“Барилгын салбарын ажиллах хүчний эрэлт хэрэгцээ” сэдэв дор тодруулга ярилцлагыг хүргэж байна. Учир нь ажил олгогчдын ирүүлсэн ажлын байрны саналын 25 хувь нь барилгын ажил гүйцэтгэх ажилчин, албан хаагчдыг сонирхдог байна. Түүнчлэн энэ жилээс тус салбарт ажиллах гадаад иргэдийн тоог 30 хувиар багасгаж, Монгол ажилчид байлгахаар Барилга, Хот Байгуулалтын Яам, Хөдөлмөрийн Яам, салбарын компаниудтай гурван талт гэрээ байгуулсан. Үүний хэрэгжилтийн байдал болоод дотоодын мэргэжилтэй боловсон хүчний хүрэлцээ, эрэлттэй ажил мэргэжлийн талаар дэлгэрэнгүй мэдээлэл өгөхөөр бэлтгэлээ.

       Хөдөлмөрийн Яамны Хөдөлмөр эрхлэлтийн бодлого зохицуулалтын газрын дарга Ц.Амартөгс:

Хөдөлмөрийн зах зээлийн богино хугацааны эрэлтийг тодорхойлох Барометрийн судалгаанд барилгын салбарын ажилтны эрэлт хэрэгцээ өндөр болохыг харуулдаг. Манай Яам 2011 оноос мэргэжилтэй ажилчид бэлтгэхэд анхаарч, ажил олгогчдын захиалгаар мэргэжлийн сургалт үйлдвэрлэлийн төвүүдэд түргэвчилсэн хэлбэрээр “Үндэсний мэргэжилтэй ажиллагсад бэлтгэх хөтөлбөр”-ийг хэрэгжүүлсэн. Тус хөтөлбөрт 2014 оны байдлаар 3906 иргэн хамрагдаж, нийт суралцагчдын 50 хувь нь барилгын салбарын мэргэжлээр суралцсан байдаг.

Барилга Хот Байгуулалтын Яам болон Хөдөлмөрийн Яамны хамтран ажиллах санамж бичгийн хүрээнд дотоодын ажиллах хүчийг мэргэшүүлж бэлтгэх, гадаадаас ирэх ажиллах хүчний тоог бууруулах, томоохон бүтээн байгуулалт, барилга, байгууламжийн ажилд шаардлагатай мэргэжлийн ажилчдын хэрэгцээг тодорхойлж, бэлтгэх зэргээр хамтран ажилладаг.

Барилгын ажил улирлын чанартай учраас ажиллагсадыг мэргэшүүлж, тогтвор суурьшилтай ажиллуулах төвөгтэй. Үүн дээр салбарын яамд хамтран хууль эрх зүйн зохицуулалт, мэргэжлийн арга зүй, удирдлагаар хангах ажлыг цаашдаа авч хэрэгжүүлэх шаардлагатай байгаа. 2015 оны 2 дугаар улирлын байдлаар барилгын салбарт дотоодын 94000 гаруй иргэн, гадаадын 16000 гаруй иргэн идэвхтэй хөдөлмөр эрхэлж байна. Яамны зүгээс Монгол ажилчид гүйцэтгэж болохуйц ажлын байранд гадаадын ажиллах хүчийг авахгүй байх, гадаадын хөрөнгө оруулалттай аж ахуй нэгжид дотоодын ажиллах хүчнийг түлхүү ажиллуулах, гадаадаас авах ажилтны тоог бууруулах гэсэн бодлогыг тэргүүлэх зэрэгт авч үзэж байгаа.

         Хөдөлмөр Эрхлэлтийн Үйлчилгээ, Судалгаа, Мэдээллийн Үндэсний Төв |ХЭҮСМҮТ| -ийн Хөдөлмөр, зуучлал мэргэжлийн чиг баримжааны хэлтсийн ахлах мэргэжилтэн Г.Шинэбаяр:

ХЭҮСМҮТ нь 21 аймаг, 9 дүүрэгт хөдөлмөрийн хэлтэстэй ба хувийн хөдөлмөрийн биржүүдээр дамжуулан ажлын захиалга авч, ажил хайгч иргэдийг ажилд зуучилдаг. Оны эхэнд бүртгэгдсэн ажил хайгч 42,000 үүнээс ямарч ажил эрхлээгүй ажил хайгч нь 32,000 иргэн байна. Тэдгээрээс 25 мянган иргэнийг ажлын байранд зуучилсан. Бүртгэгдсэн ажлын байрны 60-70 хувийг барилгын салбар дангаар эзэлдэг. Энэ салбарын ажлын байр нь аль ч үед эхний эсвэл түүний дараагийн байранд ордог. Эрэлт хэрэгцээ маш их байдаг.

ХЭҮСМҮТ-өөс гаргасан наймдугаар сарын судалгаа. Ажлын байрны захиалга болон ажилд зуучлагдсан иргэдийн харьцуулалт:

Зөвхөн өнөөдөр зарласан идэвхтэй ажлын байр гэхэд 1859 байна. Үүний 450 нь барилгын салбарын захиалга байх жишээтэй. Захиалагч барилгын компаниудын зүгээс мэргэжилгүй ч  тууштай, тогтвортой ажиллах хүн хэрэгтэй гэсэн хүсэлт тавьдаг. Гэтэл иргэд тухайн ажлын байранд дээр түр ажиллан дадлага суусныхаа дараа хувиараа ажиллах сонирхолтой болдог. Иймээс энэ салбарт ажиллах хүч дутмаг байдаг.

Нийт ажил идэвхтэй хайгчдын 75 хувийг бүрэн дунд, ямар нэгэн мэргэжлийн дипломын болон бакалаврын зэрэгтэй хүмүүс эзэлдэг. Гэтэл барилгын талбар дээр ажиллах хүчний тоо хангалтгүй хэвээр байна шүү дээ.


Тэдний дийлэнх нь дээд боловсролтой учраас оффисын ажил эрхлэхийг сонирхдог. Барилгын засал чимэглэлчин, өрөгч, угчрагч болон туслах ажилтан авна гэсэн захиалга их байдаг ч ажиллах хүн хүч дутмаг. Тиймээс бид зах зээл дээр ямар ажил, мэргэжил эрэлттэй байгаа, ямар мэргэжилд илүүдэл үүссэн талаар чиг баримжаа олгох сургалтууд зохион байгуулдаг. Мөн Нийслэлийн Хөдөлмөрийн Газраас мэргэжил олгох түр сургалтуудыг зохион байгуулж байна.
 
ХЭҮСМҮТ-өөс зохион байгуулсан сургалтанд хамрагдсан иргэдийг эдийн засгийн үйл ажиллагааны салбарын ангиллаар харуулвал:
 

 

 
Тус төвийн Хөдөлмөр аюулгүй байдал, эрүүл ахуйн сургалтанд 1091 иргэнийг хамруулснаас:

Уул уурхайн олборлолт 93, Боловсруулах үйлдвэрлэлд 2, Барилга-758, Тээвэр болон агуулахын үйл ажиллагаанд 4, Зочид буудал, байр, сууц болон нийтийн хоолны үйлчилгээнд 36, Мэдээлэл холбоонд 22, Санхүү болон даатгалын үйл ажиллагаа 1, Удирдлага болон дэмжлэг үзүүлэх үйл ажиллагаа 5, Хүний эрүүл мэнд, нийгмийн хамгаалал 13, Үйлчилгээний бусад үйл ажиллагаанд 17 иргэнийг сургалтанд хамруулсан байна.

           Барилгын Политехник коллежийн захирал П.Нарандалай:


Манай сургууль барилгын салбарын мэргэжилтэй боловсон хүчин бэлтгээд 60 жил болж байгаа ууган сургууль. Бид олон улсын барилгын салбарт тэнцэхүйц боловсон хүчин бэлтгэхийн төлөө ажиллаж байна. Барилгын салбарын анхан шатны мэргэжил олгох 11, техникийн боловсрол олгох 7 чиглэлээр мэргэжилтэн бэлтгэдэг. Оюутнуудын 2,5 жил суралцах хугацаанд 2 удаа урт хугацааны дадлага хийлгэдэг. Өнгөрсөн жил нийт 850 хүүхэд барилгын мэргэжлээр төгссөн. Энэ жил 800 хүүхэд элсүүлэхээс 872 хүүхдийг элсүүлэн, барилгын салбарт бэлдэж байна. Дадлагын байр болон тоног төхөөрөмжөөр 100 хувь хангагдсан. Манай сургуулийг төгссөн оюутнуудын 60 орчим хувь нь ажлын байраар хангагддаг гэсэн судалгаа бий. Цаашид мэргэжлийн зэрэг, түвшингээ дээшлүүлж, барилгын салбартаа дэвшин ажиллах хүсэлтэй нь анхан шатны сургалтаа төгсөөд техникчийн ангид дэвшин суралцах боломжтой байдаг. Энэхүү техникчийн мэргэжил эзэмшсэн оюутнууд онолын болон дадлагын практикийн мэдлэг авахаас гадна Европын холбогдох стандартыг хэрэгжүүлэх зохих мэдлэгийн дэвсгэртэй болж төгсдөг.

Энэ жилийн хувьд улс орны эдийн засгийн хямралаас хамаарч барилгын салбар хүндрэлтэй байна. Гэсэн ч салбарын мэргэжилтэй боловсон хүчний эрэлт их хэвээр байсаар л байна. Одоогоос 2 жилийн өмнө барилгын мэргэжилтэн дутагдаж байсан үе бий. Одоо бол цаг үе өөр болсон. Энэ чиглэлээр мэргэжилтэн бэлтгэдэг сургууль, сонирхогчдын тоо ч нэмэгдсэн. Монгол Улсын зах зээл дээр давхардсан тоогоор 20 мянган барилгын ажилтан хэрэгцээтэй гэсэн судалгаа байдаг. Томоохон компанийн хувьд 50-70 хүүхэд дадлагажуулаад 30-40-ийг нь өөртөө ажиллуулахаар авдаг байх жишээтэй. Тэгэхээр төгсөөд ажлын байр бол хангалттай байгаа гэж үзэж байна.
 
           Барилгын салбарт ажиллах ажлын байр Монголын зах зээл дээр бэлэн байгаа. Харин тухайн чиглэлээр мэргэшсэн ажиллах хүч дутмаг байна. Өнөөдрийн байдлаар барилга угсралтын туслах ажилчин, засалчин, бетончин, арматурчин, гагнуурчин, өрлөгчин, угсрагч, мужаан, мөн зам индүүдлэгийн ажилтан, том тэрэгний жолооч зэрэг мэргэжлийн ажиллагсад түлхүү эрэлттэй байна. Иймд: