УСУГ-ын инженер Ш.Энхжаргал: Бид батлагдсан нөөцийн 52 хувийг буюу 150000 орчим шоо метр усыг хоногт хэрэглэж байгаа
Ус Сувгийн Удирдах газар, Инженерийн бодлогын хэлтсийн Цэвэр усны горим тооцооны инженер Ш.Энхжаргал
- Улаанбаатар хотын ундны усны хоногийн хэрэглээ, түүний хангамж, түгээх хүчин чадал ямар байна вэ?
- Нийслэл хот өнөөдрийн байдлаар ундны усны 7 эх үүсвэртэй. 150000 шоо метр усыг нийслэлийн иргэдэд түгээж байна. Чанар, хүртээмжийн хувьд, манай байгууллага гэр хорооллын бүх цэг салбар хүртэл үйлчилдэг. Улаанбаатар хотын төвлөрсөн төв хэсэг, орон сууцны хорооллууд, гэр хорооллыг бүхэлд нь усаар хангаж байгаа. Төвлөрсөн системээс хангагддаггүй маш цөөхөн хэсэг бий. Шинэ Яармаг буюу “Viva City” орчмын орон сууцны хороолол, “Пума Констракшн”-ний хариуцдаг “Hunnu Mall”, Зайсан орчмын орон сууцны хотхонууд өөрийн гэсэн эх үүсвэртэй. Харин бусад бүх аж ахуйн нэгж, байгууллага, орон сууцны хорооллууд манай ус хангамжийн системээс хангагддаг.
- Хотын ус хангамжийн эх үүсвэрийн нөөц хэр байгаа вэ? Ойрын болоод хэтийн бодлого, төлөвлөлтийн тал дээр?
- Ер нь дээрх 7 эх үүсвэр нь 286800 шоо метр усыг хэрэглэгчдэд түгээх батлагдсан нөөцтэй. Энэ нөөцөд 25 жилийн давтамжтайгаар дүн шинжилгээ хийдэг. 2014-2015 онд Байгаль орчин, ногоон хөгжлийн яамнаас нөөцийн үнэлгээ, судалгааг дахин хийх ажлыг хийж байна. Үүний эцсийн хариу хараахан ирээгүй. Өнөөдөр бид батлагдсан нөөцийн 52 хувийг буюу 150000 орчим шоо метр усыг хоногт хэрэглэж байгаа.
- Хот төлөвлөлт, усны бодлого хоёрыг хэрхэн уялдуулах ёстой вэ? Цаашид хот тэлэхэд, шинэ орон сууц, барилга байгууламжийн төслүүдийг хэрэгжүүлэхэд тэдгээрийг хангах усны нөөц, эх үүсвэр хүрэлцэх үү?
- Анхнаасаа хот төлөвлөлтийг хийхдээ хамгийн түрүүнд усны нөөцөд тулгуурлах ёстой. Одоо ч тулгуурлаад явж байгаа. Бид усны нөөцөө 286800 шоо метрээр тооцоход, 2020 он хүртэл хангалттай гэж үздэг. Харин цаашид яах вэ гэдэг нь эргэлзээтэй. Үүн дээр бид гадаргын эх үүсвэрийг ашиглая гэдэг санал, төлөвлөгөөг боловсруулж байна. 2020 оноос гадаргын эх үүсвэрийг, гүний эх үүсвэртэй хослуулсан хэлбэрээр ус хангамжийг хэрэглэгчиддээ хүргэнэ. Үүнд шаардлагатай хөрөнгө оруулалт, санхүүжилтийг улсын төсөв, хандивлагч орнуудын зээл тусламжаас босгох тал дээр судалгааны ажлуудыг шат дараалан хийж байна.
Хот тэлэх нь тодорхой. өнөөдрийн байдлаар Баянголын аманд орон сууцны хороолол баригдахаар төлөвлөгдсөн, тэр орчимд шугам сүлжээгээ татсан байгаа. Ерөнхийдөө, 2020 он хүртэл усны нөөц боломж хүрэлцээтэй. Одоогийн байдлаар гэр хорооллын дахин төлөвлөлтийн хүрээнд орон сууцны хорооллыг олноор нь барьж эхэлж байна. Цаашид “Буянт Ухаа”, “Шинэ Яармаг” гээд олон шинэ төсөл төлөвлөгдсөн байгаа. Тэдгээрийн эх үүсвэрүүдийг бариад, ашиглалтанд оруулж, бэлэн болгосон. Тэгэхээр 2020 он хүртэл усны хангамжийн тал дээр айх зүйл байхгүй. Харин цаашид гадаргын болон гүний эх үүсвэрийг хослуулан, усаар хангах боломжтой гэж үзсэн.
- Ирээдүйд өсөн нэмэгдэж байгаа усны хэрэглээг зохицуулахад тулгамдаж байгаа асуудал, түүнийг шийдвэрлэх боломж нь юу байна?
- Гол тулгамдсан асуудал нь мэдээж санхүүжилт. Хөрөнгө мөнгөтэй л холбоотой асуудал байна. Бид хандивлагч орнуудын зээл, тусламжийг үр дүнтэй ашиглах хэрэгтэй. Энэ тохиолдолд цаашид тулгарах асуудлуудыг зохицуулах боломжтой. Эхний судалгааны дүнгээр гаргасан, цаашид шаардлагатай гэж үзэж байгаа 350 орчим тэрбум ам.доллар гэдэг их өндөр тоо юм шиг санагдах байх. Гэсэн ч энэ бүхнийг бид хийхээс өөр зам байхгүй. Улс орон бол ирээдүйгээ гэрэл гэгээтэйгээр харж байгаа. 2025 он гэхэд бидний хүсэн хүлээж байгаа гадаргын эх үүсвэр ашиглалтанд ороод эхэлнэ гэж тооцсон.
- Гадаргын эх үүсвэрийг ашиглах нь бас өөрийн давуу, сул талтай байх?
Гадаргын эх үүсвэрийг ашиглахад нэлээд өндөр өртөг шаардагддаг. Бүхэл бүтэн цэвэрлэх байгууламж тэнд ажиллана гэсэн үг. Голын гадаргаас ус олборлоод, түүнийгээ цэвэрлэж, ундны усны стандартад тэнцэхүйц болгоно. Тэгэхээр ус цэвэршүүлэх байгууламжийг заавал барих ёстой. Үүний өртөг нэлээд өндөр гарах байх.
Ярилцсанд баярлалаа.
- Улаанбаатар хотын ундны усны хоногийн хэрэглээ, түүний хангамж, түгээх хүчин чадал ямар байна вэ?
- Нийслэл хот өнөөдрийн байдлаар ундны усны 7 эх үүсвэртэй. 150000 шоо метр усыг нийслэлийн иргэдэд түгээж байна. Чанар, хүртээмжийн хувьд, манай байгууллага гэр хорооллын бүх цэг салбар хүртэл үйлчилдэг. Улаанбаатар хотын төвлөрсөн төв хэсэг, орон сууцны хорооллууд, гэр хорооллыг бүхэлд нь усаар хангаж байгаа. Төвлөрсөн системээс хангагддаггүй маш цөөхөн хэсэг бий. Шинэ Яармаг буюу “Viva City” орчмын орон сууцны хороолол, “Пума Констракшн”-ний хариуцдаг “Hunnu Mall”, Зайсан орчмын орон сууцны хотхонууд өөрийн гэсэн эх үүсвэртэй. Харин бусад бүх аж ахуйн нэгж, байгууллага, орон сууцны хорооллууд манай ус хангамжийн системээс хангагддаг.
- Хотын ус хангамжийн эх үүсвэрийн нөөц хэр байгаа вэ? Ойрын болоод хэтийн бодлого, төлөвлөлтийн тал дээр?
- Ер нь дээрх 7 эх үүсвэр нь 286800 шоо метр усыг хэрэглэгчдэд түгээх батлагдсан нөөцтэй. Энэ нөөцөд 25 жилийн давтамжтайгаар дүн шинжилгээ хийдэг. 2014-2015 онд Байгаль орчин, ногоон хөгжлийн яамнаас нөөцийн үнэлгээ, судалгааг дахин хийх ажлыг хийж байна. Үүний эцсийн хариу хараахан ирээгүй. Өнөөдөр бид батлагдсан нөөцийн 52 хувийг буюу 150000 орчим шоо метр усыг хоногт хэрэглэж байгаа.
- Хот төлөвлөлт, усны бодлого хоёрыг хэрхэн уялдуулах ёстой вэ? Цаашид хот тэлэхэд, шинэ орон сууц, барилга байгууламжийн төслүүдийг хэрэгжүүлэхэд тэдгээрийг хангах усны нөөц, эх үүсвэр хүрэлцэх үү?
- Анхнаасаа хот төлөвлөлтийг хийхдээ хамгийн түрүүнд усны нөөцөд тулгуурлах ёстой. Одоо ч тулгуурлаад явж байгаа. Бид усны нөөцөө 286800 шоо метрээр тооцоход, 2020 он хүртэл хангалттай гэж үздэг. Харин цаашид яах вэ гэдэг нь эргэлзээтэй. Үүн дээр бид гадаргын эх үүсвэрийг ашиглая гэдэг санал, төлөвлөгөөг боловсруулж байна. 2020 оноос гадаргын эх үүсвэрийг, гүний эх үүсвэртэй хослуулсан хэлбэрээр ус хангамжийг хэрэглэгчиддээ хүргэнэ. Үүнд шаардлагатай хөрөнгө оруулалт, санхүүжилтийг улсын төсөв, хандивлагч орнуудын зээл тусламжаас босгох тал дээр судалгааны ажлуудыг шат дараалан хийж байна.
Хот тэлэх нь тодорхой. өнөөдрийн байдлаар Баянголын аманд орон сууцны хороолол баригдахаар төлөвлөгдсөн, тэр орчимд шугам сүлжээгээ татсан байгаа. Ерөнхийдөө, 2020 он хүртэл усны нөөц боломж хүрэлцээтэй. Одоогийн байдлаар гэр хорооллын дахин төлөвлөлтийн хүрээнд орон сууцны хорооллыг олноор нь барьж эхэлж байна. Цаашид “Буянт Ухаа”, “Шинэ Яармаг” гээд олон шинэ төсөл төлөвлөгдсөн байгаа. Тэдгээрийн эх үүсвэрүүдийг бариад, ашиглалтанд оруулж, бэлэн болгосон. Тэгэхээр 2020 он хүртэл усны хангамжийн тал дээр айх зүйл байхгүй. Харин цаашид гадаргын болон гүний эх үүсвэрийг хослуулан, усаар хангах боломжтой гэж үзсэн.
- Ирээдүйд өсөн нэмэгдэж байгаа усны хэрэглээг зохицуулахад тулгамдаж байгаа асуудал, түүнийг шийдвэрлэх боломж нь юу байна?
- Гол тулгамдсан асуудал нь мэдээж санхүүжилт. Хөрөнгө мөнгөтэй л холбоотой асуудал байна. Бид хандивлагч орнуудын зээл, тусламжийг үр дүнтэй ашиглах хэрэгтэй. Энэ тохиолдолд цаашид тулгарах асуудлуудыг зохицуулах боломжтой. Эхний судалгааны дүнгээр гаргасан, цаашид шаардлагатай гэж үзэж байгаа 350 орчим тэрбум ам.доллар гэдэг их өндөр тоо юм шиг санагдах байх. Гэсэн ч энэ бүхнийг бид хийхээс өөр зам байхгүй. Улс орон бол ирээдүйгээ гэрэл гэгээтэйгээр харж байгаа. 2025 он гэхэд бидний хүсэн хүлээж байгаа гадаргын эх үүсвэр ашиглалтанд ороод эхэлнэ гэж тооцсон.
- Гадаргын эх үүсвэрийг ашиглах нь бас өөрийн давуу, сул талтай байх?
Гадаргын эх үүсвэрийг ашиглахад нэлээд өндөр өртөг шаардагддаг. Бүхэл бүтэн цэвэрлэх байгууламж тэнд ажиллана гэсэн үг. Голын гадаргаас ус олборлоод, түүнийгээ цэвэрлэж, ундны усны стандартад тэнцэхүйц болгоно. Тэгэхээр ус цэвэршүүлэх байгууламжийг заавал барих ёстой. Үүний өртөг нэлээд өндөр гарах байх.
Ярилцсанд баярлалаа.