Г.Батбаяр: Зах зээлийн эрүүл бус өрсөлдөөн хувийн хэвшлийнхнийг доройтуулж байна

Г.Батбаяр: Зах зээлийн эрүүл бус өрсөлдөөн хувийн хэвшлийнхнийг доройтуулж байна
 
“Монкон констракшн” ХХК-ийн Гүйцэтгэх захирал Г.Батбаяр: Зах зээлийн эрүүл бус өрсөлдөөн хувийн хэвшлийнхнийг доройтуулж байна
 
Аливаа салбарт шинэ давалгаа болсон залуу үеийнхний төлөөлөл маш чухал байдаг. Ахмад үеийнхний арвин туршлага дээр залуу инженерүүдийн шинэлэг санаачилга, мэдлэгийг тусган, уялдаа холбоог нь оновчтой болгож чадвал бүтээн байгуулалтын энэ их салбарт үр өгөөж нь их байх болов уу. Тийм ч учраас Турк улсад мэргэжил эзэмшиж, ажлын туршлагатай болж Монголдоо ирээд амжилттай ажиллаж яваа нэгэн залуу эрхмийг урьж ярилцлаа.

- Монголын барилгын салбарт залуу үеийн төлөөлөл эрчимтэй нэмэгдэх болсон. Таны хувьд хэзээнээс барилгын салбарт орж ажиллах болсон вэ?

- Монголд “Эм Си Эс Холдинг” компанид дэд бүтэц хариуцсан төслийн менежерээр ажиллаж эхэлснээр Монголынхоо барилгын салбарт хөл тавьсан даа. Дараа нь “Энержи Ресурс” компанид шилжиж, барилга угсралтын менежерээс барилга хариуцсан дэд захирал хүртэл дэвшиж ажилласан. 2012 оноос “Монкон Констракшн” ХХК-ийн барилга хариуцсан захирал болж, дараа нь гүйцэтгэх захирлаар ажиллаад нэг жил болж байна.

- Анх “Монкон” нэртэй компанийг хэрхэн байгуулсан бэ?

- Турк улсад хамт сурч байсан оюутан найз нартайгаа хамтран анх барилгын зураг төслийн “ЭГЭ” ХХК-иар бизнесээ эхлүүлсэн. Энэ салбарт ажиллаад удаагүй байсан болохоор олон нийтэд танигдах, байр сууриа олох, салбарынхандаа хүлээн зөвшөөрөгдөхөд багагүй бэрхшээл тулгарч байлаа. Гэсэн ч бидний хувьд эзэмшсэн мэргэжилдээ эзэн байхыг хичээж, чанарыг эрхэм гол зорилго болгон гадаад, дотоодын компаниудын захиалгаар Монголд хэрэгжиж байгаа олон арван зураг төслийг амжилттай гүйцэтгэн хүлээлгэж өгсөн.

Үйл ажиллагааны цар хүрээгээ өргөжүүлэн, Барилга угсралтын “Монкон Констракшн”, Үл хөдлөх зуучлалын “Монкон Пропертис”, Конторын ашиглалтын “Эмпати Хаус”, Худалдаа үйлчилгээний “Манзара” зэрэг охин компаниудтай болсон. Эдгээр компаниудыг нэгдсэн удирдлагаар хангах, уялдаа холбоог сайжруулж, барилгын менежментийн үйл ажиллагаа эрхлэх зорилгоор 2010 онд “Монкон групп” ХХК-ийг байгуулсан түүхтэй.

- Монголдоо барилгын салбарт ажилласнаас хойш та томоохон ямар төсөл, хөтөлбөрүүд дээр ажилласан бэ?

- “Энержи Ресурс” компанид байхдаа Таван толгойн нисэх онгоцны буудал, нүүрс тээврийн 240 км хатуу хучилттай авто зам, Баруун Нарангийн хатуу хучилттай 36 км авто зам, нүүрс тээврийн автомашины засварын төвийн барилга угсралтын ажлыг удирдан явуулж, улсын комисст хугацаанд нь хүлээлгэн өгөхөд гар бие оролцсондоо баяртай байдаг.

“Монкон констракшн” компанийг байгуулснаас хойш Дундговь аймагт 960 хүүхдийн сургууль, Архангай аймагт спортын сургуулийн цогцолбор, АНУ-ын ЭСЯ-ны захиалгаар Таван толгойн цэргийн ангийн соёлын төв, Засварын газрын гадна шугам сүлжээний ажлын угсралтыг хугацаанд нь Захиалагчиддаа хүлээлгэж өгсөн. Мөн “Цагдаа хотхон”, “Комфорт хотхон” төслүүдийг амжилттай хэрэгжүүлээд байна.



- Одоо ямар гол төсөл, хөтөлбөр дээр ажиллаж байна вэ?

- Манай компани 2015 оноос Үндэсний цэцэрлэгт хүрээлэнгийн хойно 690 айлын “Мандала Хотхон” төслийг үе шаттайгаар хэрэгжүүлэхээр эхлүүлсэн. Эхний 100 айлыг шинэ жилийн үеэр ашиглалтад оруулахад бэлэн боллоо. Гол нь Улаанбаатар хотын дээд зэрэглэлийн шинэ суурьшлын бүсэд тав тухтай амьдрах орчныг бүрдүүлэн ажиллахыг зорьж байгаа юм. Манай оршин суугчид Үндэсний цэцэрлэгт хүрээлэнгийн өнгө үзэмжийг гэрээсээ тольдон, цэвэр агаар, ногоон байгууламж зэрэг эерэг энерги бүхий тайван амгалан байдлыг мэдрэх тэр л нөхцөлийг бүрдүүлэн ажиллахаар хичээлээ. Мөн “Комфорт Хотхон”-ны 2 дугаар ээлж, 73-р сургуулийн барилгыг концесийн гэрээгээр барьж шилжүүлэх нөхцөлтөй төслүүдийг хэрэгжүүлж байна.

- Залуу удирдагч хүний хувьд ямар арга барилаар ажиллахыг зорьдог вэ?

Хүн бүр л өөрт тохирсон ажиллах арга барилыг эзэмшсэн мэргэжил, хийж байгаа ажлаасаа олж авдаг. Томоохон төсөл, хөтөлбөрүүд дээр ажиллаж байхдаа ажлын бүтээмж өндөртэй ажиллахыг гол зорилго болгож байсан. Учир нь богино хугацаанд их ажил амжуулах нь эдгээр төслүүдийн хугацаа давчуу, гүйцэтгэл өндөртэй байхыг шаардаж байснаас болсон байх л даа.
Харин одоо “Монкон” компанийг босголцож байгаагийн хувьд ажиллах арга барилаа өөрчилж, урт хугацаанд тогтвортой, үр дүнтэй, оновчтой удирдлагыг хэрэгжүүлэх замаар төсөл, хөтөлбөрүүдийг амжилттай гүйцэтгэхийг зорьж байна даа. Цаашдаа ч ажиллах арга, барилаа улам сайжруулж, судалж, суралцах урт зам биднийг хүлээж байна.

- Танай байгууллага зураг төслийн ажлаар ажлынхаа гарааг эхлүүлж байсан гэсэн. Барилгын зураг төслийн үнэлгээний тал дээр ямар бодолтой явдаг вэ?

- Миний хувьд ажлын гараагаа зураг төслөөр эхлүүлж, компани маань ч үйл ажиллагаагаа энэ чиглэлээр эхлүүлж байсан. Тиймээс зураг төслийн салбар хамгийн ойр дотно санагддаг. Манай улсад зураг төслийн үнэлгээ гадаад зах зээлтэй харьцуулахад харьцангуй доогуур үнэлгээтэй байдаг.

Захиалагч нар ажлын гүйцэтгэлд тохирсон зураг төслийн хөлсийг төлөхөд санхүүгийн болоод сэтгэл санааны хувьд бэлэн биш байна. Ялангуяа барилгын төсөл хэрэгжүүлэх гэж байгаа хувь хүн, аж ахуйн нэгжүүд зураг төслийн ач холбогдлыг сайн ойлгодоггүй учир хамгийн хямдыг нь сонгох, эсвэл сайн судалгаа хийхгүйгээр гүйцэтгүүлэх нь элбэг байдаг. Энэ нь эргээд орон сууцны гүйцэтгэл болон борлуултад шууд нөлөөлдөг. Одоо энгийн стандарт орон сууц бариад борлуулахад өрсөлдөөн ихтэй учир өөрийн гэсэн онцлогтой, сайн төлөвлөлттэй барилгын борлуулалт л төслийн амжилттай хэрэгжих эсэхийг шийддэг цаг үе ирсэн байна.



- Барилгын зураг төсөлд ашиглагддаг технологи, аргачлалын тал дээр бид дэлхийтэй хөл нийлүүлж чадаж байгаа юу?

- Манай зураг төслийн салбарын хөгжил сүүлийн хэдэн жил огцом хурдтай хөгжсөн гэдэгтэй санал нийлэхгүй хүн ховор биз ээ. Саяхныг хүртэл манайд 16 давхар барилгын зураг төсөл гэхээр ихэнх хүмүүс болгоомжилж, эмээдэг шинэлэг зүйл байлаа шүү дээ.

Зураг төслийн салбар хурдацтай хөгжихөд дөнгө болсон хэд хэдэн асуудал байдгийг юунд нь нуухав. Жишээ нь, БХБЯ-наас баталсан “Лира” гээд программ байна. Зөвхөн энэ программаар хийгдсэн бол экспертизээр батлуулдаг, үгүй бол энэ программаар л хийлгүүлнэ гэсэн дүрэм үйлчлээд байна. Манай зарим зөвлөхүүд “Лира” гэж программаар л бодож байж сая нэг зөв хариу гарна гэдэгт итгэнэ гэх. Гэтэл дэлхийн бусад орнуудад “Sap 2000”, “Xsteel” зэрэг олон улсад өргөн хэрэглэгддэг дэвшилтэт программ хангамжуудыг хэрэглэж байгаа шүү дээ.

Үүнийг ил тод хэлж, шүүмжилдэг инженерүүд ч алга, хэлэх хүмүүс нь залуудаад салбарын дэмжлэг авч чаддаггүй байж ч болох юм. Манайд Зөвлөх, эксперт инженерүүдийн хэрэглээ, мэдлэгт тохируулан хязгаарлагдсанаас хийцийн тооцооны инженерүүдийн хөгжих нөхцөл хаагдчихдаг юм шиг санагддаг.

Гол нь программ хангамж гэдэг бол зөвхөн багаж хэрэгсэл гэдгийг ойлгох хэрэгтэй. Харин түүнийг зөв ашиглаж, онолын мэдлэг стандарт нормтой уялдуулах ур чадварыг эзэмшсэн байх хэрэгтэй. Барилгын хийцийн тооцоог программ хангамж биш, инженер тооцдог, тооцохдоо программ ашигладаг гэдгийг л ойлговол бүх төрлийн программыг ашиглах, хөгжих нөхцөл бүрдэх юм.
 
Зөвлөх, эксперт инженерүүдийн хэрэглээ, мэдлэгт тохируулан хязгаарлагдсанаас хийцийн тооцооны инженерүүдийн хөгжих нөхцөл хаагдчихдаг юм шиг санагддаг.

- Ярилцлагаа арай өөр зүйл рүү чиглүүлье. Барилгын салбарын зах зээл хямралд орсон гол шалтгааныг юу гэж боддог вэ?

- Хямрал гэдэг ойлголтыг улс төрчид, эсхүл санхүүгийн хүмүүсээс асуувал илүү оновчтой тодорхойлох байх. Гэхдээ миний хувьд барилгын салбарыг уналтад ороход нөлөөлсөн хэд хэдэн шалтгааныг бол хэлж чадна шүү. Тухайлбал, Төр засаг барилгын салбарт гар дүрснээс болоод энэ салбарынхан модоо барих дээрээ тулаад байна. Төрийн том компани, зарим арилжааны банкнууд нь салбарын хувийн хэвшлийнхэнтэйгээ өрсөлдөж, орон сууц, барилга барьж, борлуулаад эхэлснийг бид бүгд харж л байна. Эдгээр төрийн дэмжлэгтэй, их хэмжээний хөрөнгө оруулалт, санхүүжилттэй байгууллагуудтай бор зүрхээрээ зүтгэж яваа компаниуд өрсөлдөнө гэдэг үнэхээр хүнд байгааг онцолж хэлье. Төр оролцсоноор орон сууцтай өрхийн тоо богино хугацаанд олноор нэмэгдсэн гэдэгтэй санал зөрөлдөхгүй ч, ийм эрүүл бус зах зээлийн өрсөлдөөн нь яваандаа хувийн хэвшлийнхнийг доройтуулж байгааг зориуд хэлмээр байна.

- Барилга, орон сууц барихад тулгардаг хүндрэл бэрхшээлүүд юу байна?

Барилга барихад дэд бүтцийн зөвшөөрлийн асуудал ихээхэн хүндрэлтэй байдаг болохоор энэ тал дээр төрийн зохицуулалт зайлшгүй шаардлагатай. Хувийн компаниуд хоорондоо зохицож, тохиролцох шаардлагыг эрх бүхий байгууллагууд тавьснаар дэд бүтэц түрүүлж тавьсан компани нь түүнийгээ хэт өндөр үнэлж, өрсөлөгчөө дарахын тулд зөвшөөрөл өгөхгүй хааж боогдуулах нь асуудал болоод байна. Үүнийг Төрийн байгууллагууд анхааралдаа авч, зохицуулалт хийвэл сайн байна.

- Ярилцлагынхаа сүүлийн асуултыг танд үлдээе.

Барилга бол улс орны үндсэн том салбар, хөгжил цэцэглэлт, бүтээн байгуулалтын нүүр царайг тодорхойлдог учраас сэтгэл зүтгэл гарган, чин сэтгэлээсээ хөгжүүлж, сайжруулах хүсэлтэй салбарын инженерүүд, мэргэжилтнүүд олон бий. Хямрал гэдэг зүйл тодорхой давтамжтайгаар зах зээлд тулгарч л байдаг бэрхшээл, нөгөө талаараа шалгуур юм. Юу гэхээр, ажлыг хэн чин сэтгэлээсээ хийж гүйцэтгэж, компани, ажиллагсад, хэрэглэгчдийнхээ төлөө зүтгэж чадна, тэд тэсч үлдэнэ гэдэгт найддаг. Иймээс ч эдийн засгийн хүндрэл, салбарын зогсонги байдал удаан үргэлжлэхгүй гэдэгт итгэдэг.
 
Ярилцлагын дэлгэрэнгүйг "БАРИЛГА.МН" сэтгүүлийн №79-өөс хүлээн авна уу.

Холбоотой мэдээ