“Орчлон Констракшн” ХХК-ийн Ерөнхий захирал Д.Ганзориг: Хорооллоор нь, цогцоор нь барих бүтээн байгуулалтууд үгүйлэгдэж байна

     Иргэдээ орон сууцжуулах их үйлсэд үнэтэй хувь нэмрээ оруулж, хийж бүтээснээрээ барилгын салбарт өндрөөр үнэлэгдэн, ирээдүйд ч их бүтээн байгуулалтыг өрнүүлэхээр сэтгэл, зүтгэлтэй ажиллаж яваа нэгэн эрхмийг Дугаарын хүндэт зочноор урьж, ярилцлаа.

- Юуны өмнө анх барилгын салбарт хэрхэн хөл тавьсан талаар яриагаа эхэлье. Энэ байгууллагыг хэдийнээс эхлэн удирдах болов?

- Барилгын салбарт 2002 оноос ажиллаж эхэлсэн. Би барилгын чиглэлийн мэргэжлийн хүн биш л дээ. Эхний үед бид барилгыг өөрсдөө барьдаг, бариулдаг байлаа. Цаг үеийн шаардлагаар бид барилгыг өөрсдөө барихаас илүү шинэ төслүүд санаачлах, хөгжүүлэх, менежмент хийх, хөрөнгө оруулалт хийх байдлаар ажиллаж байна. “Орчлон констракшн” маань үл хөдлөх хөрөнгийг хөгжүүлэх, хөрөнгө оруулалт чиглэлээр түлхүү ажиллаж эхэллээ.

Анх 2002 онд байгуулагдаж байх үедээ барилга барих, барьсан барилгаа борлуулах гэж зорьж байсан. Энэ хугацаанд хоёр удаа л тендерт оролцож, Хан-Уул дүүргийн Засаг даргын тамгын газар, Улаанбаатар цахилгаан түгээх сүлжээний гражийн барилгыг барьсан. Харин бусад төслүүдийг өөрсдөө санаачилж барин, борлуулж ирлээ. Барилга угсралтын компани барилгаа барьдаг, заслын компани заслаа хийдэг, төслийн удирдлага нь төслөө удирддаг, машин механизмын компани нь машин механизмаа түрээсэлдэг төрөлжсөн үйл ажиллагаагаар дагнаж, 2012 оноос хөрөнгө оруулалт, менежментийн компани болж өөрчлөгдсөн.

Тиймээс манай компани өнөөдөр, ойрын ирээдүйд бусдаас юугаараа ялгарч, ямар чиглэлээр ажиллах ёстой вэ гэдгээ тодорхойллоо. Бидний хувьд төслийг бэлтгэж, төсөлд хөрөнгө оруулах, төслийн менежмент талаас нь оролцох байдлаар зах зээл дээр төрөлжиж, үйл ажиллагаа явуулна. Эдийн засгийн нөхцөл байдал, зах зээл дэх эрэлт хэрэгцээ байсан, төр засгаас ч анхаарал хандуулсан учраас өнгөрсөн хугацаанд голдуу орон сууцны барилгын чиглэлээр дагнан ажилласан. Энэ хугацаанд 2,500 гаруй айлын орон сууц, 60 мянган ам метр үйлчилгээ, оффисийн барилгын чиглэлээр хөрөнгө оруулж бариулжээ. Тендерийн төсөлд санхүүжилтээ хугацаандаа авч чаддаггүй, цаг алдах, үр өгөөж багатай гээд олон талын асуудал гардгаас манай компани аль болох тендерт оролцдоггүй. Харин томоохон тендерийн төслүүд дээр ажиллах тодорхой хэмжээний туршлага, чадамж нь бий. Гэхдээ аль болох өөрсдийн санхүүжилтээр шинэ төсөл санаачлан ажиллахад анхаарч ирлээ.

Дөнгөж сургуулиа төгсөөд ирсэн залуу инженерүүдийг ажилдаа дадлагажих, мэргэшихэд нь тодорхой хэмжээнд нөлөөлсөн гэж боддог. Манайд ажиллаж байсан инженерүүд бусад компанид шилжин ажиллахдаа голдуу ахлах юм уу, ерөнхий инженер болж тушаал ахисан байдаг. Аливаа барилгыг том зургаар нь харах, ажлын чанд хатуу шаардлагыг биечлэн гүйцэтгэж сурах гээд манайд ажилласан инженерүүд мэргэжилдээ өсөж дадлагажин, ур чадвараа сайжруулж чаддагаас өөр компанид удирдах албан тушаал хаших боломжийг өгдөг байх гэж үздэг. Энэ нь ч манай компанийн давуу тал юм.

Барилга, үл хөдлөх хөрөнгийн чиглэлийн компанид ажиллаж байгаа хэн ч байр орон сууцтай болох боломжтой гэсэн бодлогыг 2012 оноос хойш баримталж, ажиллагсдаа орон сууцжуулах хөтөлбөрийг хэрэгжүүлсэн. “Орчлон констракшн”-д ажиллах хугацаандаа хөнгөлөлттэй үнээр болон зээлээр гээд ямар нэгэн хэлбэрээр 90 гаруй ажиллагсдыг байр, орон сууцтай болгоход дэмжлэг үзүүлсэн. Орон сууцтай болсноор ажиллагсад маань итгэлтэй, урам зоригтой болж ажилладаг. Компанийн удирдлагын зүгээс ч энэ тал дээр анхаарч бодлого барьж, ажилтнууд ч идэвх зүтгэл гаргасан, үүний үр дүнд “Ажилчдын орон сууц” хөтөлбөрийг санаачилж хэрэгжүүлсэн.  

- Удирдлага хүний хувьд ажилтнууддаа тавьдаг хамгийн гол шаардлага юу вэ?

- Манай компани голдуу орон сууцны барилгад хөрөнгө оруулдаг, энэ байранд бидний гэр бүл, найз нөхөд, ах дүү амьдарна гэж бодож, барилгыг барихдаа чин сэтгэлээсээ хандахыг ажилтнуудаасаа шаарддаг. Тэдний сэтгэлгээнд ийм ойлголтыг төрүүлж чадсанаар ажлын бүтээмж дээшилж, барилгын чанар ч эрс сайжирдаг.

- Өнгөрсөн хугацаанд энэ компанийг удирдан ажиллаж байхдаа таны сурсан хамгийн гол зүйл нь юу байв?

- Ажлын хамгийн чухал хэсгийг нуруун дээрээ үүрдэг ажилчидгүйгээр бид амжилтад хүрэхгүй. Ажилчин, шаварчин, будагчин хэн ч байсан хүндэтгэлтэй харьцдаг. Амьдрал ахуй, ар гэрийхнийх нь талаар тэр бүр ярилцаж чадахгүй ч, ядаж тэдэнтэй мэндлэх нь чухал. Удирдах түвшний ажилтнууддаа ч “Хүнтэй хүн ёсоор харьцаж, мэндэлж сур” гэж захидаг. Удирдах албан тушаалтай хүн үүдээр орж ирэхдээ л харуултайгаа “Сайн байна уу” гээд мэндлэхээс эхлэх ёстой. Аливаа зүйл маш энгийн, жижгээс эхэлдэг шүү дээ. 

Инженер, удирдах түвшний ажилтнууддаа өглөө бүр ажилдаа ирэхдээ төслийн талбайг тойрч, танилцаж байх шаардлагыг тавьдаг. Ингэж явахдаа хаана юу дутуу байна, юу нэмж хийх хэрэгтэй, хаана эрсдэл гарч болзошгүйг олж харж, анзаардаг. Энэ нь ч манай ажилтнуудын дунд хэвшил болчихсон.

Бид ажилчдынхаа ур чадварыг дээшлүүлэх тал дээр анхаарч байна. Үүнд нэлээд хүч чармайлт шаардлагатай. Яавал хялбар, зөв хийх вэ гээд ажилд чин сэтгэлээсээ хандаж, оновчтой санаачилга гаргадаг ажилтнуудаа дэмжиж урам өгдөг.

- Нийгмийн хариуцлага гэдэг зүйлийг хэрхэн ойлгодог вэ?
 

- Монголын компаниудынхаа үйлдвэрлэж чадаж байгаа барилгын материалыг аль болох дотоодоос авах, барилгын талбай дээрх ажилчдын аюулгүй байдлыг хангаж, дүрэм журмыг дагаж мөрдөх, осол аваар гаргахгүйг хичээж ажиллах нь нийгмийн хариуцлагаа ухамсарлаж буйн энгийн жишээ юм. Мөн барилгын талбай дээрх ажилчдын ажиллах нөхцөл, тав тухтай байдал, хувцас солих болон ариун цэврийн тохилог өрөөтэй байлгах гээд олон энгийн зүйлээс нийгмийн хариуцлага мэдрэгддэг.

Сүүлийн жилүүдэд зуны нөхцөлд талбай дээрх ажилчдаа ажлын дараа шүршүүрт орох нөхцөл боломжоор хангаж, зарим төсөл дээр хэрэгжүүлсэн. “Атмор”-оос зориулалтын тоноглол авч суурилуулан жорлон, ваннтай болгон тохижуулсан хоёроос гурван ч газар бий. Нөхцөл боломжийнхоо хэрээр аль болох ажилчдынхаа тав тухтай, эрүүл аюулгүй орчныг бүрдүүлж, ажиллах урам зоригийг нь сэргээхийг хүсдэг. Энэ бүхэн нь өөрөө нийгмийн хариуцлагынхаа хүрээнд үүргээ гүйцэтгэж байгаа нэг хэлбэр гэж бодож байна.

Хотын төвд барьж байгаа барилгуудынхаа хашаа, орчныг цэвэр үзэмжтэй, бат бөх байлгах нь бас нэг чухал үзүүлэлт. Сүүлийн 5-6 жилд манай компани бүх барилгын талбайгаа бүрэн камержуулан, шилэн кабел суулгаж, хяналт тавих асуудлыг хялбаршуулсан нь бас нэгэн дэвшил юм.

- Барилгын салбарын хөгжлийг сайн талаас нь харвал...

- Манай барилгын салбарынханд боломж, нөөц бололцоо их бий. Үнэхээр хүнд хэцүү даалгаврыг амжилттай, өндөр ур чадвартайгаар гүйцэтгэж байна. Гагцхүү тэднийхээ ажиллах орчин нөхцөлийг нь сайн бүрдүүлж өгөх хэрэгтэй. Сүүлийн арваад жилд мэргэжилтнүүдийн ур чадвар эрс сайжирч, богино хугацаанд тоног төхөөрөмжөө шинэчлэн сайжруулж чадлаа. Бидний өнөөгийн хэрэглэж байгаа тоног төхөөрөмж 2008, 2009 оны үеийнхээс хамаагүй илүү хөгжжээ.

2008 онд Монголд авто кран хэд байлаа? Одоо хэд байна? Энэ мэтчилэн барилгын тоног төхөөрөмж, хэдэн арав дахин сайжирч, өндөр хүчин чадалтай болжээ. Барилгын салбарынхнаа магтъя гэвэл ур чадвар, дэвшил гээд давуу тал олон байна. Өнөөдөр манай монголчууд орон сууц, үйлдвэр байгууламжуудаа өөрсдөө барих бүрэн чадвартай болсон. Дутуу юм нь гэвэл хамгийн сүүлийн үеийн технологийн дэвшлээс жаахан хоцорч байгаа нь болов уу. Гэхдээ богино хугацаанд энэ түвшинд хүрсэн салбарынханд маань дараагийн шатанд хүрэх нь тийм ч том асуудал биш. Өнөөгийн сантехник, цахилгаан, холбоо дохиоллын тоног төхөөрөмжийн хөгжил харьцуулшгүй өөр түвшинд хүрчээ.

- Таны амьдралдаа баримталж явдаг гол зарчим, чиг шугам юу вэ?

- Аль болох хүнд хэрэгтэй зүйл хийчих юмсан, энэ барилгад хүн амьдарна, хүн ажиллана гэж бодож чин сэтгэлээсээ ажиллаж, чанартай барилга барьж, бидэнд итгэсэн харилцагч, захиалагч нарын итгэлийг хөсөрдүүлэхгүй байхыг хичээдэг. Энэ санаагаар сайн баг хамт олныг бүрдүүлсэн. Манай компанийн гол анхаарах зүйл бол төлөвлөлт, төлөвлөлтөн дээр багаар ажиллан зөв, шинэ санаа, шийдлийг гарган ажиллаж ирсэн. Энэ нь бидний бусад компаниас ялгарах давуу тал юм. Үүнд манай зураг төслийн албаны архитекторууд голлох үүрэгтэйгээр санаачилгатай ажилладаг.

- Гадны хотуудаар нэлээд аялж байсан байх. Энэ бүхнээс аль хотын барилга байгууламжууд хамгийн их таалагдав?

- Хамгийн сүүлд очсон газраасаа жишээ хэлэхэд, Шинэ болон Хуучин Парис хотын төлөвлөлтийг хамгийн их сонирхсон. Хуучнаа үгүйсгэхгүй түүх болгон авч үлдэж байгаа нь маш их таалагдсан. Хотын түүх, уламжлалыг шингээсэн хэсэг нь хуучнаараа, шинэ нь шинээрээ байж зэрэгцэн орших нь хотыг улам их чимдэг гэж бодогдсон. Улаанбаатар хотод дөч, тавин мянгатын хуучны яс чанар сайтай байрнуудыг хадгалж авч үлдвэл сайхан. Одоог хүртэл бид энэ зэргийн барилгуудыг барьж чадаагүй л байна. Баруун 4 замаас Зүүн 4 замын хооронд явах замдаа харахад энэ барилгуудыг тухайн цаг үед үнэхээр яс чанар сайтай барьсан нь харагддаг. Жаахан будаж, янзлахад л ямар их өнгө орон сэргэж байгааг ажиглаарай. Дөчин мянгатын байрлал, Монгол төрх, хэв маягийг шингээсэн байдал нь дахин давтагдашгүй юм.

Яг үүн шиг хорооллоор нь, цогцоор нь барих бүтээн байгуулалтууд манай хотод дутагдаж байна. Орчин үеийн хийц дизайнтай олон сайхан барилга байгууламжууд сүндэрлэж байгаа ч, дөч тавин мянгатыг гүйцэх барилгууд одоо ч алга гэхэд хэтрүүлэг болохгүй байх. Төлөвлөлтийг том зургаар нь, хорооллоор нь хийж өгөх хэрэгтэй. Яг энэ бодлогоор ажиллаж байгаа бусад компаниуддаа бид баяр хүргэж урам өгөх ёстой.

Үндэсний цэцэрлэгт хүрээлэнгийн хойд талын тэр гоё байрлалд 50 компани 50 өөр янзын барилга барьчихлаа. Шинэ барилгууд сүндэрлэж байгаа нь сайхан хэрэг ч, хоорондын өнгө, авцалдаа алга. Эдгээрийг Туул гол, Богд уул, Үндэсний цэцэрлэгт хүрээлэн гурав л чимж байна. Шинэ Парисийн жишгийг дагаж, Улаанбаатарын энэ хэсэгт нь шилэн барилга, нөгөө хэсэгт нь 25-аас дээш давхар барилга, хотын захаар зөвхөн амины орон сууц барина гэх мэтээр төлөвлөлтийг тогтоож, хатуу заачихгүй яав даа гэж боддог. Нисэх, Яармаг орчмын орон сууцны барилгууд бас л тийм хуарангийн, хуучны загвартай болсон санагддаг. Нөгөө л Орос ах нарын барьсан 3, 4-р хорооллын барилгын төлөвлөлт харагдаад байна. Бүтээн байгуулалт хийж байгаа нь сайшаалтай ч, хот төлөвлөлтийн нэгдсэн бодлогыг эн тэргүүнд тавих ёстой гэж боддог. Ажлын маань онцлогтой холбоотой архитектур, төлөвлөлтийг сонирхдог учраас энэ тал дээр шүүмжлэлтэй ханддаг, бодож төлөвлөж буй ажлууд ч бий.

Гандангийн, дөч, тавин мянгатын төлөвлөлт гээд хэн барьсан нь хамаагүй манай Монгол соёл, хэв маягийг харуулсан төлөвлөлтүүд хэрэгтэй. Яагаад ингэж үг нэмэрлээд байна гэхээр би ч бас энэ хотын нэг иргэн учраас тэр. Энд миний эцэг, эх, ах дүүс, гэр бүл амьдарч байгаа шүү дээ.

-  Улаанбаатарыг гадны “энэ хот шиг байгаасай” гээд үлгэр жишээ авах хот байна уу?
 

- Монголчууд нүүдэлчин ард түмэн, энэ онцлогт, манай гэр хороололд Канад маягийн хийцтэй амины орон сууцнууд их нийцтэй санагддаг. Дөрвөн хайрханы дунд байгаа байгалийн энэ өвөрмөц тогтцыг хот төлөвлөлттэйгөө уялдуулаасай. Хуучин хот, шинэ хот, гэр хороолол, шинэ хороолол гэх мэтээр зэрэгцэн оршиж тэдгээрт тохирсон барилгын загвар, онцлогуудтай баймаар санагддаг. Ихэнх байшин барилга маань нилдээ сааралдуу өнгөтэй болчихож. Хот төлөвлөлтөд барилгын өнгийг, тэр ч байтугай амины орон сууцнуудын дээвэр, хана, явган замын өнгийг ч зааж өгч болно шүү дээ. “Цэргийн сүр жагсаалдаа” гэдэг шиг өнгө, загвараар ижилсүүлсэн хорооллууд хичнээн сүртэй харагдах вэ.

- Ойрын ирээдүйд хэрэгжүүлэх томоохон төсөл, төлөвлөгөө...

- Ойрын жилд хэд хэдэн төсөл хэрэгжүүлэхээр төлөвлөж бэлдээд байна. Үүнээс “Monex” экспо төвийг нийслэл хотын төв цэгээс 3.5 км зайд, Туул гол, Богд уулын хажууд барихаар сүүлийн 7-8 орчим жилийн турш бэлтгэлээ хангалаа. Энэ төслийн барилгад үндэсний хэв шинжийг тусган хэт том биш, хүн ам, хотын нөхцөл байдалдаа яг тохирсон 50 мянга мкв орчим талбайтай байлгахаар төлөвлөлөө. Байгууламжийн эзлэх талбай том ч, өндөр биш. 25 давхар барилгын зөвшөөрөл авсан ч, 21-22 давхар байлгахаар зураг төслийн явц дээрээ ажиллаж байна. Зураг төсөл дээр “Экспо төв” гэж тусгасан ч, энэ нь үзэсгэлэнгийн танхимуудаас гадна 50 метртэй  усан бассейн, спорт заал бүхий энтертайнмент маягийн цогц үйлчилгээ үзүүлдэг төв байх юм.

Мөн евро барилгын материалын парк байгуулах төслийг санаачилж, хэрэгжүүлэх шатандаа орсон. Үүнд агропарк, хүлэмжийн аж ахуй, мод үржүүлэг, евро стандартын хайрга дайрганы үйлдвэрүүд, евро стандартын зуурмагийн узелүүд, евро стандартын барилгын материалын үйлдвэрүүдийн цогц нийлэмж байх юм. Энэ паркад багтах үйлдвэрүүд нь бүгд евро стандартын шаардлага хангасан барилгын материал үйлдвэрлэдэг байх ёстой гэсэн шаардлагатай. Хайрга дайрганы ордоо түшиглэн олборлох үйлдвэрүүд, үүнийг түшиглэн зуурмагийн узелүүд, зуурмагийн узелээ түшиглэн барилгын материалын үйлдвэрүүд, үүнтэй агро болон хүлэмжийн аж ахуйг хослуулахаар төлөвлөсөн.

Нөгөө талаас экологид ээлтэй үйлдвэрлэлийг дэмжиж, сэргээгдэх эрчим хүчний эх үүсвэртэй байна. Энэ нь эргэн тойрон мод үржүүлгийн газраар хүрээлэгдэж, ажилчдын орон сууцыг хажууханд нь барьсан жинхэнэ евро стандартын Эко парк байх юм. Дашрамд дурдахад, энэ паркийн төсөл дээр үндэсний компаниудтайгаа маш уян хатан нөхцөлтэйгөөр хамтран ажиллах санал тавьж байгаагаа дурдъя.

Гуравдугаарт, Баруун дөрвөн зам нарны гүүр дагуух хуучин орон сууц, “нэхмэлийн шар”-ын барилгуудын дахин төлөвлөлтийг санаачлан хэрэгжүүлэхээр бэлтгэлээ хангаад байна. Хуучин байрнуудыг шинэчлэн төлөвлөх тал дээр тодорхой туршлага, цаашид ч хийх ажил их бий.

Нийслэл хотын төлөвлөлтийг хийхдээ нэг том алдаа гаргасан нь хотын зүрхэн тус газар арьс ширний үйлдвэрүүд байгуулсан явдал юм. Энэ алдааг засахаар нийслэлээс арьс ширний үйлдвэрүүдийг нүүлгэн шилжүүлэх шийдвэр гаргасан ч бүрэн хэрэгжээгүй байгаа. Энэ орчмын газрыг евро азийн, монголын шинэ санхүүгийн төв болоосой гэж “мөрөөддөг”. Энд барих гэж байгаа “Моnех” экспо төв бол мөрөөдлийн минь нэгээхэн хэсэг юм.

Хуучин цагаан хаалганаас яармагийн гүүр хүртэлх том талбайд төвлөрсөн үйлдвэрүүд одоо ихэнх нь ажиллахгүй балгас болжээ. Гэтэл энэ нь яг Туул гол, Богд уулын хажууд байрладаг, хамгийн үнэ цэнэтэй байрлал юм шүү дээ. Одоо энэ байрлалд орчин үеийн, хамгийн гоёмсог барилгуудаас бүрдсэн шинэ санхүүгийн төвийг төвлөрүүлээсэй. Энэ хэсгийн газрыг эзэмшигчид нь өөрсдөө, эсвэл бусад компаниудтайгаа хамтраад энэ бүхнийг бүтээгээсэй гэж боддог. Хоёр том гүрний дунд оршиж буй манай улсын нийслэлд санхүүгийн төв байх учиртай. Ер нь аливаа хот суурин газарт голын эрэг дагуу байршил нь хамгийн үнэ цэнэтэйд тооцогддог. Тиймээс асар өндөр үнээр хэмжигдэх энэ хэсэгт “Жижигхэн Сингапур”-ыг байгуулах боломж байгаа учраас хотын захиргаа тодорхой бодлого гарган ажиллаж, аж ахуйн нэгжүүд ч идэвх санаачилгатай оролцоосой.

- Сүүлийн асуултыг танд үлдээе.

- Нэг зүйлийг хэлэхэд анх 2007 оноос гэр хорооллын дахин төлөвлөлтийг эхлүүлэхэд манай компани өөрийн хувь нэмрээ оруулж ирсэн. Сонгинохайрхан дүүргийн “Орчлон” хорооллыг байгуулахдаа тухайн газар дээрх гэр хорооллыг дахин төлөвлөж одоогоор мянга гаруй айлыг орон сууцжуулах ажлыг хийсэн байдаг. Энэ нь гэр хорооллыг дахин төлөвлөх ажлын эхлэл төдийгүй цаашид ч энэ хорооллыг өргөжүүлэн хөгжүүлэх бололцоо бий. Бид энэ орчмын дэд бүтцийг хөгжүүлэхэд ихээхэн хөрөнгө оруулж, өөрсдийн хүчээр барьж, байгуулсан. Одоо ч 21-р хороололд баригдаж буй ихэнх барилгууд манай барьж байгуулсан дэд бүтцэд холбогдож, эх үүсвэрээ авч байна. Энэ дэд бүтцээс шугам зөвшөөрөлгүй татчихдаг нэг хэсэг байхад, албан ёсоор зөвшөөрөл авдаг компаниуд ч бий. Манай компани ч өндөр төлбөр авалгүй, гарсан зардлаа хуваалцаж явдаг.

Энэхүү дэд бүтцийг барьж байгуулснаар тухайн үед хөлдүү дүүрэгт тооцогдож байсан Сонгинохайрхан дүүргийн барилга төдийгүй тэр орчмын сургууль, цэцэрлэг, эмнэлэг бусад төрийн байгууллагуудыг үнэ төлбөргүй холбосон. Зарим тохиолдолд төр засгийн хийгээгүй зүйлийг хувийн аж ахуйн нэгжүүд бүтээж чадаж байна.
 

Ярилцсан танд баярлалаа.
Ярилцсан Б.Бурмаа