- Жирийн ажлын/хичээлийн өдрүүддээ өглөөг хэрхэн эхлүүлдэг вэ?

- Өглөөг янз бүр л эхлүүлдэг дээ. Гадаадад сурч буй оюутны завгүй амьдралын жишгээр хичээл, судалгаагаа хийхийн хажуугаар амьжиргааны зардлаа олохын тулд хоол, зоогийн газарт цагийн ажил хийдэг болохоор зарим өглөө их ядрангуй сэрж, заримдаа эрч хүчээр дүүрэн орноосоо босох нь ч бий. Гэхдээ өглөө бүр хийж хэвшсэн зүйл бол залбирал юм. Христэд итгэгч учраас би өглөө бүр Библийн номноос уншиж, бодож тунгаах, залбирах цагийг заавал гаргадаг.

- Чийглэг, хөл хөдөлгөөн ихтэй энэ хотод хэрхэн дасан зохицож амьдарч байна даа?

- Би 2013 оны 1-р сард анх БНСУ-д ирсэн. Өвлийн улиралд энд халаалтын систем нь манайхтай адилгүй, олон нийтийн барилга байгууламжууд нь бүгд таазнаас халаалтаа өгдөг болохоор шалны хэсэг нь их хүйтэн. Гэхдээ хамгийн сонирхолтой нь Солонгосчууд доороосоо даардаггүй хүмүүс бололтой, нимгэн оймстой хээв нэг суух юм билээ. Өөрийгөө илүү хүйтэн орноос ирсэн юм чинь алзахгүй байх гэж бодсон ч, их л даардаг байлаа. Чийглэг уур амьсгалтай орон болохоор гадна температур нь -10С заасан ч биед мэдрэгдэх хүйтэн нь бараг Монголын хүйтэнтэй адилхан санагдаж, анхандаа дасахад амаргүй байсан шүү. Бас Солонгос хоолонд манайх шиг их мах ордоггүй, зарим нь бүр огт махгүй учраас “махсаад” хэцүүхэн байсан ч одоо дасаад харин ч дуртай болсон. Ер нь би аливаа юманд их хурдан дасан зохицдог төрлийн хүн болохоор бас ч гэж дажгүй шүү /инээв/.

- БНСУ-д саяхан магистраа төгссөн. Магистрын дипломын ажлын сэдэв болон судалгааны үр дүн юу байв?

- ”Housing Policy for Low-income Households (Ger Areas) in Mongolia: Based on Generic Characteristic of Developing Countries” буюу өнөө цагийн Улаанбаатар хотын гол асуудал болсон гэр хорооллын сууцны асуудлыг магистрын дипломын сэдэвтээ хөндсөн. Ингэхдээ манай Улаанбаатар хотод гэр хороолол бий болж, түүнийг дагасан олон асуудал хурцадсан ч Төр засгаас ямар арга хэмжээ авсан, яагаад одоог хүртэл шийдэж чадахгүй байгааг олж мэдэхийг хичээсэн.

Хэрэв энэ чиглэлээр баримтлах Төрийн бодлого сайнгүй байгаа бол асуудлыг шийдэх оновчтой гарц, үр ашигтай арга зам юу байгааг судалж, бусад хөгжиж буй орны орон сууцны бодлогын ерөнхий бүтэцтэй харьцуулсан дүгнэлт хийж, санаагаа дэвшүүлэх нь миний судалгааны гол зорилго байсан. Гэр хороолол буюу олон улсын хэллэгээр “slum”-ядуусын хороолол, бага орлоготой иргэдийн сууцны хорооллыг дагасан бохирдлын асуудал нь зөвхөн манай улсад тулгамдаж байгаа юм биш.  

Судалгаандаа хэрэв манай улсын эдийн засгийн хөгжил 1) удаашралтай үед, 2) алгуур хөгжих үед 3) огцом өсөх үед орон сууцны ямар бодлогын чиглэлүүд тохиромжтой болохыг бусад хөгжиж буй орнуудын бодлогын ерөнхий хэв маягт дүгнэлт хийсний дүнд, санал болгосон.  



- Монгол ба Солонгосын сургалтын онцлогийн ялгаа?
     
- БНСУ нь манай улсаас харьцангуй өндөр хөгжсөн учраас сургалтын орчин, уур амьсгал хамаагүй өндөр түвшинд хүрсэн нь илт мэдэгдсэн. Би барилгын төслийн менежментээр сурсан ч сургууль дотроо архитектурын тэнхим рүү нь үе үе очиж харах дуртай байлаа. Оюутнуудын хичээллэж байгаа анги танхим, сургуулиас олгодог материаллаг хангамжуудыг нь хараад жаахан атаархсан /инээмсэглэв/. Манайд бол оюутнууд бид чинь өөрсдөө л бор зүрхээрээ хэрэглэх материал, багажаа худалдаж авдаг шүү дээ. Ялангуяа манай архитектурын мэргэжил цаас, үзэг, харандаа, самбар, будаг шунх, бийр цавуу гээд барагдахгүй их хэрэгсэл шаарддаг.

Харин энд бол оюутанд сурах хүсэл эрмэлзлэл нь байгаад өөрөө хичээвэл хэрэгцээтэй бүх материал нь бэлэн, сонголт ихтэй, боловсронгуйгаас гадна 3D машин, зүсэгч, компьютер, нээлттэй анги танхим, урлан гэх мэт бүх зүйлээр дутагддаггүй. Бүх хэрэгцээг нь хангахгүй ч, зах зээлийн үнээс хямдаар оюутнууддаа нийлүүлдэг нь их таалагдсан.

Гэхдээ ур чадварын хувьд манай Монголын багш нар, оюутнууд хаана ч гологдохгүй. Би эх орондоо бакалаврын ангиа дүүргэж, олон сайн багш нарын шавь болсондоо их баярладаг. Яахав материаллаг хангамж бол улс орныхоо хөгжлөөс л шалтгаалах зүйл. Харин Солонгост сурч, ажиллах хугацаандаа “энэ л манайд хэрэгтэй дээ” гэж эрхгүй бодогдсон зүйл нь ёс зүй, хариуцлагыг өндөрт тавьдаг соёл нь байсан. Жишээлбэл, энд сургуулийн хотхон руу ороод ирэхэд л оюутан, багш нар хаан ч юм шиг, бүхий л хүмүүс хүндэтгэлтэй харилцаж, оюутнууд бол энэ улсын ирээдүй, залуу боловсон хүчин гэж хүндэтгэдэг нь маш их таалагдсан.

Ямар ч нөхөрсөг, хошин профессор байсан “маазарч”, хүндэтгэлгүй харьцдаггүй, өөрөөр хэлбэл хүндлэлийн маш нарийн эрэмбэтэй. Гэтэл манайд оюутан гэхээр л ядуу, арчаа муутай мэт хандаж харьцах нь бий. Наанадаж л том самбараа үүрч ирээд хичээлээ хийж сургууль дээрээ хонох гэхээр сургуулийн жижүүрээс авахуулаад загнана, элдвээр хэлнэ... Үнэндээ элдвээр хэлүүлж, доог тохуу болгоод байгаа тэр оюутнууд чинь л эх орныхоо боловсон хүчин, та бүхний ирээдүй гэдгийг тунгааж, нийгэм нь урамшуулж, дэмжиж өгмөөр. Тэгвэл залуучууд илүү хариуцлагатай, ирээдүй рүүгээ урам зоригтой тэмүүлнэ шүү дээ.

- Ажлын туршлагаасаа хуваалцахгүй юу? Архитектор байхын давуу ба сул талууд?

- 2011 онд их сургуулиа төгсөөд, зураг төслийн нэг компанид ажлын зураг гүйцэтгэгч/техникчээр ажиллаж байгаад, 2013 оны 1 дүгээр сард БНСУ-ын архитектур, зураг төслийн салбартаа шилдэг 10-т багтдаг “Mooyoung A&E” компани манай улсын Нэгдүгээр эмнэлгийн өргөтгөлийн зураг төслийг гүйцэтгэхээр 2 залуу архитекторыг 1 жилийн хугацаанд төв компанидаа дадлагажуулан сургах болзлоор сонгон шалгаруулахад найзтайгаа хоёулаа тэнцсэнээр анх Сөүлд хөл тавьж байлаа.

Гэрээнийхээ дагуу 1 жил ажилласныхаа дараа энэ улсад үргэлжлүүлэн суралцахаар Солонгос хэл судалсан даа. Суралцахын хажуугаар архитектур зураг төслөөрөө мөн шилдэг 5-д тооцогдох “Haeahn Architecture” компанид 3 сар ажиллаж, орчуулга хийх боломж тохиосон. 2015 онд хэлний бэлтгэлээ дуусгаад, Сөүлийн Үндэсний Их Сургуулийн Барилгын Инженерийн Сургуульд Барилгын Төслийн Менежментийн чиглэлээр Магистрантурт суралцаж, Магистрын дипломоо гардаж аваад удаагүй, барилгын салбарын шинэхэн, залуухан боловсон хүчин байна би /инээв/.

Архитектор байхын давуу ба сул талуудыг сонирхсон таны асуултанд мэдээж арвин туршлагатай, мундаг архитекторууд илүү сайн хариулах байх л даа.  Гэвч өөрийнхөө бодлыг хэлэхэд, давуу тал гэвэл “бахархал”, бас “бүтээл” гэж хариулмаар байна. Архитектур нь “техник+урлаг” учраас тухайн архитектор ухаанаа уралдуулж, толгойгоо гашилган, олон дахин эскиз зураг гарган байж захиалагчийнхаа хүсэлт боломжинд нийцсэн бүтээлийг гаргадаг. Нөгөө талаар маш олон инженер, тооцооллын мэргэжилтнүүдтэй зөвлөлдсөний үндсэн дээр тухайн барилгын архитектурыг гаргадаг учраас тэрхүү объект нь тухайн архитекторын бүтээл болоод бахархал нь байдаг юм. Хэн хүний мэдрээд байдаггүй ховорхон боломж, бахархал, урам нь байдаг. Харин сул тал нь гэвэл, архитекторын талаар хөгжилтэй ч гэмээр нэг зураг интернэтээр яваад байдаг даа. “Дэлбэрсэн ширээтэй, нойр хоолгүй, өрвийсөн дүр төрх” гээд л, тэр бүгдийг харахад инээдэмтэй ч гарцаагүй үнэн юм шүү. Нэгэнт сайн бүтээл туурвихаар шийдсэн л бол хувийн эрх чөлөөт амьдрал, эрүүл мэнд, бусад зугаа цэнгэл нь золиослогдлоо л гэсэн үг /инээв/.

- Үлгэр жишээ авч, хүндэлж явдаг архитекторынхоо тухай хуваалцаач.

- Деконструктивизм урсгалын нэрт төлөөлөгч, энэ чиглэлээр бүтээлээ туурвиж байсан, Ирак гаралтай Их Британийн архитектор Заха Хадид яахын аргагүй миний биширч явдаг эрхэм хүн. Харамсалтай нь өнгөрсөн жил таалал төгсчихсөн дөө. Түүний бүтээлүүд эмэгтэй хүнд тохиромжгүй гэх шүүмжлэлийг их хүртдэг ч, надад бол их л таалагддаг юм. Харин ч барилгын салбарт эмэгтэй хүний нарийн, торгон мэдрэмжийг уусгаж, бүтээлүүддээ даавуугаар хийсэн мэт гайхамшигтай орон зайн шийдэл, төлөвлөлтийг хийдэг нь үнэхээр бахархмаар санагддаг.

- Архитектор мэргэжлийг сонгох болсон тухайд?

- Багаасаа л зохион бүтээх элдэв зүйлд дуртай, зураг зурдаг, “юмханаар юм хийчихдэг” хүүхэд байлаа. Дунд сургуулиа төгсөхөөс өмнө хувцасны загвар зохион бүтээгч болох гэж янз бүрийн дугуйлан секцэд явж, тэмцээн уралдаанд ч их ордог байлаа. Харин төгссөнийхөө дараа жаахан эргэлзэж, өөр мэргэжил сонгохоор шийдсэн. Тэр үед одооных шиг интернэт ч хэрэглэж мэддэггүй хүүхэд архитектур гэдгийг мэдэх нь битгийхэл, барилгын мэргэжил гэхээр тоосго өрөх л гэж ойлгодог байж. Харин их сургуулийн хуваарь авахын өмнө барилгын дизайн гаргадаг мэргэжил байдгийг мэдээд, гайгүйхэн оноо авснаа далимдуулаад архитектурын ангид орж байлаа. Хувцаснаас илүү үлдэцтэй, үнэ цэнэтэй бүтээлийг зохион бүтээдэг хүн болмоор санагдаад л тэр. Үнэхээр барилгын салбарын жижигхэн ч гэсэн нэгээхэн хэсэг болсон маань миний амьдралын хамгийн зөв сонголтуудын нэг болсон доо.

- Хамгийн сүүлд уншсан номныхоо талаар...

- Энэ өвлийн хичээлийн жилд магистрын судалгааны ажлаа бичихийн тулд судалгаатайгаа холбоотой олон ном, сонин, судалгааны материал уншсаны хүчинд амжилттай хамгаалж, мөн хэвлүүлж чадлаа. Мэргэжлийн ном, сонингоос гадна байнга уншдаг ном маань Библи л дээ. Хүн төрөлхтний түүхэн дэх хамгийн эртний бөгөөд бүх эрин үеүдийн туршид эрэлт өндөртэй ном болох Бурханы үг “Библи”-ийг уншиж, судалж, амьдралдаа хэрэгжүүлэхээр хичээдэг дээ. Бас зав цаг гарвал хувь хүний дотоод хөгжил, зан төлөв, сэтгэлгээ, өсөлт төлөвшилтийн тухай номнуудыг олж уншдаг.

Энэ дэлхий дээр мэдлэг боловсрол нь зузаан ч, хүний мөс чанар, эрүүл саруул сэтгэлгээ, хүний үнэ цэнэ, шударга байдал, ёс зүйд дутагдалтай хүмүүс олон байгааг харахаар хурааж хуримтлуулсан мэдлэг нь зүгээр л зөвхөн өөрийнх нь амин хувийн ашгийн төлөө ашиглагддаг ч юм шиг харамсалтай санагддаг. Тийм учраас би оюун ухаанаа мэдлэг боловсролоор цэнэглэхийн хажуугаар хүн, хүний сайн мөс чанараа гээхгүй байхад, харин ч сайхан сэтгэл, гэгээлэг санаа, бодлуудаа, улам бүр хөгжүүлэх нь чухал гэж үздэг.


- Монголынхоо барилгын салбарын ирээдүйг ямар байгаасай гэж хүсдэг вэ?

- Мэдээж гэрэл гэгээтэй, хөгжиж дэвшсэн, дэлхийд чанар чансаагаараа танигдсан барилгын салбар байгаасай гэж хүсч байна. Бид энэ үед Солонгос гэх мэт ямар нэг хөгжингүй орныг зорьж, сурч боловсрохоор хүсч тэмүүлж ирсэн шиг ирээдүйд манай улсыг ч гэсэн өөр бусад орны залуучууд үлгэр дуурайлал авахаар зорин ирдэг болохыг чин сэтгэлээсээ хүсч байна.

- Ирээдүйн мөрөөдлийнхөө талаар хуваалцаач.

- Мэргэжлийнхээ салбарт мэдлэг туршлага сайн хуримтлуулсныхаа дараа их дээд сургуульд багшилж, барилгын шинэ залуу үеийнхнийг бэлтгэдэг сайн багш, удирдагч болохыг хүсч мөрөөдөж явдаг. Хүмүүст зааж сургах чадвар, мэдлэг, туршлагатай болохын тулд өөрөө их зүйлийг туулж, давж гарах хэрэгтэй болно шүү дээ. Мөн энэхүү салбартаа олон улсын хэмжээнд хүлээн зөвшөөрөгдсөн, улсынхаа нэр хүндийг өндөрт өргөсөн мэргэжилтэн, эксперт болохыг хүсдэг.


 
- Гадаадад, ялангуяа Солонгост суралцах хүсэлтэй оюутан, залуустаа хандаж хэлэх үг

- Гадаадад сурч, ажиллаж, амьдарна гэдэг залуу хүний туулаад үзэх хэрэгтэй зам нь яах аргагүй мөн. Залуу насандаа гадаадад сурах, амьдрах давааг давна гэдэг нь өөрийгөө туршиж, ялан дийлэх том сорилт юм. Эх орондоо ээж, аав гэр бүлээ түшиж байхдаа сураагүй, олж хараагүй, мэдээгүй зүйлсээ харийн нутагт таниж, өөрөө өөрийнхөө амьдралд эзэн нь болж төлөвшдөг. Наад зах нь цагаа хугацаагаа сайтар төлөвлөж, нойр хоолоо зохицуулах, санхүүгээ тооцоолох, олон орны янз бүрийн соёлтой хүмүүстэй харилцаж, хэл соёл сурах гээд олон зүйл бий. Чадахгүй зүйлстэйгээ нүүр тулахаас өөр аргагүй мөч тохиох, ганцаардал гутрал, гадуурхлыг тэвчиж, сэтгэлийн хаттай болох, эх оронч байж улсынхаа нэр хүндийг бодож, хичээх гээд маш их зүйлийг сурах “набор” гэх үү дээ гадаадад сурна, ажиллана гэдэг.
 
Тийм болохоор гадаадад сурах гэж байгаа оюутан залуучууддаа зоригтой байгаарай гэж хэлмээр байна. Яг БНСУ руу ирэх гэж байгаа залуустаа аминчлан хэлэхэд зорилгоо маш сайн тодорхойлж, түүнийгээ давахаар эрс шийдээд ирээрэй гэж захия. Эс бөгөөс яах гэж энд ирснээ ч мэдэхгүй, цагийн ажил хийгээд байвал баяжчих ч юм шиг санаад, хичээлдээ алдаг оног суусан болоод, олсон мөнгөө үрэн таран хийгээд, сурсан ч биш, мөнгө хураасан ч биш хайран цаг хугацаагаа өнгөрөөх вий. Нэг мэдэхэд л визнийх нь хугацаа өнгөрөөд, харлаж үлдээд, Монгол руугаа буцаж ч чадахгүй, байнгын түгшүүр дунд залуу насаа хүний нутагт өнгөрүүлсэн гашуун түүхүүд их байдаг. Үнэхээр сурах гэж байгаа л бол сурч, мөнгө хураах гэж байгаа бол мөнгөө хураах гэсэн зорилгоо тодорхойлж, түүнийхээ дагуу хичээснээр зорьсондоо хүрч чадах юм.
 
Зөвхөн Солонгост ирээд сурна гэлтгүй, Монголдоо байхдаа Солонгос хэлний сургалтанд сураад, ядаж анхан шатны мэдлэгтэй болоод ирвэл санхүүгийн хувьд ч хэмнэлттэй. Сургууль хайх гэх мэт бусад зүйлсээ интернэтийн давуу талыг ашиглан хайж олох, YouTube, Google-ээс анхан шатны мэдээлэл авч, хичээл сонсох зэрэг эрэлч, хайгуулч байх нь гадаадад сурах зорилгоо биелүүлэхэд чинь тус дөхөм болно. Амжилт хүсье.
 

Олон залуусын үлгэр дуурайлал, Монголын ирээдүйг атгалцах хувьтай залуу архитектор танд мөрөөдлөө биелүүлэхийг ерөөж, амжилт хүсье.

Дэлгэрэнгүйг. "БАРИЛГА.МН" сэтгүүлээс