк урьдчилж ямар нэгэн байдлаар санхүүжилт хийхгүй. Арилжааны банкууд эхлээд өөрийн хөрөнгөөр санхүүжүүлсний дараа Монголбанкнаас нөхөж олгох байдлаар явагдана. Энэ үүднээс өмнөх жилүүдтэй харьцуулахад зээл олголт мэдээж багасна.
 
НЭЭЛТТЭЙ НИЙГЭМ ФОРУМЫН ЭДИЙН ЗАСГИЙН БОДЛОГЫН ХӨТӨЛБӨРИЙН МЕНЕЖЕР Д.ОЮУНБАДАМ

-Монгол Улсын 2017 оны нэгдсэн төсвийн зарлагын төлөвлөлтийн талаар.
 
Сүүлийн жилүүдэд Монгол Улсын төсвийн зардал эрчимтэй нэмэгдсэнээр, алдагдал өсч, улмаар төсвийн төлөвлөлтийг сайжруулах асуудал хурцаар тавигдаж байна. Монгол Улсын 2017 оны нэгдсэн төсвийн нийт зарлагын тухайд зарлага ба цэвэр зээлийн дүнг 8.57 их наяд төгрөгөөр баталсан бөгөөд энэ нь 2016 оны тодотголоор батлагдсан төсөвтэй харьцуулахад 1,1 их наяд төгрөгөөр буюу 11.6 хувиар буурсан. Төсвийн нийт зарлага ба цэвэр зээлийн хэмжээ ДНБ-ний 32 хувьтай тэнцүү байхаар байна. Нийт зарлагын 81 хувь (6.95 их наяд төгрөг)-ийг урсгал зардалд, 17 хувь (1.48 их наяд төгрөг)-ийг хөрөнгийн зардалд зарцуулахаар баталсан.

Хөрөнгө оруулалтын төслүүдийн тухайн жилийн санхүүжилтийн хэмжээг бууруулан баталсан нь он дамжсан дуусдаггүй барилгууд бий болох үндэс суурь болохоос гадна төсөвт өртөг ихээр нэмэгдэх нөхцөлийг бий болголоо. 

-Улсын төсвөөр хэрэгжих төсөл, арга хэмжээнүүдийн тухайд?
 
Монгол Улсын 2016 оны Төсвийн тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай хуулиар улсын төсөв, Хөгжлийн банк, концесс, векселийн хөрөнгө оруулалтуудыг нэгтгэн нэгдсэн төсөвтэй болсон. 2017 онд нийт 495 тэрбум төгрөгийн хөрөнгө оруулалтын төсөл, арга хэмжээг санхүүжүүлэхээр баталсан. Засгийн газраас хөрөнгө оруулалтын шинэ арга хэмжээ эхлүүлэхгүй байх зарчим баримтална гэсэн ч шинээр хэрэгжих төсөл, арга хэмжээнүүдийг төсөвт тусгасан. Тодруулбал, 2017 онд төсвийн хөрөнгөөр 184 хөрөнгө оруулалтын төсөл, арга хэмжээ, барилга байгууламжийг нийт 250.7 тэрбум төгрөгөөр санхүүжүүлэхээр баталсан. Эдгээр төслүүдийн ихэнх нь 2006-2016 онд хэрэгжилт нь эхэлсэн бөгөөд шинээр энэ онд 7 төсөл хэрэгжиж эхэлнэ.
 
         
       Харин Хөгжлийн банкны эх үүсвэрээр төсвөөс эргэн төлөгдөх нөхцөлтэйгөөр болон “Барих-шилжүүлэх” концессын төрлөөр шинээр 2017 онд эхлэх төслийг санхүүжүүлэхгүй..... 
 
......Судлаач хүний зүгээс, Монгол Улсын төсвийн төлөвлөлтийг сайжруулах шаардлагатай гэж харж байгаа. Тэвчиж болох урсгал зардлыг бууруулах, шинээр халамжийн төрөл болон тусгай сангуудыг үүсгэхгүй байх нь зүйтэй юм. Мөн хөрөнгө оруулалтын төлөвлөлтийг сайжруулах шаардлагатай байна. Улсын төсвийн хөрөнгөөр 2010-2016 онд санхүүжүүлэхээр Засгийн газраас өргөн барьсан болон УИХ-аас баталсан төсвийн хөрөнгө оруулалт, төсөл арга хэмжээг судалж үзэхэд, УИХ-аас нэлээд хэдэн төслийн санхүүжилтийг бага хэмжээгээр жил дараалан цувуулан баталсан байсан. Хөрөнгө оруулалтын төслүүдийн тухайн жилийн санхүүжилтийн хэмжээг бууруулан баталсан нь он дамжсан дуусдаггүй барилгууд бий болох үндэс суурь болохоос гадна төсөвт өртөг ихээр нэмэгдэх нөхцөлийг бий болголоо. Энэ нь төсвийн хөрөнгө оруулалтын үр ашиг, гүйцэтгэлийг сааруулах нэг хүчин зүйл болж байна.........
 

Дэлгэрэнгүйг Барилга.МН сэтгүүлийн 1-р сарын дугаараас уншаарай.