Өнөөдөр “Орон сууцны зээлийн өнөөгийн байдал, тулгамдаж буй асуудлууд” сэдвээрх нээлттэй хэлэлцүүлгийг Монголбанкнаас зохион байгуулж, Засгийн газар, Монголбанк, Монголын ипотекийн корпораци ОССК болон холбогдох байгууллагуудын төлөөллүүд оролцлоо.

  Хэлэлцүүлгийн сэдвийн дагуу МИК ОССК-ийн Гүйцэтгэх захирал Д.Гантөгс “Ипотекийн анхдагч зах зээлийн нөхцөл байдал ба хоёрдогч зах зээлийг хөгжүүлэхэд тулгамдаж буй асуудлууд”, Монголбанкны Мөнгөний бодлогын газраас “Ипотекийн зээлийн хэрэгжилт, өнөөгийн байдал”, тус банкны Судалгаа, статистикийн газраас “Ипотекийн зээлийн санхүүжилтийн тогтолцоо: Олон улсын туршлага”, Проф. Ч.Хашчулуун “Үл хөдлөх хөрөнгийн зах зээлийн хямрал, түүний макро эдийн засагт үзүүлэх нөлөө, сургамж: Япон улсын жишээ”, УИХ-ын гишүүн асан С.Дэмбэрэл “Ипотекийн зээлийн өнөөгийн байдал, Housing affordability index” зэрэг илтгэлийг тавилаа.

Орон сууцны зах зээл, ипотекийн зээлийн талаар тодруулга авахад:



Монголбанкны Дэд ерөнхийлөгч Б.Лхагвасүрэн: Өнгөрсөн дөрвөн жилд ипотекийн зээлийн санхүүжилтийн асуудал тогтвортой хэлбэрээр явагдаж ирсэн. Өнөөдрийн байдлаар 4 их наяд төгрөгийн эх үүсвэрийг зарцуулснаас 3 их наядыг нь Монголбанк, 1 их наядыг банкууд өөрсдийн эх үүсвэрээс гаргасан.

Засгийн газрын мөрийн хөтөлбөрт ипотекийн зээлийг үргэлжлүүлэх асуудал багтсан учраас цаашид Монголбанк биш, засгийн газар хариуцах нь өөрөө их оновчтой шийдвэр гэж үзэж байна. Энэ нь нэгдүгээрт, орон сууцны санхүүжилт нь олон нийтийг хамарсан, ард түмний амьжиргааг дээшлүүлэх асуудал учир Монголбанкнаас явуулдаг мөнгөний бодлоготой бүрэн нийцдэггүй. Хоёрдугаарт, дунд хугацааны хөтөлбөр хэрэгжүүлэх гэж байна. Үүний хүрээнд, орон сууцны санхүүжилтийн хөтөлбөрт Монголбанк манлайлан оролцох зайлшгүй шаардлагагүй гэж үзээд 2018 онд ипотекийн зээлийн хөтөлбөрөөс гарах болзолтой байгаа.

2017 оны хувьд Монголбанкнаас зээлийн эргэн төлөлтөөр нь санхүүжилт хийгээд явж байна. 2018 оноос энэ үйл явц зогсож, улсын төсвөөс гаргахаар төлөвлөж байгаа. Одоогийн сар бүр олгож байгаа 25 тэрбум төгрөгийн санхүүжилт зээлийн эрэлтийг хангахуйц дүн биш. 2016 оны туршлагаас, сард 60 тэрбум төгрөгийн санхүүжилт хийвэл ипотекийн зээл олголт хэвийн явагдах нь ажиглагдсан. Санхүүжилтийг нэмэгдүүлэх тал дээр Монголбанкнаас Сангийн яам, Барилга хот байгуулалтын яамтай хэлэлцэж байгаа.



Үл хөдлөх хөрөнгийн “Тэнхлэг зууч” ХХК-ийн захирал Д.Должинсүрэн: Бодлого хэрэгжүүлэгчдийн зүгээс ипотекийн зээлийг тогтвортой, урт хугацаанд үргэлжлүүлнэ гэдгээ амлачихсан. Гол асуудал нь санхүүжилтийн эх үүсвэрийн хүртээмж юм. Өмнөх жилүүдэд сард багадаа 60, дээд тал нь 90 тэрбум төгрөгийн санхүүжилт олгогдож байсан бол одоогийн байдлаар 20-30 тэрбум төгрөг л гаргаж байгаа. МИК-ийн мэдээлснээр цаашдаа гаргах бондын хэмжээ багасч байгаа нь харагдлаа. Тийм болохоор ипотекийн зээлийн санхүүжилт нэмэгдэх ямар ч эх үүсвэр одоогоор байхгүй.

Зах зээл дээр орон сууцны нийлүүлэлт эрэлтээс давчихсан. Зээлийн нөхцөл шаардлагыг хангаж чадахгүй эрэлт байсаар байгаа. Зээлийн шийдвэр нь гарсан ч санхүүжилтээс шалтгаалаад арилжааны банкууд дээр гацах асуудал нэлээд бий.

Орон сууцны үнийн өөрчлөлтийг сүүлийн саруудад харьцуулж үзэхэд нэлээд тогтвортой болсон. Барилгын компаниудтай ярилцаад үзсэн ч, орон сууцны үнийг цаашид бууруулах боломжгүй болсон нь ойлгомжтой байсан. Валютын ханшийн савлагаанд өртсөн, барилгын материалын өртөг өндөр байсан, борлуулалт удааширсантай холбоотойгоор тухайн компанийн авсан зээлийн хүү, үйл ажиллагааны зардал нэмэгдсэн зэрэг хэд хэдэн шалтгаан үүнд нөлөөлж байгаа юм.