Хүн амын тал орчим хувь нь нийслэл хотдоо төвлөрдөг Монгол Улсын хувьд жирийн нэг иргэн орон сууцтай болох гэдэг том асуудал. Өнөөдрийн байдлаар маш олон залуучууд, гэр бүлүүд орон сууц түрээслэн амьдарч байна. Улсаас ард иргэдээ орон сууцтай болгох зорилтот арга хэмжээ авсаар буй. Гэр хороололд дахин төлөвлөлт хийх, ипотекийн зээл, төрийн албан хаагчийн зээл, түрээсийн орон сууц, 1000 айлын орон сууц, амины орон сууц, Сайн хашаа, үнэ тогтворжуулах зэрэг олон олон хөтөлбөрийг Засгийн газраас хэрэгжүүлээд байна. Гэхдээ бүгд зогсонги байдалтай болсон. Харин эхнээсээ үр дүнгээ өгсөн ажлыг энд үгүйсгэх гээгүй. 

Зах зээлийн эдийн засагт шилжиж, хөл толгой нь мэдэгдэхээргүй болсон, залгамж чанаргүй салбарын бодлого, төлөвлөлт, зах замбараагүй томилгоо, үүнээс урган гарсан хор хохирол, тэр дундаа орон сууцанд амьдрахыг хүсэгчдийн итгэл найдварыг мухардуулсан сүүлийн 20 гаруй жилийн хугацаанд болсон үйл явдлыг өгүүлэх гэж байна. Тэгэхээр Барилгын салбар зах зээлийн эдийн засгийн харилцааны дүрмийн дагуу хувьд шилжсэн ч төрийн оролцоо, дэмжлэг зайлшгүй шаардлагатай.

Муу мэдээ!

8 хувийн хүүтэй орон сууцны ипотекийн зээлийг анх 2013 оны зургадугаар сараас олгож эхэлсэн. Түүнээс өмнө 6 хувийн хүүтэй ипотекийн зээлээс хойш зээлд хамрагдсан иргэдийн тоо 30 мянгаас 69 мянгад хүрсэн байдаг. Монголын эдийн засаг, макро түвшний хямралын халуун цэг нь ипотек мөн боловч үүнийг шийдэхгүйгээр эдийн засгийг илааршуулах аргагүй. Энэ төрлийн зээлд хамрагдах хүсэлтэй иргэдийн 70 хувь нь 30-аас дээш насныхан буюу ид бүтээн байгуулагч залуус юм. Засгийн газраас ипотекийн зээлийг албан ёсоор хаасан талаар мэдэгдэл, мэдээлэл хийгээгүй ч зээл олгогдохгүй байгаа. Үүнд ганц хоёр шалтгаан бий. Улс мөнгөгүй болсон. Өнөөгийн айл өрхийн чадамжид зээлээ төлж чадахгүй иргэд олонх болж байгаагаас банк зүрхшээсэн. Нөгөөтээгүүр зээлийн нөхцөлд “Урьдчилгаа төлбөрийн хэмжээ 30 хувь, зээлд оруулах орон сууцны талбайн нийт хэмжээ нь 80 метр. квт-аас дээшгүй байна.” гэсэн хатуу нөхцөл нь иргэд энэ зээлийг авахад тушаа болж байна.






























Харин 5 хувийн хүүтэй зээлийн тухайд угаасаа сонгуулийн сурталчилгаа, биелэгдэшгүй үлгэр байсан. Өмнөх сайд 8 хувийн ипотекийн зээлийг тав болгоно хэмээн ам бардам зарлаж байсан нь энүүхэнд. Дөнгөж өнгөрсөн хавар шүү дээ. Яг хаана, ямар орон сууцыг энэ зээлээр авч болох тухай жагсаалт  хаанаас ч олдохгүй байв.
Шинэ Засгийн газар, Г.Мөнхбаяраар толгойлуулсан Барилга Хот Байгуулалтын Яам 8 хувийн хүүтэй зээлийг цаашид хэвийн үргэлжлүүлнэ гэсэн мэдээлэл хийлээ. Бага ч болов гэсэн хонгилын үзүүр дэх гэрэл юм даа энэ мэдэгдэл! Мэдээж биелэх эсэхийг нь шийдэх цаг хугацаа болоогүй байна.
 
Дахиад муу мэдээ!

Өнөөдөр “Үнэ буурна” гэдэг хоёрхон үг иргэдийн дунд хүлээлт үүсгэж, үл хөдлөх хөрөнгийн зах зээлд жинтэй нөлөөлөх нь дамжиггүй юм. Мэдээж иргэн бүр хямд үнэтэй орон сууц худалдан авахыг хүснэ. Ийм л учраас барилгын салбарт шинэ гацалт үүсч эхлэв.

Хүлцэл өчье! Шил шилээ дарсан муу мэдээ!

НИТХ-аас төрийн албан хаагчдад орон сууцын урьдчилгаа төлбөрийн 50 хүртэлх хувийг нэг удаа буцалтгүй тусламжаар өгч дэмжихээр болсон. Нийслэлийн харьяа төрийн албанд ажиллаж байгаа албан хаагч орон сууц худалдан авах бол урьдчилгаа төлбөрийн үлдэгдэл 50 хувиа өөрөө хариуцах боломжтой бол тодорхой шалгуурын дагуу ур чадвар, ажилласан жилийг харгалзан урьдчилгаа төлбөрийн 50 хувийг нэг удаа буцалтгүй тусламжаар олгоно. Ингэхдээ төрийн албанд гурваас доошгүй жил ажилласан байх шаардлагыг мөрдлөг болгох бөгөөд банк төрийн албан хаагчийн материалыг хүлээн авсны дараа сан дээр төвлөрүүлж байгаа аж. Орон сууцны талбайн хэмжээг үнийн дүнгээр хэмжинэ. Мөн худалдан авах байрууд нь гэр хорооллын дахин төлөвлөлтийн хүрээнд баригдаж буй барилгууд байх ёстой гэсэн шаардлага бий. Мэдээж энэ зээл яригдсан цагаасаа хойш олгогдоогүй байгаа.

НОСК

Энэ чиглэл нь өмнө нь болон одоо төрөөс хэрэгжүүлж буй орон сууцны хөтөлбөрөөс илүү уян хатан нөхцөлийг иргэдэд санал болгож байгаагаараа онцлог. Энэ нь орон сууцны урьдчилгаа 20-30 хувийг бэлнээр төлөх боломжгүй иргэдэд зориулсан үйлчилгээ юм. Тодорхой орлоготой /цалин/ иргэн өөрийн орлогоосоо 3-5 жилийн хугацаатай авах байрнаасаа хамаарч сар бүр тогтмол мөнгийг НОСК-т төвлөрүүлж, урьдчилгаа мөнгөө бүрдүүлнэ. Сар бүр 50.0, 100.0, 500.0, нэг, хоёр саяар нь ч бай өөрсдийн боломжоор төлөөд байх боломжтой. Ингэсээр байрныхаа 30 хувийг урьдчилгаагаа бүрдүүлсэн тохиолдолд тэр үедээ гэрээгээ хийгээд, моргейжийн зээлд хамрагдаж байрандаа орно гэсэн үг. Байрныхаа урьдчилгаа 30 хувийг заавал төдий хугацаанд багтааж төл гэсэн шаардлага байхгүй. Заавал сар болгон мөнгө төлөх ч шаардлагагүй. Мөнгө олдсон даруйдаа орон сууцны санд тушаагаад байсан ч болох бөгөөд тэр мөнгөөр таны амьдрах орон сууцны нэг булан босч байна гэсэн үг. НОСК-ийн орон сууцнаас авах залуу гэр бүлд тавигдах хамгийн том шалгуур нь ердөө албан ёсны гэр бүл байх ёстой.

Сингапур, Солонгос улсад энэ жишгээр иргэдийг орон сууцжуулдаг бөгөөд урт хугацаанд хэрэгжүүлсэн байдаг. Учир нь тус улс иргэдээсээ газрыг нь их хэмжээний мөнгөөр худалдаж авахаас өөр боломж байхгүй байсан учраас санхүү, хугацааны хувьд хүндрэл гарсан байна. Харин Улаанбаатарын тухайд өөрийн өмчийн газар дээр шинэ суурьшлын бүс тогтоож, орон сууцны хороолол босгох нь нэг давуу тал болж байгаа юм. Орон сууцны хорооллууд баригдаж нийлүүлэлт нэмэгдсэнээр үнийн хөөрөгдөлтэй байгаа орон сууцны зах зээлийн үнийг бууруулж, цаашид тогтвортой, бодит үнээр иргэдийг хангах боломж бүрдэнэ.

АМИНЫ ОРОН СУУЦ хөтөлбөр 

Иргэдийн оролцоотойгоор газар шинэчлэн зохион байгуулж, газар ашиглалтыг сайжруулах, газрын үнэ цэнийг нэмэгдүүлэх, нийгмийн болон инженерийн дэд бүтэцтэй амины орон сууц голлосон хороолол болгон хөгжүүлэх, иргэдийн амьдрах орчинг сайжруулах зорилготой. Энэ ажлыг хэрэгжүүлэхээр “Нийслэлийн Гэр хорооллыг орон сууцжуулах төсөл” ОНӨҮГ-ыг байгуулсан юм. Тус газар нь 2013 онд 22,214  иргэний хүсэлтийг хүлээн авч дүгнэж үзэхэд 72 хувь нь өөрийн өмчлөл, эзэмшлийн газар дээр амины орон сууц барин, инженерийн шугам сүлжээнд холбогдох хүсэлтэй байна гэсэн бөгөөд энэ тоо одоо ч нэг их өөрчлөгдсөнгүй. Нийслэлийн Засаг даргын 2013-2016 оны үйл ажиллагааны голлох зорилт буюу дэд бүтэц нь шийдэгдсэн амины тохилог орон сууцтай болгох ажлыг зарим иргэдийн санаачилга, хэрэгжүүлж эхэлсэн.


          Дээр дурдсан төслүүд цаашид хэрэгжих эсэх нь тодорхойгүй байна. Бидэнд эдгээр төсөл, хөтөлбөрүүдийн тоо, хэлбэр нь биш үр дүн, хугацаа алдахгүй хэрэгжилт нь хэрэгтэй байна. Өөрөөр хэлбэл, барилгын салбараа уналтад оруулалгүй, банкнуудаа эрсдэлээс хамгаалсан шийдлээр иргэдээ орон сууцтай болгох хэрэгтэй. Ямартай ч та бид амьдрах орон сууцтай болох гарцыг дээд удирдлагууд маань сүвэгчилж байгаа. Харин тэд оновчтойг нь олж, түүнийгээ тууштай, залгамж чанартай удирдан барих нь чухал болоод байна.