Барилгачин хүн улс орныхоо бүтээн байгуулалтанд гар бие оролцоно гэдэг нэр төрийн хэрэг
Аливаа улс орны хөгжлийн нэг гол түлхэц нь баялгийг бүтээгч барилгын салбар билээ. Тэгвэл барилгын салбарын хүч чадлыг тэнд ажиллагсдын мэдлэг чадвар, оюуны цараагаар нь дүгнэж болно. Ингээд ирээдүйн хөгжлийн эзэд болсон залуусын төлөөлөл болгож барилгын салбарт амжилттай ажиллаж байгаа залуу инженер Д. Содномдоржийн дотоод ертөнцөөр аялж, түүний хүсэл мөрөөдөл, ажил амьдралын талаарх хүүрнэсэн сонирхолтой ярилцлагыг хүргэж байна.
- Та эхлээд өөрийгөө танилцуулахгүй юу?
Сайн байна уу? Намайг Даваасүрэнгийн Содномдорж гэдэг. Иргэний ба үйлдвэрийн барилгын инженер мэргэжилтэй. Батлан хамгаалах яамны Барилга захиалагчийн албанд хяналтын инженер ажилтай.
- Мэргэжил бүхэн өөр өөрийн онцлог давуу талтай байдаг. Өөрийн тань эзэмшсэн мэргэжлийн сайхан тал нь юу вэ?
Тиймээ, мэргэжил бүхэн эзэмшсэн хүндээ сайхан. Хүүхэд байхаасаа л барилгын инженер мэргэжилтэй болохыг хүсдэг байлаа. Тэр хүсэл зорилгоо биелүүлэхийн тулд барилгын инженерийн мэргэжлийг сонгон суралцсандаа баяртай байдаг. Гэр бүлийнхэн маань ч энэ мэргэжлийг эзэмшихийг дэмжсэн.
Миний эзэмшсэн мэргэжлийн сайхан тал нь эргээд харахад их, бага гэлтгүй барилгын салбарт ажиллаж буй хүмүүсийн хийж бүтээсэн зүйл нь ил тод бас түүх болон үлддэг. Хийсэн ажлаа хараад сэтгэл хөдлөхгүй хүн ховор байх. Өөрийн гар бие оролцсон барилгуудаа хараад эрч хүч, урам зориг авдаг. Үүнээс гадна барилгачин хүн улс орныхоо бүтээн байгуулалтанд гар бие оролцоно гэдэг нэр төрийн хэрэг гэж боддог. Ер нь хүн мэргэжилдээ дурлаж чадвал хэцүү зүйл тохиолдсон ч шантралгүй тууштай хийж чаддаг.
Миний эзэмшсэн мэргэжлийн сайхан тал нь эргээд харахад их, бага гэлтгүй барилгын салбарт ажиллаж буй хүмүүсийн хийж бүтээсэн зүйл нь ил тод бас түүх болон үлддэг. Хийсэн ажлаа хараад сэтгэл хөдлөхгүй хүн ховор байх. Өөрийн гар бие оролцсон барилгуудаа хараад эрч хүч, урам зориг авдаг. Үүнээс гадна барилгачин хүн улс орныхоо бүтээн байгуулалтанд гар бие оролцоно гэдэг нэр төрийн хэрэг гэж боддог. Ер нь хүн мэргэжилдээ дурлаж чадвал хэцүү зүйл тохиолдсон ч шантралгүй тууштай хийж чаддаг.
- Яагаад Батлан хамгаалах яамны барилга захиалагчийн албанд ажиллах болов?
Анх сургууль төгсөөд “СТРОЙКА” ХХК –д ажилд орж, инженер болсноор ажлын гараагаа эхлэж практик сууриа тавьж байсан. Тэнд ажиллаж байсан ахмад туршлагатай инженерүүдийн ачаар мэдэхгүй чадахгүй олон зүйлээ мэдэж зөв цэгцтэй ойлгож авсан.
2013 оны 04 дүгээр сард одоо ажиллаж байгаа Батлан хамгаалах яамны барилга захиалагчийн албанд ажиллах санал авсны дагуу ярилцлаганд орж туршилтын хугацаагаар ажиллаж эхэлсэн. Улмаар туршилтын хугацаа дуусч энэ албанд ажиллах тодорхой болзлыг хангаж жинхэлсэн. Батлан хамгаалахын их сургуулийн Офицер бэлтгэх 45 хоногийн курст суралцаж төгсөөд дэслэгч цолыг хүлээж авснаар Батлан хамгаалахын барилгын салбарт ажиллахаар эргэлт буцалтгүй шийдэн ажиллаж байна.
2013 оны 04 дүгээр сард одоо ажиллаж байгаа Батлан хамгаалах яамны барилга захиалагчийн албанд ажиллах санал авсны дагуу ярилцлаганд орж туршилтын хугацаагаар ажиллаж эхэлсэн. Улмаар туршилтын хугацаа дуусч энэ албанд ажиллах тодорхой болзлыг хангаж жинхэлсэн. Батлан хамгаалахын их сургуулийн Офицер бэлтгэх 45 хоногийн курст суралцаж төгсөөд дэслэгч цолыг хүлээж авснаар Батлан хамгаалахын барилгын салбарт ажиллахаар эргэлт буцалтгүй шийдэн ажиллаж байна.
- Орчин үед залуус дор бүрдээ хувиа хичээгээд явалгүй нийгмийн хариуцлагыг ухамсарладаг болсон нь харагдаж байна. Таны хувьд хэр нийгмийн хариуцлагыг эрхэмлэдэг вэ?
Нийгмийн идэвхи санаачлагын хувьд оюутан байхаасаа л эхлэн залуучуудын байгууллагын үйл ажиллагаанд нь оролцсоор ирсэн. Барилгын салбарт мөр зэрэгцэн ажиллаж буй залуучууд хичээл зүтгэлтэй, идэвхи санаачлагатай байж салбартаа өөрсдийн хувь нэмрээ оруулах нь нийгмийн хариуцлага гэж боддог.
Хүн бүрт ажил мэргэжлээс нь гадуур нийгмийн амьдрал гэж байх ёстой. Орчин үеийн даяаршлын нийгэмд хөл нийлүүлэн алхахын тулд нийгмийн хариуцлага гэдэг зүйлд хүн бүр тодорхой хэмжээгээр оролцоотой ажиллах нь зүйтэй. Бид нийгэмтэйгээ хэр ойр байна төдий чинээ нийгэмтэй хөл нийлүүлэн алхаж чадна. Хүн гэдэг алхам тутамдаа суралцаж байдаг. Миний бодлоор чадахгүй гэхээсээ илүүтэйгээр би юу чадах вэ? гэдэг асуултын хариултаар нийгэмд өөрийн хувь нэмрээ оруулахыг эрмэлзэж явдаг. Зөвхөн өөрийгөө болгоод байлгүй боломж гарвал өрөөлд тус болж явах нь Монголчууд бидэнд өвөг дээдсээс уламжлуулж үлдээсэн нэг сайхан чанаруудын нэг гэж боддог.
- Салбарын залуучуудын оролцоог энэ салбарын юун дээр илүү чиглүүлж анхаарч ажиллах шаардлагатай гэж боддог вэ?
Барилгын салбарт хамгийн чухал зүйл нь норм стандарт, технологийн дэвшлийг хугацаа алдалгүй нэвтрүүлэх, залуусын мэдлэгийн хүрээг тэлэх, нарийн мэргэжилтэй чадварлаг боловсон хүчин бэлтгэхэд анхаарч ажиллах шаардлагатай. Миний бодлоор одоо үед залуучууд илүү хялбар зүйлд дурлах болсон санагддаг. Үр тариа тарьдаг хүн болохын оронд тариа тариулдаг хүн байх сонирхол давамгайлсан. Барилгын салбарын нарийн мэргэжлийн ажилчид нь инженер техникийн ажилчдаасаа илүү цалин авч байна. Хамгийн чухал нарийн ажлыг мужаан, өрөг, засал чимэглэлчин, сантехникч, гагнуурчин, арматурчин зэрэг мэргэжилтнүүд хийж гүйцэтгэж байгаа.
Монголд энэ төрлийн мэргэжлийн боловсон хүчин дутмаг байгаагаас гадаад ажилчдыг олноор оруулж ирэн ажиллуулахаас аргагүйд хүрч байна. Тэгэхээр мэргэжилгүй залуусыг барилгын нарийн мэргэжилтэй болгож, мэргэжлийнх нь дагуу чадавхижуулан ажлын байраар хангахад залуу барилгачдын оролцоог нэмэгдүүлэхэд анхаарах нь чухал юм.
Монголд энэ төрлийн мэргэжлийн боловсон хүчин дутмаг байгаагаас гадаад ажилчдыг олноор оруулж ирэн ажиллуулахаас аргагүйд хүрч байна. Тэгэхээр мэргэжилгүй залуусыг барилгын нарийн мэргэжилтэй болгож, мэргэжлийнх нь дагуу чадавхижуулан ажлын байраар хангахад залуу барилгачдын оролцоог нэмэгдүүлэхэд анхаарах нь чухал юм.
- Барилгын салбар маш хурдацтай хөгжиж байна. Мөнгөтэй болгон л энэ салбар луу хошуурдаг болж. Өөрийн тань хувьд Монголын барилгын салбарт дутагдаж буй зүйл юу гэж боддог вэ?
Ардчилсан нийгэмд хэн юуг ч хийж болох, юу хийх нь тухайн хүний эрхийн асуудал хэдийч барилгыг зөвхөн мөнгө олох арга хэрэгсэл гэж харахаасаа өмнө эрсдэл, олон хүний хөлс хүч, хүний амь амьдрал, хариуцлага байдаг гэдгийг нь олж харж ойлгоосой гэж боддог.
Мөнгөөр далайлгаж хэн нэгнийг хохироох нь шударга зүйл биш, гэмт хэрэг. Мэдээж мөнгөтэй хүн энэ салбарт орж бүтээн байгуулалт хийхийг үгүйсгэхгүй. Юуны өмнө хэт их ашиг хонжоо харахаасаа илтүүтэйгээр барилгын чанар, төлөвлөлт зэрэгт анхаарах нь бизнесийн оршин тогтнох үндэс болдог. Гэтэл мөнгө олж л байвал чанар хамаагүй гэж муйхарлах хэсэг бас байна. Тийм болохоор барилга гэдэг хүний амьдралын хамгийн үнэт зүйл учраас чин сэтгэлээсээ хандах хандлагыг суулгаж өгөх хэрэгтэй гэж бодож байна.
- Дэлхийн жишигт хүрсэн хот болохын тулд залуучууд бид юунаас эхлэх хэрэгтэй вэ?
Улаанбаатар хот 1 сая гаран хүн амтай дэлхийн бусад хотуудыг бодоход харьцангуй цөөн хүн амтай, бас залуу хотуудын нэг ч гэсэн хэн дуртай, мөнгөтэй нэг нь мөнгөөр далайлгаж хаа дуртай газраа замбараагүй барилга барьсаар ямарч төлөвлөлтгүй болгож, цаашид зөв цэгцтэй хөгжихөд маш хүндрэлтэй болж байна. Өдрөөс өдөрт хаяагаа тэлж буй хотынхоо цаашдын төлөвлөлтийг эртнээс хорь гучин жилээр урьдчилан төлөвлөж түүнийгээ ягштал мөрдөн ажиллах ёстой. Дэлхийн жишигт хүрсэн хот болох эхний алхам бол сайн төлөвлөлт, гаргасан төлөвлөлтөө чанд мөрдөхөөс эхлэнэ.
- Гадны улс орны барилгын салбарыг хэрхэн харж байна. Тэднээс суралцах зүйл бидэнд юу байна вэ ?
Гадагшаа явах болгондоо хамгийн түрүүнд хардаг зүйл бол барилга болоод төлөвлөлтийг нь хардаг. Энэ нь мэргэжлийн онцлог. Мэдээж гадныхнаас суралцах зүйл маш их. Барилгын салбарын туршлагын хувьд бол манай улс гадны хөгжилтэй орнуудын хувьд дөнгөж хөлд орж байгаа хүүхэд л гэсэн үг. Манайд төлөвлөлтийн шатанд архитекторууд ямарч уран сэтгэмж гаргаж, хэдэн давхар ч барилга төлөвлөж чадна байх гэж боддог. Хамгийн гол нь цаасан дээр буулгасан зүйлийг яаж хөрсөн дээр бодит болгож босгох вэ? гэдэг л хамгийн том асуудал.
Миний бодлоор гадаадад байдаг олон давхар итгэхэд бэрх хэлбэртэй барилгуудын конструкц, хийцлэлийг яаж хийж байгааг хамгийн түрүүнд суралцах хэрэгтэй. Мэдээж манай улсад байгаль цаг уурын онцгой нөхцөлтэй эрс тэрс уур амьсгал салхи, шуурга гээд л дулаан техникийн тооцоо хийгдэх, ханын зузаан дулаалга тооцогдож үүнийг дагаад барилгын жин, хүндийн төв гээд олон асуудал яригддаг учир төлөвлөхөд бэрх байдаг. Гэхдээ бид өөрийн орны уур амьсгалтай ойролцоо улс орнуудын туршлагыг судлаж тэднээс хийцлэл болон бусад нарийн шинэ технологиудыг суралцах хэрэгтэй юм. Дэлхийн улс оронд барилга урлаг хэлбэрээр хөгжиж байна. Урд нь зөвхөн тэгш хэмийг баримталдаг байсан бол орчин үед тэгш бус байгаль экологид ээлтэй ногоон барилгууд ихээр баригдаж байгаа нь барилгын салбар асар хурдацтай хөгжиж байгаагийн илрэл юм. Залуучууд бидэнд үзэж харах, судлах, туршлага нэвтрүүлэх зүйл асар их байна даа.
Миний бодлоор гадаадад байдаг олон давхар итгэхэд бэрх хэлбэртэй барилгуудын конструкц, хийцлэлийг яаж хийж байгааг хамгийн түрүүнд суралцах хэрэгтэй. Мэдээж манай улсад байгаль цаг уурын онцгой нөхцөлтэй эрс тэрс уур амьсгал салхи, шуурга гээд л дулаан техникийн тооцоо хийгдэх, ханын зузаан дулаалга тооцогдож үүнийг дагаад барилгын жин, хүндийн төв гээд олон асуудал яригддаг учир төлөвлөхөд бэрх байдаг. Гэхдээ бид өөрийн орны уур амьсгалтай ойролцоо улс орнуудын туршлагыг судлаж тэднээс хийцлэл болон бусад нарийн шинэ технологиудыг суралцах хэрэгтэй юм. Дэлхийн улс оронд барилга урлаг хэлбэрээр хөгжиж байна. Урд нь зөвхөн тэгш хэмийг баримталдаг байсан бол орчин үед тэгш бус байгаль экологид ээлтэй ногоон барилгууд ихээр баригдаж байгаа нь барилгын салбар асар хурдацтай хөгжиж байгаагийн илрэл юм. Залуучууд бидэнд үзэж харах, судлах, туршлага нэвтрүүлэх зүйл асар их байна даа.
- Ярилцлагын төгөсгөлд барилгын салбарт хүчин зүтгэж буй залуусдаа болон оюутнуудад хандаж юу хэлэх вэ ?
Ажлыг хийхдээ зөвхөн өнөөдрийг аргацаах гэж хуурамч маягаар хийгээд маргааш түүндээ бүдэрч унах нь бий. Иймд хийж буй ажил, эзэмшсэн мэргэжилдээ үнэнч байх нь чухал юм шүү.
Барилгын салбарт ажиллаж буй залуус эрсдэлтэй салбарт ажиллаж байна. Залуусын амь нас, эрүүл мэнд, хөдөлмөрийн аюулгүй байдалтай холбоотой асуудал манай салбарын өмнө маш хурцаар тавигддаг. Үүнд барилгын салбарт ажиллаж буй залуус бидний хувь хүний анхаарал болгоомж, дадлага туршлага, үүрэг хариуцлага маш чухал үүрэгтэй. Иймд залуусдаа хандаж анхаарал болгоомжтой байж, хийж буй ажилдаа эзэн болж, улс орноо хөгжүүлэх үйлст хамтдаа зүтгэхийг уриалмаар байна.
Эцэст нь Барилгачдын маань амьдрал нь улам өөдөө дэвжиж, үйлс нь ямагт дэлгэрч явах болтугай гэж ерөөе.
Ярилцсанд баярлалаа.
Баярлалаа та бүхэнд