Лю Гэн Жү: Хот төлөвлөлтийг үндэсний онцлогтойгоо уялдуулаасай
Барилгын салбарт амьдралынхаа 30 гаруй жилийг зориулж, Өвөр Монголын томоохон компанийн ерөнхий захирал болтлоо дэвшин ажилласан, өдгөө 58 настай Лю Гэн Жүтэй уулзаж, ярилцлаа. Тэрээр 1982 онд Өвөр Монголын Хөх хотын барилгын компаниас ажлын гараагаа эхлүүлж, 1983 онд барилгын даамлын алба хашиж эхэлснээс хойш 30 гаруй жил болжээ.
Энэ хугацаанд Хөх хотын Барилгын компанид дэд захирал болж, компанийн 14 төслийн багийг амжилттай удирдаж, улмаар Ерөнхий захирлын албан тушаал хашсан Лю Гэн Жү нь ажлын арвин туршлага хуримтлуулж, мэдлэг ур чадвараараа бусдыгаа манлайлсан инженер, хамт олныг удирдах арга барил сайтай дээд түвшний удирдлагын хэмжээнд хүрчээ. Тиймээс 2006 онд Хөх хотын “Барилгын Групп” компанийн ерөнхий захирал, ТУЗ-ийн даргаар ажиллаж, дараа нь “Луншин Вей-Е” үл хөдлөх хөрөнгийн компанийн ерөнхий захирлаар ажиллах болсон байна.
“Өөрийн хариуцсан барилгын төслийг өндөр чанартай гүйцэтгэж, эзэмшиж сурсан арга туршлагаа шинэ залуу үедээ уламжлуулан үлдээж, барилгын салбарынхаа цаашдын хөгжилд хувь нэмрээ оруулахыг хүсч явдгаа бидэнд ярьсан юм.
- Хятадын хот төлөвлөлтөд тулгарч буй өнөөгийн асуудал юу байна вэ?
- БНХАУ-ын хотын бүтээн байгуулалтын явцыг ерөнхийд нь авч үзвэл бүтээн байгуулалтаас олсон ололт амжилтын зэрэгцээ түүнд агуулагдан буй асуудлыг хайхрахгүй орхиж болохгүй.
Эдгээр асуудлыг ойрын хугацаанд хэрэгжих хот төлөвлөлтийн томоохон бүтээн байгуулалтад зохистойгоор тусгахгүй бол Хятадын хотуудын бүтээн байгуулалтын чанарт нөлөөлөөд зогсохгүй, шийдвэрлэхэд хүндрэлтэй "Хотын өвчин"-ийг дагуулахын зэрэгцээ хөрөнгө мөнгө ихээр үрэгдэх болно. Статистикийн тоо баримтаас харахад, орон нутагт олон улсын хэмжээний 183 том хот байна. Олон ч хотод одоогийн бодит бус байдлаар алс хэлтийг бодон хөгжүүлэх зорилт тавин, өнөөгийн хүн ам болон үйлдвэрлэлийн хэмжээнээс 2-3 дахин ихэсгэж тооцон, хот төлөвлөлтийг хийж байна.
Аливаа хотод болж өнгөрсөн түүхэн үйл явдал, түүхэн хүмүүс нь өөрийн гэсэн онцлогтой дурсгалуудыг үлдээдэг. Иймд хот төлөвлөлтийн явцад тухайн орон нутгийн түүхийн онцлог, газар зүйн онцлогийг тусгах шаардлагатай. Харин ихэнх тохиолдолд бусад хотын төлөвлөлтийг хуулбарлан авч хэрэгжүүлэх нь хотуудын өөрийн гэсэн онцлог өнгө төрхийг үгүй болгож, нэгэн хэвийн олон арван хотууд сүндэрлэхэд хүргэж байна. Ийнхүү хотууд үндэсний болон тухайн орон нутаг, ард түмний соёлын онцлог шинж чанараа алдаж байна.
- Хот төлөвлөлтөө сайжруулахын тулд юу хийх хэрэгтэй гэж бодож байна вэ?
- Хот төлөвлөлт нь зөвхөн өнгө төрхийн хэлбэрээр хязгаарлагдахгүй, прагматик байдалд нь мөн анхаарах хэрэгтэй. Хятадын үндэсний онцлог болоод тухайн цаг үед нь тохирсон шинэлэг санаа, өнөөгийн болон хэтийн хэрэглээний онолын судалгааг үндэслэн батжуулснаар хотын хөгжилд агуулагдаж буй хүчин зүйлсийн асуудлыг шийдвэрлэнэ.
Хятад Улсын шинэ үеийн хот үсрэнгүй хөгжих үе шатыг давж, үүний зэрэгцээ хот төлөвлөлт нь тоо хэмжээнээс чанарт шилжих асуудалтай тулгарч байна. Оюун мэдлэгийн эдийн засгийн эрин үе ирж буйтай холбоотой, төрийн бодлого, шинжлэх ухаан технологи, хотын хөгжилд үзүүлэх соёлын нөлөөлөл эрс нэмэгдлээ. Иймд шинэ эрин үеийн хот төлөвлөлт энэхүү түүхэн өөрчлөлттэй уялдуулан, нийгмийн зохицох чадамжийг бэхжүүлж, хотын хөгжил болон нийгмийн эрх тэгш, үр ашигтай байдал, байгаль экологи хоорондын тэнцвэрийг одоо болоод алс ирээдүйд ч хангах шаардлагатай болсон.
Энэ хугацаанд Хөх хотын Барилгын компанид дэд захирал болж, компанийн 14 төслийн багийг амжилттай удирдаж, улмаар Ерөнхий захирлын албан тушаал хашсан Лю Гэн Жү нь ажлын арвин туршлага хуримтлуулж, мэдлэг ур чадвараараа бусдыгаа манлайлсан инженер, хамт олныг удирдах арга барил сайтай дээд түвшний удирдлагын хэмжээнд хүрчээ. Тиймээс 2006 онд Хөх хотын “Барилгын Групп” компанийн ерөнхий захирал, ТУЗ-ийн даргаар ажиллаж, дараа нь “Луншин Вей-Е” үл хөдлөх хөрөнгийн компанийн ерөнхий захирлаар ажиллах болсон байна.
“Өөрийн хариуцсан барилгын төслийг өндөр чанартай гүйцэтгэж, эзэмшиж сурсан арга туршлагаа шинэ залуу үедээ уламжлуулан үлдээж, барилгын салбарынхаа цаашдын хөгжилд хувь нэмрээ оруулахыг хүсч явдгаа бидэнд ярьсан юм.
- Хятадын хот төлөвлөлтөд тулгарч буй өнөөгийн асуудал юу байна вэ?
- БНХАУ-ын хотын бүтээн байгуулалтын явцыг ерөнхийд нь авч үзвэл бүтээн байгуулалтаас олсон ололт амжилтын зэрэгцээ түүнд агуулагдан буй асуудлыг хайхрахгүй орхиж болохгүй.
Эдгээр асуудлыг ойрын хугацаанд хэрэгжих хот төлөвлөлтийн томоохон бүтээн байгуулалтад зохистойгоор тусгахгүй бол Хятадын хотуудын бүтээн байгуулалтын чанарт нөлөөлөөд зогсохгүй, шийдвэрлэхэд хүндрэлтэй "Хотын өвчин"-ийг дагуулахын зэрэгцээ хөрөнгө мөнгө ихээр үрэгдэх болно. Статистикийн тоо баримтаас харахад, орон нутагт олон улсын хэмжээний 183 том хот байна. Олон ч хотод одоогийн бодит бус байдлаар алс хэлтийг бодон хөгжүүлэх зорилт тавин, өнөөгийн хүн ам болон үйлдвэрлэлийн хэмжээнээс 2-3 дахин ихэсгэж тооцон, хот төлөвлөлтийг хийж байна.
Аливаа хотод болж өнгөрсөн түүхэн үйл явдал, түүхэн хүмүүс нь өөрийн гэсэн онцлогтой дурсгалуудыг үлдээдэг. Иймд хот төлөвлөлтийн явцад тухайн орон нутгийн түүхийн онцлог, газар зүйн онцлогийг тусгах шаардлагатай. Харин ихэнх тохиолдолд бусад хотын төлөвлөлтийг хуулбарлан авч хэрэгжүүлэх нь хотуудын өөрийн гэсэн онцлог өнгө төрхийг үгүй болгож, нэгэн хэвийн олон арван хотууд сүндэрлэхэд хүргэж байна. Ийнхүү хотууд үндэсний болон тухайн орон нутаг, ард түмний соёлын онцлог шинж чанараа алдаж байна.
- Хот төлөвлөлтөө сайжруулахын тулд юу хийх хэрэгтэй гэж бодож байна вэ?
- Хот төлөвлөлт нь зөвхөн өнгө төрхийн хэлбэрээр хязгаарлагдахгүй, прагматик байдалд нь мөн анхаарах хэрэгтэй. Хятадын үндэсний онцлог болоод тухайн цаг үед нь тохирсон шинэлэг санаа, өнөөгийн болон хэтийн хэрэглээний онолын судалгааг үндэслэн батжуулснаар хотын хөгжилд агуулагдаж буй хүчин зүйлсийн асуудлыг шийдвэрлэнэ.
Хятад Улсын шинэ үеийн хот үсрэнгүй хөгжих үе шатыг давж, үүний зэрэгцээ хот төлөвлөлт нь тоо хэмжээнээс чанарт шилжих асуудалтай тулгарч байна. Оюун мэдлэгийн эдийн засгийн эрин үе ирж буйтай холбоотой, төрийн бодлого, шинжлэх ухаан технологи, хотын хөгжилд үзүүлэх соёлын нөлөөлөл эрс нэмэгдлээ. Иймд шинэ эрин үеийн хот төлөвлөлт энэхүү түүхэн өөрчлөлттэй уялдуулан, нийгмийн зохицох чадамжийг бэхжүүлж, хотын хөгжил болон нийгмийн эрх тэгш, үр ашигтай байдал, байгаль экологи хоорондын тэнцвэрийг одоо болоод алс ирээдүйд ч хангах шаардлагатай болсон.
Монгол Улс ч Хятадын үйлдвэрлэлийн салбарын түүхий эдийн гол чухал бэлтгэн нийлүүлэгч бааз болоод байна.
- Монгол Улсын барилгын салбарын талаарх таны бодол...
- Дэлхийн эдийн засгийн хөгжлийг дагаад Монгол Улс ч хөгжин дэвшсээр байна. 2013 онд Монгол-Хятадын худалдааны эргэлт 6 тэрбум ам.долларт хүрсэн. Тус улсад оруулсан Хятадын хөрөнгийн нийт хэмжээ 2 тэрбум ам.доллараас давсан. Монгол Улс ч Хятадын үйлдвэрлэлийн салбарын түүхий эдийн гол чухал бэлтгэн нийлүүлэгч бааз болоод байна.
Монгол Улсын хотжилт, бүтээн байгуулалт, авто болон төмөр зам, гүүр, агаарын тээвэр, авто тээвэр, эрчим хүч, мэдээлэл холбоо, аж үйлдвэрийн салбарын дэд бүтэц, орон сууц, оффисын барилга, шинээр бүтээн байгуулж буй хотын шинэ хорооллууд, эдийн засгийн чөлөөт бүсийн бүтээн байгуулалт нь мөн л хөгжлийн шинэ урсгалд орж байна. Сүүлийн жилүүдэд Монголын барилгын салбарын зах зээлд нэлээд шинэчлэл хийгдэж, бүтээн байгуулалтын ажил эрчимтэй өрнөх болсон. Нийслэл хотынх нь хүн ам эрс нэмэгдэж, улсын нийт хүн амын тал хувь нь Улаанбаатартаа төвлөрснөөс орон сууцны эрэлт нэмэгдэж, Монгол Улсын Засгийн газраас ихээхэн анхаарал хандуулж эхэлжээ.
2013 оноос Монголын авто зам, төмөр зам, эрчим хүчний бүтээн байгуулалтын төслүүдэд хөрөнгө оруулалтыг нэмэгдүүлжээ. Авто замын бүтээн байгуулалтын хувьд, зургаан аймгийн төвийг нийслэл Улаанбаатартай холбосон замыг дуусгах хэрэгтэй байна. 2016 онд Монгол Улс хөрөнгө оруулалтаа нэмэгдүүлж, томоохон төслүүдийн бүтээн байгуулалтын ажлыг хурдавчлах болсон нь Монголын барилгын салбарт урин хаврын улирлыг авчирлаа гэж бодож байна. Үүний учир миний бие танай улсын барилгын салбарт хэрэгжүүлж болохуйц хэдэн саналыг хэлэхийг хүсдэг. Тухайлбал,
- Барилгын салбарыг хөгжүүлэхдээ тооцоо судалгаагүй, бүтээн байгуулалтаас зайлсхийх нь зүйтэй. Энэ салбарыг өндөр бүтээмжтэй, оновчтойгоор хөгжүүлэхийн тулд тодорхой зарчмуудыг баримтлах хэрэгтэй. Эдийн засгийнхаа нөөц боломж, шаардлагад нийцүүлэх, улсынхаа нөхцөл байдалтай уялдуулах, хотын бүтээн байгуулалтын ерөнхий төлөвлөлтийг нэгдсэн байдлаар хийхийн зэрэгцээ засгийн газрын дэмжлэгийг авах, Төрийн хяналт удирдлагын дор газрыг зохистой ашиглах нь зүйтэй. Ингэхийн тулд хотын ерөнхий төлөвлөгөө нь хамгийн чухал гэдгийг онцолмоор байна. Нэгэнт батлагдсан ерөнхий төлөвлөгөөг “хууль” болгон дагаж мөрдөх нь чухал юм даа.
- Хятад улсын барилгын салбарын хөгжлийн туршлагаас суралцах, улсын эдийн засгийн хөгжлийн давуу талд түшиглэх, орон сууцны барилга болон дагалдах барилга объект, аялал жуулчлалын барилгын бүтээн байгуулалтыг түлхүү хөгжүүлэх нь чухал байх аа.
- Менежментийн боловсронгуй системийг бий болгож, салбарын хөгжил, хууль дүрмийн дагуу хөгжүүлэх, салбарын хөгжлийн үндэс суурийг нь бэхжүүлэх хэрэгтэй.
- "Баримжаагаараа чулуу тэмтрэн гол гатлах" арга бол салбарыг хөгжүүлэх оновчтой арга биш. Тасралтгүй суралцаж, бусдын туршлагаас судлах нь зүйтэй. Бусад орны ижил салбартай холбоо харилцаа тогтоож, дадал, онол, ойлголт мэдэгдэхүүнийг цаг тухайд нь шинэчилж салбарын хөгжлийг зөв голдиролд нь оруулах хэрэгтэй. Үүний тулд салбарынхаа үндэсний мэргэжилтнийг хөгжүүлж, дэмжиж ажиллах нь барилгын салбараа хүчирхэг болгох гол хүчин зүйл юм болов уу.
Мөн Монголын зах зээлд барилгын цоо шинэ материал, техник технологи, тоног төхөөрөмжийг нэвтрүүлж, аж ахуйн нэгжүүд гадны компаниудтай холбоо харилцаагаа сайжруулахад нь дэмжлэг үзүүлж, бизнесийн цар хүрээг нь өргөжүүлэх хэрэгтэй. Ингэснээр бид үл хөдлөх хөрөнгийн салбарт танай улстай хамтран ажиллаж, хамтдаа Монголын барилгын салбарын "урин хавар"-ыг угтаж, салбарын хөгжилд өөрийн “тоосгыг өрж” нэмэр оруулах хүсэлтэй байна.