САЙД ӨНГӨРСӨН ХУГАЦААНД ЯМАР АЖИЛ АМЖУУЛАВ
2015 оны 9 дүгээр сарын 6-нд болсон УИХ-ын чуулганы хуралдаанаар Барилга Хот Байгуулалтын Сайдаар З.Баянсэлэнгэ томилогдсон. Тэрээр уг хуралдаанд оролцсон гишүүдийн 93.2 хувийн дэмжлэгтэйгээр БХБ-ын 23 дахь Сайд болсон билээ. Томилогдмогцоо 100 дахь өдөртөө ажлын тайлангаа тавьж, Барилга Хөгжлийн Төв дээр бараг баяр ёслолын хэмжээнд тэмдэглэж байсныг санаж байгаа байх аа. З.Баянсэлэнгэ сайдын үүрэгт ажил дуусгавар болсонтой холбогдуулан “Барилга, хот байгуулалтын салбарын шинэтгэлийн ажлууд” хэмээх түүний хийхээр төлөвлөсөн таван том ажлын явц, биелэлтийн талаар тодруулга авсан юм. Энэ ахар богино хугацаанд яагаад ийм их ажлыг хийж чадна хэмээн төлөвлөснийг мэдэхгүй ч, ингэж шахаж төлөвлөснөөр амжуулж, зохих үр дүн гарна хэмээн үзсэн байх. Сэтгүүлч миний нүдээр түүний төлөвлөгөөний биелэлтийг 40 орчим хувьтай гэж харж байна. Уншигч та бүхэн дор дороо түүний хийхийг зорьсон ажил, үр дүн, хэлсэн үг, ажлаа дүгнэсэн байдлын уялдаа холбоог дүгнэх биз ээ.
- “Төрийн орон сууцны сан” байгуулах тухайд?
Орон сууц түрээслэн амьдраад хуримтлал үүсгэх бололцоотой өрхийн тоо орон сууц худалдан авах чадвартай өрхийн тооноос хэд дахин их байгааг судалгаа харуулдаг. Иймд ипотекийн зээлээр орон сууц худалдан авах боломжгүй иргэдэд зориулсан “Түрээсийн орон сууц” хөтөлбөрийг боловсруулж, Засгийн Газраар батлуулсан.
Хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэх ажлын хүрээнд “Төрийн орон сууцны корпорац” ТӨҮГ-ын захиалгаар баригдаж ашиглалтад орсон 929 айлын орон сууцыг төрийн түрээсийн орон сууцны санд шилжүүлж, түрээсийн үйл ажиллагааг Улаанбаатар хот болон 6 аймагт эхлүүлээд байна. Мөн Улаанбаатар хотод БНХАУ-ын хөнгөлөлттэй зээлийн хөрөнгөөр “Бэрэн” группийн барьж ашиглалтад оруулсан “Хангай” хорооллын 223 айлын орон сууцыг төрийн түрээсийн орон сууцны санд шилжүүлэхээр Засгийн газрын 2016 оны 5 дугаар сарын 31-ний өдрийн 298 дугаар тогтоолоор шийдвэрлэснээр 2016 онд нийт 1152 айлын төрийн өмчийн түрээсийн орон сууцны санг бүрдүүллээ.
Дахиад ойлголцож, нэгдээд, удирдах зөвлөлөө байгуулж, яаж үйл ажиллагаа явуулах вэ гэдгээ тодорхой болговол тусгай зөвшөөрлийг би өгье гээд "гуйгаад" байгаа.
- Төрийн зарим чиг үүргийг төрийн бус мэргэжлийн байгууллагад шилжүүлэх ажил хэрэгжихгүй байна. Тухайлбал, зураг төсөлд магадлал хийх эрх, зөвлөх үйлчилгээг таван сард шилжүүлнэ гэж төлөвлөөд байсан? Энэ тухайд...
Зураг төсөлд магадлал хийх эрх, зөвлөх үйлчилгээг шилжүүлэхийн тулд үе шаттайгаар хэрэгжүүлэхийн шаардлагатай. Нэн түрүүнд салбарын ажилтны сургалт, мэргэжлийн зэрэг олгох зөвшөөрлийг олгох ёстой. Сонгон шалгаруулалтыг хэвлэл мэдээллийн байгууллага, зар сурталчилгааны хэрэгслээр зарласан. Гэтэл хангалттай материал ирүүлээгүй. Зарим нь ганцхан хуудас материал ирүүлсэн байсан. Мөн хичээлийн програм, сургалтын орчин зэрэг нь байхгүй. Барилгын салбарт үйл ажиллагаа эрхэлж байгаа төрийн бус мэргэжлийн байгууллагууд чиглэл чиглэлээрээ тусгай зөвшөөрлийг салгаж авна гэсэн ойлголттой байгаа. Ингэж салгаж өгөх нь буруу зүйл рүү орчих учраас энэ ажил хүлээлтийн байдалтай байна. Дахиад ойлголцож, нэгдээд, удирдах зөвлөлөө байгуулж, яаж үйл ажиллагаа явуулах вэ гэдгээ тодорхой болговол тусгай зөвшөөрлийг би өгье гээд "гуйгаад" байгаа.
Ипотекийн зээлийн 30 хувийн урьдчилгаа төлбөрийг 10 хувь бууруулах санаачилга гарсан нь эдийн засгийн тооцоо судалгаагүй иргэдийг төөрөгдүүлсэн бодлого байсан. Энэхүү буруу бодлогын дүнд урьдчилгаа төлбөрийг бууруулах нь гэсэн яриа амнаас ам дамжиж, урьд оны 8 дугаар сараас эхлэн орон байр худалдан авах хүмүүсийн дунд хүлээлт үүсгэн барилгын салбарын борлуулалтад муугаар нөлөөлсөн судалгаа бий.
- Сайдын үүрэгт ажлыг гүйцэтгэх хугацаан дахь таны ажлын төлөвлөгөөнд “Орон сууцны 10 хувийн урьдчилгаатай ипотекийн зээлийн хөтөлбөрийг эхлүүлнэ” гэсэн байсан. Гэхдээ хэрэгжүүлэх ажил зогсонги байдалд орсон. Шалтгаан? Хэзээ дахин эхлүүлэх боломжтой байна вэ?
Өнөөдөр МУ-ын иргэн Ипотекийн зээлд хамрагдахын тулд тухайн байрны үнийн дүнгээс 30 хувийн урьдчилгаа төлбөр төлж, банкнаас тавьсан өрхийн орлогын тодорхой шалгуурыг давсны дараа орон сууцаа 20-30 жилийн хугацаанд ипотекийн зээлэнд хамрагдан худалдан авах боломжтой болдог. Гэтэл манай эдийн засгийн бодит өсөлт зогсч, гадаадын хөрөнгө оруулалт буурсан үед ипотекийн зээлийн 30 хувийн урьдчилгааг төлөх чадвар иргэдэд байхгүй байгаа. Ипотекийн зээлийн 30 хувийн урьдчилгаа төлбөрийг 10 хувь бууруулах санаачилга гарсан нь эдийн засгийн тооцоо судалгаагүй иргэдийг төөрөгдүүлсэн бодлого байсан. Энэхүү буруу бодлогын дүнд урьдчилгаа төлбөрийг бууруулах нь гэсэн яриа амнаас ам дамжиж, урьд оны 8 дугаар сараас эхлэн орон байр худалдан авах хүмүүсийн дунд хүлээлт үүсгэн барилгын салбарын борлуулалтад муугаар нөлөөлсөн судалгаа бий.
Дээрх асуудлыг шийдвэрлэхийн тулд ипотекийн зээлийн 30 хувиас барилгын компани 10 хувийг, тухайн барилгын компанитай харилцдаг банк 10 хувийг нь гаргахаар Голомт Банктай яриа хэлэлцээ хийж “Хамтран ажиллах санамж бичигт” гарын үсэг зурсан. Энэхүү санамж бичгийн хүрээнд Голомт банктай харилцдаг олон барилгын компаниудын орон сууцууд ипотекийн зээлд орж шинэ байрууд эзэнтэй болсон.
10%+10%+10% урьдчилгаа төлөх зээл зогссон шалтгаан нь Монгол Банкнаас удаа дараа эсэргүүцсэний улмаас банкнууд дээрх зээл олголтыг зогсоосон. Түүнчлэн Засгийн газрын ипотекийн зээлийн журамд өөрчлөлт орж, “Ирээдүйн тэтгэврийн нөөц сангийн тухай” хуулийг шинээр баталсантай холбоотойгоор “Орон сууцны ипотекийн зээлийн ерөнхий журам” шинэчлэгдэн батлагдсан.
- Малчдын өвөлжөөг баталгаажуулан хаяглалт хийх ажлын явц? Хаяглалт хийсэн газар байгаа эсэх? Тийм бол тухайн газруудын нэрс.
Малчдын өвөлжөөг баталгаажуулан хаягжуулалт хийх ажил улсын хэмжээнд 53 хувьтай явж байна. Энэ оны 9-р сар гэхэд бүх аймгуудыг хаягийн зурагтай болгохоор Газрын харилцаа, геодези, зураг зүйн газар, “Геокад” ХХК ажиллаж байна. Энэ ажил Увс, Булган, Төв аймаг бүрэн хийгдэж дууссан.
- Барилга хот байгуулалт, газрын харилцааны хууль эдийн засгийн орчинг боловсронгуй болгох ажил дууссан эсэх?
“Хот, суурин газрыг дахин хөгжүүлэх тухай” хуулийг 2015 онд, “Барилгын тухай” хуулийн шинэчилсэн найруулгыг 2016 онд УИХ-аар батлуулсан. Геодези, зураг зүйн тухай хуулийг УИХ-аар хэлэлцүүлж байна. Мөн Барилга, хот байгуулалтын салбарын 2015-2017 оны дунд хугацааны стратеги төлөвлөгөөг батлан хэрэгжүүлж байгаа. Түүнчлэн Газрын тухай, Газрын төлбөрийн тухай, Газрын кадастрын тухай, Үндэсний орон зайн мэдээллийн дэд бүтцийн тухай, Үл хөдлөх хөрөнгийн зохицуулалтын тухай, Хот байгуулалтын тухай хуулиудын шинэчилсэн найруулга, Нийгмийн зайлшгүй хэрэгцээнд зориулан газар чөлөөлөх тухай, Улаанбаатар хотын нутаг дэвсгэрийн бүсчлэлийн тухай, Хот, тосгоны ногоон байгууламжийн тухай, Авто зогсоолын тухай хуулиудын төслийг шинээр боловсруулж байна.
“Улаанбаатар хотыг 2020 он хүртэл хөгжүүлэх ерөнхий төлөвлөгөөний тодотгол, 2030 он хүртэлх хөгжлийн чиг хандлага” бодлогын баримт бичгийг хэрэгжүүлэх 2016- 2020 оны үйл ажиллагааны төлөвлөгөөний төслийг Засгийн газрын 2016 оны 174 дүгээр тогтоолоор батлуулсан.
"Газар өмчлүүлэх, эзэмшүүлэх, ашиглуулах дуудлага худалдаа явуулах журам", "Газар эзэмшүүлэх, ашиглуулах төсөл сонгон шалгаруулалт явуулах журам"-ыг Засгийн газрын 2016 оны 10 дугаар тогтоолоор батлуулсан.
- Та зургаан сарын хугацаанд дээрх таван гол ажлыг багтаан хийнэ хэмээн төлөвлөсөн. Гэвч амжсангүй. Хугацаа ч дэндүү богинохон байлаа. Гэвч төлөвлөсөн болохоор хэчнээн хувийг нь амжуулав аа?
Засгийн газрын бүрэн эрхийн хугацаа бага, төлөвлөсөн ажил их байлаа. Гэсэн хэдий ч төлөвлөсөн гол ажлынхаа 70 орчим хувь буюу яамнаас хамаарах ажлыг хийж гүйцэтгэсэн.