Агаарын болон ус, хөрсний бохирдолд хамгийн их сөрөг нөлөөг үзүүлж буй гэр хорооллын асуудлыг шийдвэрлэхээр иргэдийг орон сууцжуулах бодлогыг төрөөс баримтлан ипотекийн найман хувийн хүүтэй зээл олгож эхэлсэн билээ. Харин дараагийн шатны арга хэмжээ нь зээлээр байр авах боломжгүй иргэдэд зориулсан Түрээсийн орон сууцны хөтөлбөр юм. Тус хөтөлбөрийн журам батлагдах гэж байгаатай холбогдуулан Барилга хот байгуулалтын сайд З.Баянсэлэнгэтэй ярилцаж, тодруулга авсныг хүргэе.

- Түрээсийн орон сууц хөтөлбөрийн журам хэзээ батлагдаж, хэрэгжиж эхлэх вэ?

- 2015 оны 7-р сард гарсан Засгийн газрын тогтоолын дагуу Түрээсийн орон сууцны хөтөлбөрийн журмыг ирэх долоо хоногт батлан, албан ёсоор мөрдөж эхлэхэд бэлэн болоод байна.

- Хөтөлбөрт хамрагдаж буй байрны тоог цаашид нэмэгдүүлэх боломжтой юу?

- Цаашид нэмэгдүүлэх төлөвлөгөөтэй байгаа. Учир нь Түрээсийн орон сууц хөтөлбөрийг найман байршилд хэрэгжүүлж байгаа, Төрийн орон сууцны корпориациас захиалгаар баригдсан, бага ба дунд орлоготой иргэдэд зориулагдсан, түрээсийн хямд төлбөртэй Түрээсийн орон сууц юм. Төрөөс анх удаа ард иргэддээ зориулан Түрээсийн орон сууцны хөтөлбөрийг хэрэгжүүлж байгаа нь шинэлэг бөгөөд онцлог үйл явдал болж байна. ТОСХ-ийн орон сууцнуудыг барьж байгуулах ажил амжилттай явагдаж байгаа. Нийт 929 айлын орон сууцыг хөтөлбөрт хамруулахаас “Буянт Ухаа 2” хорооллын 320 орчим байрыг түрээсийн орон сууцанд шилжүүллээ. Хэрэв хөтөлбөр амжилттай үргэлжилж, сан нь өргөжөөд эхэлвэл дахин орон сууц худалдаж авах, түрээсийн орон сууц хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэх, зөвхөн ТОСК-ийнх гэлтгүй хувийн орон сууцнуудыг ч хамруулах дараагийн алхмуудыг хийнэ.

- Санхүүжилтийн асуудлыг хэрхэн шийдвэрлэж байна вэ? Цаашид тогтвортой үргэлжлүүлэх боломжтой юу?

- 929 байр буюу 52 тэрбум төгрөгийн асуудал бий. Энэ мөнгийг 2017, 2018 оны төсөвт суулгаж, үе шаттайгаар санхүүжүүлнэ. Энэ оны зээлийн төлбөрийг Чингис бондын хөрөнгөөс санхүүжүүлж байгаа учраас Түрээсийн орон сууцнаас байгуулсан сангаас бондын мөнгийг эргүүлэн төлөх юм. Үүнээс зээлийн хүүг төлж, 2017 оноос эхлэн төсөвт суулгахаар төлөвлөсөн.

- Бага ба дунджаас доогуур орлоготой залуу гэр бүл, тэтгэврийнхэн, хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэдийг эдгээр орон сууцанд хэрхэн тэнцвэртэй хамруулах вэ?

- Иргэдийг хамруулах ажилд Барилга хот байгуулалтын яам оролцохгүй. Харин ТОСК өмнө нь “Буянт Ухаа” хорооллын орон сууцыг иргэдэд хуваарилж байсан туршлагадаа үндэслэн шударга шийдвэрлэнэ гэдэгт итгэж байгаа. Мэдээж квот тогтоох, хүлээн авсан өргөдлийн тоог харгалзан үзэх зэргээс шалтгаалах байх гэж бодож байна. Түрээсийн журамд үүнийг тодорхой зааж байгаа. Өнөөдөр Сайдын зөвлөлөөр хэлэлцэгдээд, тушаал гарвал энэ журам хэрэгжихэд бэлэн болно.

- Иргэд түрээсэлж буй орон сууцаа ипотекийн зээлээр авах боломжтой юу?

- Энэ асуудлыг дараагийн шатанд хэрэгжүүлэх боломжтой эсэхийг судалж байгаа. Юун түрүүнд Түрээсийн орон сууцны хөтөлбөрийг эхлүүлээд, амжилттай хэрэгжүүлвэл бид дараагийн шатанд тухайн иргэн сар болгон түрээсийн төлбөрөөс гадна 100 мянган төгрөгийг тогтмол төлж, хуримтлал болгон тодорхой эрх зүйн хүрээнд үүнийг ипотекийн зээлийн урьдчилгаа 30 хувьд тооцуулах боломж байж болно. Гэхдээ үүнийг оновчтой хэрэгжүүлэхийн тулд хууль эрх зүйн орчныг сайтар судлах, зөрчилдөж байгаа зарим заалтуудыг нийцүүлж байж энэ шийдвэрийг гаргах хэрэгтэй. Яг одоогийн байдлаар энэ асуудал шийдэгдэнэ гэж хэлэхэд эртдэнэ. Бид түрээсээс гадна бусад төрлийн бүтээгдэхүүнийг гаргахаар эрэлхийлж байгаа.

Түрээслэнгээ ипотекийн зээлд хамрагдах, нийгмийн халамж шаардлагатай хүмүүст зөвхөн ашиглалтын зардлаа төлөөд амьдрах түрээсийн 0 төлбөртэй нөхцөл, цаашлаад хөтөлбөр амжилттай үргэлжилвэл баригдаж дуусаагүй орон сууцны барилгуудыг худалдан аваад иргэд өөрсдөө дотор заслын ажлыг хийж стандарт үнээр түрээслэх хэлбэр гээд олон талын боломж байж болно. Эдгээрийг дараагийн шатанд хэрэгжүүлэх боломжийг судалж байна. Одоогоор хөтөлбөрийг амжилттай хэрэгжүүлэх нь чухал.

- Хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэхэд тулгарч буй асуудал, эрсдэл нь юу байна вэ?

- Иргэд түрээсийн төлбөрөө төлөхгүй байх, нэг сараар хойшлуулах гэх мэт эрсдэлүүдийг журамд заасан. Энэ орон сууц нь өөрөө бондын хөрөнгөөр баригдсан, хямд үнэтэй учраас түрээсийн төлбөрийг цаг хугацаанд нь төлөх ёстой гэдгийг иргэд анхаарах хэрэгтэй. Мөн эд хогшлын бүрэн бүтэн байдал, ариг гамтай хэрэглэх тал дээр иргэд өөрсдөө анхаарч, ямар нэг эвдрэл гэмтэлгүй ашиглаж, асуудал үүсгэхгүй байвал үргэлжлүүлэн ипотекийн зээлд хамруулах боломж олгох эсэхийг судална. Юутай ч хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэх эхний алхмаа зөв тавьж чадвал цаашид өргөжүүлэх бүрэн боломж бий.

- Шинэ орон сууцнуудыг олон жилээр түрээслүүлэх нь элэгдэл хорогдолд ихээхэн нөлөөлж, үл хөдлөх хөрөнгийн үнэлэмжийг бууруулах талтай. Энэ тухайд...

- Барилгын элэгдэл хорогдлыг 40 жил гэж тооцсон. 10 жилийн дараа тухай байрны зөвлөл болон СӨХ хамтран их засварын ажил хийж гүйцэтгэх зэргээр ажиллана. Ер нь Германд ихэнх иргэд нь түрээсийн орон сууцанд амьдардаг. Тэдний туршлагаас харахад, төрийн бус байгууллагууд нь гурвалсан холбоо байдлаар нэгдэн аливаа асуудлаа шийддэг жишиг байдаг. Манайд ч энэ жишиг тогтох байх. Орон сууцны үнэ цэнийг алдагдуулахгүй,  цэвэрхэн эзэмшиж, байнгын засвар үйлчилгээг хийгээд явах хэрэгтэй. Цоо шинэхэн орон сууцнуудыг түрээслүүлэхээр өгч байгаа нь төрөөс олгож буй ховорхон боломж.

- Түрээсийн хугацаа таван жилээр тогтсон уу, эсвэл өөрчлөгдөх үү?

- “5+2 жил” гэсэн нөхцөл байгаа. Хөтөлбөрт хамруулах 929 байр нь 52 тэрбум төгрөгөөр баригдсан, эдгээр нь 4.7 жилд түрээсийн зардлаа нөхөж дуусна. Түрээсийн зардлаараа зээлийн хүүг төлнө. Яг одоогийн түрээсийн журмын дагуу “5+2 жил” хугацааг баримталж, цаашид өөрчлөлт оруулаад явах боломжтой.


Ярилцсанд баярлалаа.