Барилгын тухай хуулийн шинэчилсэн найруулгын төслийг УИХ-ын нэгдсэн чуулганд өргөн барьсан, төслийн талаар төрийн бус мэргэжлийн байгууллага, аж ахуйн нэгж, мэргэжилтнүүдийн дунд хэлэлцүүлэг явуулсантай холбогдуулан энэ салбарт чухал үүрэг оролцоотой ТББ-уудын зарим төлөөлөлтэй уулзаж, ярилцлаа.

Монголын Барилгачдын холбооны ерөнхийлөгч М.Батбаатар:



- Барилгын салбарын тулгамдсан асуудлын тухайд

- Салбарын гол мэдээллийн хэрэгсэл “Барилга.МН” сэтгүүлээр дамжуулан салбарын талаарх санал бодлоо хуваалцаж байгаадаа талархал илэрхийлье. Салбарт хуримтлагдсан асуудал их бий. Дөрвөн жилийн хугацаанд яамны бүтэц зохион байгуулалтанд гурван ч удаа өөрчлөлт орж, сайд, газрын дарга нар бүгд солигдлоо. 2012 онд шинэ засгийн газар байгуулагдахдаа дөрвөн жилийн хугацаанд хийхээр төлөвлөсөн ажил, зорилтуудаа биелүүлж тогтвортой ажиллахгүй цаг их алдлаа. Ирэх онд болох Барилгын салбар үүсч хөгжсөний 90 жилийн ойн баярын хүрээнд бид салбарынхаа түүхэн замнал, хийж бүтээсэн амжилт, өнөөгийн нөхцөл байдал, ойрын зорилтоо тодорхойлох шаардлагатай. Барилга маань Монголын хөгжлийн түүчээ болсон салбаруудын хаана нь явж байна гэдгийг дүгнэх хэрэгтэй.

Бүтээн байгуулалтын салбар цаашид дараагийн засгийн газруудын хэмжээнд бие даасан салбар гэж үнэлэгдэх үү, үгүй юу гэдэг дээр тулжээ. 2015 оны төсвийн тодотгол, 2016 оны төсвийн хэлэлцүүлэг явагдаж байхад Барилга, хот байгуулалтын яамыг өөр яамдтай нэгтгээд Дэд бүтцийн яам болгох асуудал яригдаж байна. Гэтэл цаашид зургаахан сар ажиллах энэ яамнаас салбарынхан юу хүлээж байна гэдэг их бүрхэг.

Манай холбоо 1989 онд “Барилгын салбарыг шинэчлэх хөдөлгөөн” нэрээр байгуулагдаад, 1991 оноос Монголын Барилгачдын холбоо болж байгуулагдсан. Ирэх онд 25 жилий ойгоо тэмдэглэх гэж буй, 21 аймагт салбартай, салбарын мэргэжлийн ууган холбоо. Барилгын салбарын өнөөгийн байдал, тулгамдсан асуудлуудыг шийдвэрлэх цаашдын зорилго тодорхойгүй байгаад аймаг, орон нутгийн барилгачид ч санаа зовнин бидэнтэй холбогдож байна. Шинэ сайд, түүний бүтцэд хамаарагдах газрын дарга нартай уулзаж, санаа оноогоо хуваалцаж байгаа ч дээрх асуудлаар ярилцаж, хариу өгөх хэмжээнд салбараа ойлгож мэддэг газрын дарга нар ховор. Гэтэл бидний хувьд тулгамдсан асуудлуудаа шийдүүлэхэд зургаан сар үлдсэн учраас ийнхүү санал бодлоо хүргэх хэрэгтэй гэж үзсэн.

Ирэх онд ойн баяраас өмнө болох Барилгачдын зөвлөгөөн дээр халуухан асуудал яригдах байх. Нарийн яривал, өнгөрсөн дөрвөн жилд барилгын салбарт олигтой зүйл хийгээгүй. Барилгын тухай хуулийн шинэчилсэн найруулгын төслөө батлуулж чадаагүй өдий хүрч, сүүлийн арваад жилд барилгын салбар ойрын ирээдүйн зорилтоо тодорхойлсон мастер төлөвлөгөө гаргасангүй. Монголын барилгачдын холбоо Хөдөлмөр нийгмийн зөвшлийн үндэсний хорооны гишүүний хувьд сүүлийн дөрвөн удаагийн Барилгын салбарын хамтын хэлэлцээрийг байгуулан ажиллаж байна. Үүнд салбарын тулгамдсан асуудлыг боломжийн хэрээр тусгасан. Гэтэл хамтын хэлэлцээрээр шийдвэрлэсэн ажлуудаа дүгнэх санал тавиад хоёр сар хүлээлээ. Төр засаг бужигнаантай байгаа нь асуудлыг шийдэх боломж олгохгүй, орхигдуулж байна. Улсын хэмжээнд уул уурхайн зэрэгцээ барилгын салбарыг ярих ёстой. Салбарын аливаа асуудлыг тухай бүрт нь шийдвэрлэхгүй явсаар хуримтлагдчихсан. Ирэх онд яам татан буугдаад, Дэд бүтцийн яамны нэг газар болно гээд хүлээгээд суух эрх бидэнд байхгүй. Тулгамдсан асуудалд тодорхойгүй хандсанаас мэргэжлийн төрийн бус байгууллагууд хоорондоо уялдаа холбоо, эв зүйтэй ажиллах нөхцөл алдагдаж эхэллээ.

Аймгуудад Засаг даргын орлогчдоор ахлуулсан Барилгын салбарын 90 жилийн ойд бэлдэх комиссийг яамтай хамтран байгуулах тухай албан бичиг өгөх гэж гурван сар, Нийслэлийн хэмжээнд өндөр бүтээлийн аян зарлаад, томоохон бүтээн байгуулалт хийдэг компаниудын удирдлагатай уулзаж, ойн арга хэмжээнд зориулсан хандив тусламжийн асуудлыг хэлэлцэх гэж зургаан сар өнгөрчихлөө.

Барилгын тухай хуулийн шинэчилсэн найруулгад одоо яригдаад байгаа асуудлуудыг шийдвэрлэх арга замыг тусгуулж байгаа. Бүтээн байгуулалтын ажлууд хүрээгээ тэлж, шинэ техник технологи нэвтрүүлсэн томоохон байгууламж, уул уурхай, орон сууцны барилгууд олноор баригдаж буйтай холбогдуулан барилгын салбарын хууль эрхзүйн орчныг сайжруулах зайлшгүй шаардлагатай. Чанар, хөдөлмөр хамгаалал, аюулгүй ажиллагаа, үүнд оролцож байгаа оролцогчдын хамтын ажиллагаа, уялдаа, хяналт шалгалт шинэ шатанд ахиж, барилгууд бүрэн цутгамал технологид шилжиж, зуурмагийн үйлдвэрүүд өөрсдөө лабораторитой болсон гээд олон дэвшил гарлаа. Барилгажилт хурдацтай явагдахын хэрээр түүнтэй уялдсан хяналт хэрэгтэй болж байна. 10-аас дээш давхар барилга их баригддаг болсонтой холбоотой аюулгүй ажиллагаа мөн л тулгамдсан асуудал. Сүүлийн 4-5 жилд барилгатай холбогдсон хөдөлмөр хамгааллын ослууд гарч, энэ салбарынхан хангалттай хэл аманд орж, муу нэр зүүлээ. Үүнийг цэгцэлж, барилгын материалыг өөрсдөө бүрэн үйлдвэрлэж, хяналт тавьдаг болмоор байна. Импортын чанаргүй материалд тавих хяналтыг сайжруулж, хяналтын лабораторийг ашиглалтад оруулах хэрэгтэй. Лабораторийн томоохон барилга барьж, Зураг төслийн хүрээлэн байгуулсан ч тэдгээрийг ажиллуулж чадахгүй байна. Энэ бүх асуудлыг урьдчилан төлөвлөдөг эрдэм шинжилгээний байгууллага байгуулна гэсэн ч хэрэгжсэнгүй. Эдгээрийг зангидаж, удирддаг лидер алга, барилгад “сэтгэлгүй” хүмүүсээр салбарын төрийн байгууллагууд дүүрчихлээ. Салбарын ахмад ажилтнууд болоод мэргэжлийн төрийн бус байгууллага, холбоодын санал санаачилгыг дэмждэг, дүн шинжилгээ хийдэг, энэ салбарт “элэгтэй”, өндөр ур чадвартай мэргэжилтнүүд үгүйлэгдэж байна.
Барилгын салбарын төрийн болон төрийн бус байгууллага, аж ахуйн нэгжүүдийн хамтран байгуулсан 2015-2016 оны Хамтын хэлэлцээрийн хэрэгжилтийг дүгнээд, богино хугацаанд салбарын мэргэжилтнүүд, яамны газар, албад, холбоод бүхэн хийх ажлаа гүйцэтгэж, хэрэгжүүлэхийн төлөө зүтгэх хэрэгтэй юм.

Мөн Барилгын салбарын үнэ бүрдүүлэлтийн норм, үнэлгээний  асуудал хүндхэн байгаа. УИХ-ын 30 дугаар тогтоолоор Барилгын салбарын төсвийн норм үнэлгээ хийдэг аргачлалыг тодорхойлсон сайдын 18, 181 гэсэн хоёр тушаалыг хүчингүй болгосныг шинэчилмээр байна.

Дээрээ суудлаа олохгүй бол доороо гүйдлээ олохгүй гэдэг шиг дээгүүрээ асуудлаа шийдэж чадахгүй байгаагаас доод шатанд байгаа мэргэжлийн холбоод, ААН-үүд хооронд үл ойлголцол бий болчихлоо. Гэхдээ үүнийг засч болно. Уг нь ТББ, мэргэжлийн холбоо, иргэний нийгмийн хөдөлгөөний ялгааг тодорхойлж, гурав зааглан хуулийн шинэчилсэн найруулгын төсөлд тусгасан. Энэ хууль батлагдахгүй байгаагаас замбараагүй байдал бий болж байна. Тиймээс өөр яамтай нэгтгэхээс өмнө барилгын салбарыг эмх цэгцтэй болгох хэрэгтэй байгаа юм. 90 жилийн ойгоо угтаж манай салбарынхан нэгдэж, нэгдсэн санаа зорилготой байж, салбарынхаа хөгжлийн чиг хандлагыг тодорхойлж ажиллах л хэрэгтэй байна.

Орон сууцны зээлийн 10 хувийн урьдчилгааны тухайд

Орон сууцны барилгажилтаар уналтад орж байсан салбараа сэргээсэн түүхэн үе байсан. 2000 онд Орон сууцны үндэсний хөтөлбөрийг боловсруулж, орон сууц барих замаар барилгын салбарыг сэргээх боломжтой гэж үзсэн. Өнгөрсөн хугацаанд 40 мянган айл, 100 мянган айлын орон сууцны хөтөлбөр гээд үргэлжилсэн. Гэтэл орон сууцаар буюу үл хөдлөх хөрөнгөөр барьцаалсан үнэт цаасны хоёрдогч зах зээлийн механизмыг хэрэгжүүлэх асуудлыг 2004 оноос хойш тавьсан ч хэрэгжихгүй байна. Одоо бол манайд анхдагч зах зээлийн механизм явж байгаа. Арилжааны банкууд богино хугацаатай, өндөр хүүтэй зээл өгч, түүгээр нь барилгын гүйцэтгэгч байгууллагууд барилгаа барьж, иргэдэд найман хувийн зээл өгч байгаа нь анхдагч зах зээл юм. Зээлд хамрагдсан тэдгээр орон сууцнуудын өрийн бичгүүдийг банканд байгаа зээлүүдтэй багцалж, засгийн газрын үнэт цаас болгоод гадаадад хоёрдогч зах зээл болгож, үнэт цаасны арилжаа зохион байгуулж, түүнээс орж ирсэн мөнгөөр 10 хувийн урьдчилгаатай, 4-6 хувийн хүүтэй орон сууцны 30 жилийн зээл олгох механизмыг үнэт цаасны хоёрдогч зах зээл гэнэ.

 

Үнэт цаасны зах зээлийн механизм цогцоороо байх ёстой. Гэвч үнэт цаасны хоёрдогч зах зээл гэдэг зүйлийг дутуу ойлгож, цогцоор нь хэрэгжүүлэх арга хэмжээ авсангүй. Монголын Барилгачдын холбоо хийсэн судалгаагаараа орон сууцны зээлийн хүү 6 хувь байвал зохино гэж үзсэн. Залуу гэр бүл буюу зорилтот бүлгийнхэн орон сууцны зээл аваад сар тутам төлөх чадвар нь 350-400 мянган төгрөг байгааг судалгаагаар тогтоосон. Нэгдүгээрт, үнэт цаас гаргаж санхүүжилттэй болох, хоёрдугаарт иргэдэд орон сууцны 6 хувийн зээл олгож, сард 350-400 мянган төгрөгийн зээл төлөх нөхцлийг нь бүрдүүлэх гэсэн хоёр зүйлийг шаардаад байгаа юм. Энэ үйл явцыг хэвийн явуулахын тулд ажлын байр хэрэгтэй. Иргэдийн орон сууцаар нь барьцаалан зээл авч, үнэт цаас гаргаж байгаа учраас өөр шаардах зүйл байхгүй.

Монголын Барилгачдын холбоо барилгын салбараа хөгжүүлэх, барилгачдаа ажилтай болгох гэсэн хоёр зорилготойгоор 2000 онд Орон сууцны үндэсний хөтөлбөр гаргаж байсан. Ажлын байр нь баталгаагүйгээс барилгыг барьсан барилгачин нь өөрөө орон сууцны зээлд хамрагдаж чадахгүй байна. Гэтэл жирийн барилгачдыг 10 жил тогтвортой ажлын байраар хангаад, орон сууцыг хорооллоор нь барих нөхцлийг бий болгомоор байна. Барилгын салбарыг улс төржүүлснээс эмх замбараагүй байдалтай боллоо. Гэхдээ аливаа зүйлийг бараан талаас нь харах биш, хоёр жилийн дараа сайхан болно гэж итгэж,  салбарынхаа ажилчдыг мэргэшүүлэх, мэргэжлийн зэрэг түвшинг тогтоох үйл явцыг алдагдуулахгүй байхад бид анхаарч байгаа. Компанийн харъяалалгүй, бригад хэлбэрээр ажиллаж байгаа арваад мянган ажиллах хүч бий. Хуулийн хүрээнд осолд орсон ажилчин нь тухайн компанийн харъяаллынх биш, гэрээтэй гэрээгүй бригадад хамааралтай болж таардаг. Иймд тэднийг мэргэжилтэй, хөдөлмөр хамгааллын талаар мэдлэгтэй, хяналтын карттай болгох зорилт тавьж, энэ тогтолцоо руу манай холбоо орж байна.

Ингээд салбарынхандаа ажлын болон Урлаг спортын өндөр бүтээл, сайн сайхан сэтгэл ханамжтайгаар 90 жилийн ойгоо угтахын ерөөлийг дэвшүүлье.

Өргөх, тээвэрлэх машин төхөөрөмжийн үндэсний холбооны тэргүүн Г.Батсайхан:



Сүүлийн дөрвөн жилд яамны сайд, газрын дарга нар гурван ч удаа солигдсон ийм үед салбарын тодорхой бодлого бий гэж хэлэхэд хэцүү. Одоо яригдаж байгаа хамгийн том асуудал бол Барилгын тухай хуулийн шинэчилсэн найруулгын төслийг өргөн барьж, хэлэлцүүлэг явууллаа. Төрийн зарим чиг үүргийг төрийн бус мэргэжлийн байгууллагад шилжүүлэх тухай засгийн газрын тогтоол байдаг. Яаманд шинэ сайд томилогдоод л энэ асуудлыг шийднэ гэдэг ч солигдчихдог. Гэхдээ энэ чиг үүргийг ганц мэргэжлийн чиглэлээр үйл ажиллагаа явуулдаг ТББ-д өгч болдоггүйгээс эдгээр байгууллагыг нэгдсэн нэг том байгууллага болох шаардлага тавьсан. Тэр шаардлагын дагуу салбарын бүх чиглэлийн мэргэжлийн 11 холбоо нэгдэж, Барилгын хөгжлийн үндэсний нэгдсэн төвийг байгуулсан. Энэ нь өргөжиж, 20 орчим холбоо нэгдэхээр боллоо. Ийнхүү чиг үүргийг шилжүүлэх нь зөв гэдгийг хүлээн зөвшөөрч, хэрэгжүүлэх ажлыг өмнөх хоёр сайдын үед эхлүүлсэн ч, одоо З.Баянсэлэнгэ сайдын үед ч үргэлжилсээр байна.

Салбарт тулгамдаж буй асуудал олон ч, өргөх төхөөрөмжийн хувьд осол аваар их гардагт анхаарах хэрэгтэй байна. Техникийн үйлчилгээг хийх мэргэжлийн байгууллагууд нь хангалтгүйгээс техникийн бүрэн бус байдлаас осол аваар гардаг. Мэргэжлийн байгууллагуудад нь тусгай зөвшөөрөл олгоход тавигддаг шаардлагад нь механик ба цахилгааны инженер байна гээд заачихсан. Уг нь лифтний засвар үйлчилгээ хийдэг байгууллагад лифтний, краных бол краны мэргэжлийн механик инженер байх ёстой. Үүнийг шийдвэрлэх хүсэлтийг яаманд тавьдаг ч, өөрчлөгддөггүй. Энэ мэтчилэн жижиг сажиг гэлтгүй асуудлууд тулгарч байдаг.

 

Уул уурхай, барилгын бүхий л байгууллагад лифт, кран засах тусгай зөвшөөрөл авах боломж нээлттэй болчихсон. Төрийн хяналт муугаас маш олон зөрчил гарч байна. Тухайлбал, ослоос хамгаалах таслагчуудыг авч хаясан, дор нь тулж байдаг куфер огт байхгүй болсон нь маш том зөрчил юм. Энэ зөрчлүүдэд хяналт тавихад МХЕГ-ын цөөхөн байцаагч хангалтгүй. Техник хяналтын хөндлөнгийн байгууллагаар хийлгэж, гарсан зөрчлийг арилгуулах тал дээр хяналтын байгууллагууд нь арга хэмжээ авах ёстой. Гэтэл үүнд дотоод хяналт тавих ёстой гэж үздэг ч үнэн хэрэгтээ тэр нь хэрэгждэггүй.

Өргөх төхөөрөмжийн хувьд боловсон хүчнийг бэлтгэдэг сургалтын байгууллагууд цөөнгүй байгаа ч сурах хүн нь цөөхөн. Тухайлбал лифтний мэргэжлийн байгууллагад энэ чиглэлийн механик инженер байхгүй тохиолдол олон. Мэргэжлийн механик инженерээр мэргэшиж, эрхийн үнэмлэх авсан байх ёстой. Гэтэл хянаж шалгадаггүйгээс болоод мэргэжлийн механик инженергүй яваад л байдаг. Осол гарч, хүний амь эрсдэн хэл ам гарсан үед л хүнээ сургадаг явдал хэвшил болчихож. Салбарын байгууллагууд оосорлох дохиочин, кранчин, өргүүрийн оператор сургадаг ч лифтний хувьд сургалт явуулдаггүй. Харин МХЕГ нь мэргэжлийн төрийн бус байгууллагуудтай хамтраад, хяналтын тогтолцоог сайжруулчихвал осол багасах талтай. Саяхан лифтний тооллого, үзлэг шалгалтыг МХЕГ, Сууц өмчлөгчдийн дээд зөвлөл, Барилгын хөгжлийн төв хамтран хийхэд техник үйлчилгээ, ээлжит магадлал хийгдэхгүй байна гэсэн ерөнхий дүн гарсан.

Барилгын тухай хуульд барилгын мэргэжилтэй ажилчдын зэргийг +6 зэрэгтэй байна гэсэн заалт байгаа. Гэтэл олон улсын жишгээр зэргийн сургалт хийхээ больж, чадамжид суурилсан сургалт хийдэг болсон. Үүнийг БСШУЯ, Хөдөлмөрийн яам дагаж, Мянганы сорилын сангийн санхүүжилтээр чадамжид суурилсан сургалт руу чиглэсэн төслүүд хэрэгжүүлсэн. Энэ нь зэрэг олгохгүйгээр чадамжаар нь сургадаг чиглэл юм. Тэгэхээр хуульд тусгагдсан зэрэг, одоо явагдаад байгаа чадамжид суурилсан сургалтын тогтолцоо хоёр зөрчилдөөд байгаа. Хуулийн шинэчилсэн найруулгын төсөлд ч зэргийн сургалт гэдгээр тусгасан байсныг өөрчлөх санал тавьсан. Нэг хүн чадамжийн хэдэн ч гэрчилгээтэй байж болно. Харин зэргээр мэргэжилтэй ажиллах хүчнийг ялгах нь цаг үетэйгээ нийцэхгүй, чадамжаар үнэлдэг тогтолцоо бий болоод байна. Олон улсын хэмжээний, гадаадын хөрөнгө оруулалттай байгууллагуудад чадамжид суурилсан үнэлгээгээр ажилчдаа дүгнэдэг. Бид энэ систем рүү шилжиж байгаа ч, хуулинд зэргийн сургалтыг тусгасан нь зөрчилдөөд байгаа юм. Тиймээс бидний өгсөн саналыг тусгана гэдэгт найдаж байгаа.

Барилгын Хөгжлийн үндэсний нэгдсэн төвийн ТУЗ-ийн дарга Г.Мягмар:



УИХ-ын нэгдсэн чуулганаар Барилгын тухай хуулийн шинэчилсэн найруулгын төслийг хэлэлцэхээр шийдэж, Эдийн засгийн байнгын хороонд шилжүүллээ. Тус төслийн хүрээнд Барилга, хот байгуулалтын яаманд төрийн бус мэргэжлийн байгууллага, аж ахуйн нэгжүүд болон бусад мэргэжилтнүүдийг оролцуулсан хэлэлцүүлэг явуулсан. Хэлэлцүүлгээр хэд хэдэн санал яригдсан учраас тэдгээрийг бичгээр хүлээн авч, нэгбүрчлэн хянаж үзэж байна. Энэ хуулиар зохицуулагдах зүйлсийг ярихад арай эрт байна. Энэ нь Эдийн засгийн байнгын хорооны хурлаар орж, анхны хэлэлцүүлэгт оруулахаар шийдсэн тэр үед тодорхой болно. Одоогоор зарчмын зөрүүтэй саналуудыг нэмж, хасч, нэгтгэн найруулах ажлыг хийж байна. Байнгын хороогоор дэмжигдсэн саналуудыг УИХ-ын нэгдсэн чуулганд анхны хэлэлцүүлэг болсон гэж үзвэл эцсийн хэлэлцүүлэгт шилжүүлнэ. Хуулийн энэ нь муу, тэр нь сайн боллоо гэж дүгнэх болоогүй байна.

Ер нь Барилгын тухай хуулийн шинэчилсэн найруулгаар тус хуулийг илүү дэлгэрэнгүй, нарийвчилсан байдлаар харилцааг зохицуулж, барилга байгууламжаа зураг төсөл боловсруулах, барьж байгуулах үйл ажиллагааных нь түвэгшилтэй нь уялдуулж, түвэгшлийн зэрэглэлээр нь тав ангилах юм. Уг ангиллуудтай уялдуулаад, тусгай зөвшөөрөл олгох асуудлыг өөрчлөх, жижиг хэмжээний барилга байшингийн тусгай зөвшөөрлийг хөнгөрүүлэх, барилгын даатгал, барилгын үйл ажиллагаанд оролцогчид ба тэдний эрх үүргийг тодорхойлох гэх мэтээр өмнөх хуулинд ерөнхий байдлаар тусгагдсан зүйлсийг илүү дэлгэрэнгүй болгосон хуулийн томъёолол хийгдэж байгаа гэсэн үг. Цаашилбал, барилга хэдэн сар, жилээр зогссон тохиолдолд түүнийг албан ёсоор хамгаалалтанд авах үйл ажиллагаа шинээр тусгагдаж байгаа. Одоогоор энэ хуулийн эцсийн боловсруулалтын үйл ажиллагаа явагдаж байна.

Мэргэжлийн холбоо арай өөр түвшинд байх ёстой ч, манай ТББ-ын тухай хуульд олон нийтийн шинж чанартай, эсвэл нарийн мэргэжлийн чиглэлээр үйл ажиллагаа явуулдаг гэж тодорхойлж заагаагүй. Барилгын салбарт үйл ажиллагаа явуулж байгаа, сайн дурын үндсэн дээр эвлэлдэн нэгдсэн байгууллага болгон ТББ нэртэй байгаа. Ийм төрлийн байгууллага маш олон  бий. Энэ олон ТББ-д барилгын салбарт хэрэгжүүлэх төрийн захиргааны байгууллагын зарим чиг үүргийг гэрээний үндсэн дээр хэрхэн гүйцэтгүүлэх вэ гэдэг их чухал. Энэ асуудал 2010 онд Х.Баттулга сайдын үеэс яригдсан. Төрийн байгууллага нь гуч гаруй ТББ-ын харилцаж, тэдний чадамжийг ялгана гэдэг хүндрэлтэй байгаа юм. Тиймээс Барилга, хот байгуулалтын яамнаас тэдгээрийг төлөөлсөн нэг байгууллагатай харилцах шаардлага тавина. Харин нэгтгэсэн байгууллага нь тэдгээрийн чадамж, үйл ажиллагааг ялган зохион байгуулах ажлыг хариуцах ийм шаардлага тулгарснаас салбарын 11 ТББ Барилгын хөгжлийн үндэсний нэгдсэн төвийг 2010 онд хамтран байгуулсан. Төрийн зарим чиг үүргийг гүйцэтгүүлэх Засгийн газрын гурван тогтоол гарсан ч хараахан хэрэгжээгүй байна. Одоогоор Барилгын материалын үйлдвэрлэлийн технологийн заавар, түүнийг хянаж бүртгэх үйл ажиллагааг л ТББ-д шилжүүлсэн байгаа. Ер нь ТББ-д энэ чиг үүргийг шилжүүлэхийн ач холбогдол, ирээдүйн үр дүнг л сайтар ойлгох нь чухал, энэ нь ашгийн бус үйл ажиллагаа юм. Энэ нь төрийн захиргааны байгууллагын бүтэц, засгийн газрын холбогдох гишүүн, сайд нарын томилгооноос хамааралгүй ил тод, тогтвортой үргэлжлэх боломжийг бүрдүүлнэ. Мөн мэргэжлийн байгууллагуудад нь дээрх чиг үүргүүдийг шилжүүлснээр харъяа яам нь жинхэнэ бодлогын түвшний асуудлуудад анхаарч ажиллах боломжтой болно. 

Дөрвөн жилийн хугацаанд салбарын яамны сайд, удирдлагууд 3 удаа солигдлоо гээд нэгэнт төлөвлөсөн бодлогын асуудлууд алдагдана гэж байхгүй. Гэхдээ түүнийг хэрэгжүүлэх хугацаа алдаж, хойшилж байгаа нь хүндрэл авчирдаг. Өөрөөр хэлбэл, томилгооны асуудлаас болоод салбарын шийдэгдэх ёстой аливаа үйл ажиллагааны явц саардаг. Сайдыг олон сольсноор салбар сайжирчихдаггүй. Ялангуяа техник технологитой салшгүй холбоотой, норм стандартын чухал бодлого шийдвэрүүд шаардагддаг манайх шиг салбарт сөрөг нөлөө үзүүлж байгаа нь ойлгомжтой.