Монголын Барилгын салбарт үйл ажиллагаагаа эхлээд 25 жилийн түүхт “Жигүүр Гранд” Группийг хэн бүхэн мэднэ. Монгол улсын бүтээн байгуулалтанд өндөр хувь нэмэр оруулж байгаа тус Группийн Гүйцэтгэх Захирал Б.Халиунтай ярилцлаа.
Хэвлэл мэдээллийн хэрэгсэлд анх удаа ярилцлага өгч байгаа залуухан захирал бүсгүйг хувь хүн талаас нь сонжихын сацуу үйл хэрэг, үзэл бодол, зорилго мөрөөдлийг нь хуваалцахыг нь эрмэлзлээ.
Барилга.МН: Аавын шийрийг хатаах өндөр найдварыг хүлээсэн бүсгүй таны барилгын салбарт хэзээнээс ажиллаж эхэлсэн талаар яриагаа эхлэе.
Б.Халиун: Намайг Австрали улсад сурч байхад аав “Миний охин Монголдоо ирж компанидаа ажиллах цаг нь болсон” гэж хэлсэн. Анх компанидаа менежерээр ажилд орохдоо “Юунд ороод ирэв, цаашдаа яана даа” гэж их эмээж байсан ч аав минь надад анх барилгын суурийг нь ухахаас эхлээд амьдрал дээр хичээл зааж эхэлсэн хүн. Хөрсийг нь ингэж ухаад, суурь цутгахаас эхлээд л бүгдийг нь хэлж өгсөн дөө. Ийм бетонтой, тэдэн арматуртай, даац нь ямар үзүүлэлт хангах ёстой вэ гээд л. Онолоос илүү нүдэн дээр ил байгаа ч заасан нь үнэхээр сайн хичээл болсон. Заримдаа ойлгоогүй үед бүр эхнээс нь бүх ажлаа зогсоож байгаад зааж өгдөг байлаа. Надад тогтмол хичээл заасан, хамгийн сайн багш. “Хунгийн Хотхон”-ы карказ дээр хамт зогсоод л энэ нь бүрэн цутгамал, энэ нь даацын хэсэг нь гээд л бүх нарийн ширийнийг хэлж өгсөн. Хэдийгээр би мэргэжлийн инженер биш ч гэлээ одоо барилгын талаар их өргөн ойлголттой болсон шүү. Одоо дөрвөн жил энэхүү удирдах албаа хашиж байна. Гэхдээ л залуу хүн учраас зөндөө л дутагдал байгаа.
Барилга.МН: Эмэгтэй хүн барилгын салбарт ажиллах амархан биш байх гэж бодогддог. Чиний хувьд?
Б.Халиун: /Инээв/. Эмэгтэй хүн барилгын салбарт ажиллах амаргүй юм билээ.Гэхдээ Монголын барилгын салбарт олон эмэгтэй хүн ажиллаж ирсэн. Одоо ч ажиллаж байна. Энэ намайг бас зоригжуулсан. Би саяхан ээж болсон, дандаа оройтоод байхаар бас хүндрэлтэй. Гэр рүүгээ, нялх хүүхэд рүүгээ яарах үе их байна. Барилгын талбай дээр хүйтний улиралд доороосоо даарахаас эхлээд л асуудал гарна. Тэгээд л эмэгтэй хүн чинь бие сэтгэлийн хувьд ч их эмзэг шөнө оройтож гэртээ харих тохиолдол их байна, айж эмээнэ гээд л асуудал их шүү.
Анх надад зөндөө бэрхшээл тулгарч байлаа. Намайг энэ компаниа удирдах гээд орж ирэхэд “Мэргэжлийн биш, залуу, жаахан охин бидэнд заах учиргүй” гэсэн хандлага байсныг нуугаад яахав. Шууд биш ч гэлээ илт анзаарагддаг байлаа. Би ер нь их ажигч хүн л дээ.
Тэгэхэд аав минь надад энэ сайхан итгэлийг өгч байхад гэр бүлийн бизнесээсээ татгалзах ёсгүй. “Энэ салбар хэцүү, би эмэгтэй хүн, чадахгүй” гэж хэлж болохгүй. Одоо дөрвөн жил энэ компанидаа ажиллаж байна. Дор хаяж 10 жил ажиллачихаад чадах үгүйгээ хэлэх ёстой байх.
Барилга.МН: Мэдээж бүтээн байгуулалт сүндэрлээд боссоны дараа бахархах сэтгэл төрдөг байх.
Б.Халиун: Тэгэлгүй яахав. Үнэндээ би найман сартай бие давхар байхдаа ч өдөр бүр барилгын явцыг хянаж ажилладаг байсан. Карказ дөнгөж боссон барилга руу орох үнэндээ сайхан биш шүү дээ. Дан бетон учир салхитай, хүйтэн. Үнэндээ тэнд нэг их сайхан зүйл байхгүй /Инээв/. Барилга баригдаж дуустлаа орчин нь сайхан биш байдаг. Арван хэдэн жил гадаадад байсан миний хувьд гэнэт тийм орчинд ажиллана гэдэг үнэхээр хүндрэлтэй байсан. Сайхан зүйл нь гэвэл өдөр өдрөөр нэг нэг зүйл бий болж нэмэгдсээр байдаг. Нэг өдөр бетон нь, нэг өдөр шал нь баригдаад, яг л лего тоглоом шиг босоод ирдэг. Тэгэхээр юу ч үгүй байсан хоосон газарт сайхан орон сууц, оффис босоод би өөрөө дотор нь суух яг тэр мөчид үнэхээр сайхан мэдрэмж төрдөг.
“Ээж нь, эмээ нь энэ барилгыг босоход хувь нэмэр оруулж байлаа” гээд ирээдүйн үр хойчдоо ярина гэхээр бахархах сэтгэл өөрийн эрхгүй төрнө.
Барилга.МН: Аавынхаа хүчинд л Б.Халиун өнөөдөр энд хүрсэн гэх “яриа” хэр дэгддэг вэ?
Б.Халиун: Байлгүй яахав. Би хүмүүсээс ч сонсож байсан. Зарим нь ч надад өөрсдөө ирээд л хэлдэг. “Чи чадахгүй. Аав чинь байгаа тулдаа л ингэж явж байгаа” гэх яриа байсан. Мэдээж аавын нөлөө байгаа. Гол ноён нуруу, “Жигүүр Гранд Групп”-ийн үүсгэн байгуулагч нь миний аав. Ер нь компани маань хүчтэй оршин тогтнож байна. “Аав чинь л байгаа болохоор” гэдэг үгийг зөндөө сонсож байсан. Хүмүүс өөрсдийнхөөрөө л үнэлэх байх.
Би Захирлын охин гэдэг утгаараа хүндлүүлэх албагүй. Харин би өнөөдрийн байгаа нэр хүндээ өөрийн хичээл зүтгэлээр олж авсан. Өнөөдөр хамт олны маань ярьж байгаа яриа, хандаж байгаа хандлага, хүлээж авч буй байдал, энэ манай нэгэн удирдагч гэсэн хандлага нь надад илэрхий мэдрэгддэг. Магадгүй ажлын гүйцэтгэл, хариуцлагаа үүрч байгаа байдал зэрэг маань харагдсан болов уу гэж боддог. Одоо л захирал болж байгаа юм уу гэж өөрийгөө боддог.
Барилга.МН: Хамт олны дунд нэр хүндээ аавын тусламжгүйгээр өөрөө олж авсан гэж байна. Нэр хүнд, хүндлэл гэдэг ганц өдрийн дотор олдчихдог зүйл биш. Ямар “оролдлого” хийж байж олж авав?
Б.Халиун: Хамгийн гол нь ажилтнуудаа л хүндлэх ёстой. Өрөөлийг хүндэлж байж өөрийгөө хүндлүүлнэ. Хүнлэг байх хэрэгтэй, тэднийгээ ойлгох хэрэгтэй. Бэрхшээлтэй үед нь дэмжиж, зовлон зүдгүүртэй үед нь туслах ёстой. Олон талаасаа ажилтнуудтайгаа ойр дотно байх хэрэгтэй гэж боддог. Нөгөө талаасаа болохгүй байгаа зүйлийг нь хэлж, ажлынхаа хяналт болоод дүгнэлтийг сайн хийдэг байх ёстой. Сайн болсон ажлыг нь урамшуулж байх хэрэгтэй. Тэднийгээ дэмжиж, хамт олонч болгох зарчмыг баримталж ажилладаг даа. Бас хамт олноосоо өөрөө суралцах ёстой.
Хүн нэг л өдөр бүх ажилтнууддаа үнэлүүлчихгүй. Зарим нь таван жилийн дараа, зарим нь 10 жил, магадгүй зарим нь маргааш нь. Тэгэхээр энд бас цаг хугацаа шалтгаална.
Барилга.МН: Яруу найрагч хүний онгод орно гэж яригддаг. Бас сэтгүүлч хүний мэдрэмж асна гэж байдаг. Харин барилгын салбарт ажиллаж байгаа, товчхондоо барилгынхны мэдрэмж яаж асдаг юм бэ?
Б.Халиун: Аав бол 10, 15, 20 жилийн өмнөөс мэдэрсэн байдаг. Хэн ч Монголд хувиараа барилга барьж эхлээгүй байхад энэ бизнест зориглож хөл тавьсан. Хэний ч санаанд оромгүй газрыг хэдийнэ очоод судалчихсан барилга барихаар төлөвлөсөн байдаг. Энэ бол цэвэр мэдрэмж гэж би боддог. Гэхдээ туршлага бас байна. Миний хувьд залуу хүн учраас өнгөц харах гээд байдаг. Хэзээ босож, хэзээ сүндэрлэх юм бол доо гээд ухаж бодтол хэдэн жилийн дараа үнэхээр боломжтой юм байна гэдгийг нь мэдэрдэг.
Барилга.МН: Тухайн барилгад орох өнгө үзэмжтэй нь хамааралтай шал, чимэглэл, ханын цаас, жижиг хэрэглэлүүдийг хэн сонгодог вэ?
Б.Халиун: Би жижиг, том гэлтгүй бүх материалаа өөрөө явж сонгодог.
Барилга.МН: Барилгын салбарынхны нэр хүнд унах үе зөндөө л байх юм.“Жигүүр Гранд” хувийн хэвшлийн томоохон анхдагч бас туршлагатай компани гэдэг утгаараа бусад шинэ эсвэл залуу компаниуддаа ямар үлгэр дууриал үзүүлэхийг эрмэлзэж ажиллаж байна вэ?
Б.Халиун: Чанартай орон сууцанд амьдаръя, мөнгөө чанартай үл хөдлөх хөрөнгө болгоё гэсэн дундаж түвшний амьдралтай хүмүүст манай орон сууцууд зориулагдсан байдаг. “Жигүүр Гранд” Группийн барьсан орон сууц чанартай атлаа харьцангуй хямд.
Барилга.МН: Үгүй ээ, энэ тал дээр санал нийлэхгүй байна.
Б.Халиун: Үгүй дээ, манайх яг л дундаж түвшний хүмүүст зориулсан боломжийн үнэтэй. Гагцхүү чанартаа тохирсон үнийг л санал болгодог. Тэглээ гээд дундаас дээш түвшний амьдралтай хүмүүст, шууд хэлэхэд “баячуудад” зориулж барьдаггүй. Манайх зөвхөн чанарыг л чухалчилдаг. Зарим тохиолдолд чанараасаа доогуур үнийг санал болгодог. Бидний зорилго бол дундаж үнийг барьж ажиллах.
Ер нь бидэнд бизнесийн олон шинэ санаанууд байна. Барилгын салбарт хэрэгтэй үйлдвэрлэлүүдийг дэмжье гэсэн том зорилгууд ч байна.
Би өөрийгөө хүүхдээр бол сургуульд орж байгаа хүүхэд гэж хэлнэ. Удирдах хүнийхээ түвшинд хэлж байгаа юм л даа. Анх компанидаа орж ирэхдээ нярай хүүхэд байлаа. Өнгөрсөн дөрвөн жилийн хугацаанд их зүйл сурсан. Одоо ч суралцсаар л яваа. Бусад туршлагатай эмэгтэй бизнес эрхлэгчдийн хажууд нас залуу, үүнийгээ дагаад туршлага бага, сурах зүйл асар их байна
Барилга.МН: Б.Халиунаагийн хувь хүн талаасаа мөрддөг зарчим нь юу байдаг вэ?
Б.Халиун: Би худлаа ярих тун дургүй. Аав минь ч гэсэн яг ийм.
Барилга.МН: Ингэхэд Б.Халиун ямар мэргэжилтэй вэ?
Б.Халиун: Би Үйлчилгээний Менежментийн чиглэлээр Австрали улсад төгссөн. Бас давхар Загвар Зохион Бүтээгч мэргэжилтэй. Энэ салбарт ажиллахаа мэдсэн бол интерьерийн чиглэлээр сурдаг байж гэсэн бодол хааяа төрдөг.
Барилга.МН: Барилгын том компани удирдана гэдэг тоглоом биш. Компанийг удирдаж байгаа хүний хувьд өөрийгөө хэрхэн хөгжүүлж, мэдлэгээ дээшлүүлж байна?
Б.Халиун: Бид мэдээллийн эрин зуунд төрсөн азтай хүмүүс. Гар утсаараа ч мэдээлэл авч байгаа учраас өөрийгөө хөгжүүлэх боломж өндөр байна. Миний хувьд гадаад явах дуртай. Гадаад улс орны барилгыг нь сонжиж, наад зах нь ханыг нь тогшиж үзэх, шалыг нь бараг илж үзнэ. Залгуур, гэрэлтүүлэг гээд л сонжихгүй юм байхгүй. Энэ салбарт нэгэнт ажиллаж байгаа учраас олон зүйлийг нь анзаардаг болдог юм билээ. Тухайн орчинд нь очиж мэдрэнэ гэдэг их давуу талтай. Гадаадад очиж туршлага судлана. Интернэт, ном сонин их уншина. Дотооддоо бол мэдээж туршлагатай ажилтнуудаасаа суралцана, инженерүүдээсээ сургалт авна. Гадны үзэсгэлэнгүүдэд оролцож байна.
Барилга.МН: Барилгын салбарт ажиллавал богино хугацаанд “баяжина” гэдэг бодолтой хүмүүст байдаг. Тийм бодолтой охид бүсгүйчүүдийг ч би мэднэ. Юутай ч барилгын салбарт ажиллахаар зорьж яваа охид бүсгүйчүүдэд юу гэж зөвлөх вэ?
Б.Халиун: Хүн суурь мэдлэг сайтай байх ёстой гэж боддог. Бас зарчимч байх хэрэгтэй. Зөв бурууг ялгадаг, бусдын сөрөг үгэнд автдаггүйн дээр багаар ажиллах өндөр чадвартай байх ёстой болов уу. Барилгад хүчээ үзье гэж байгаа бол мэдрэмжтэй байх хэрэгтэй. Яагаад гэвэл энэ салбар өөрөө их том урлаг. Наад зах нь интерьер хийхэд ханын цаас сонгохоос эхэлнэ. Мэдээж сонгосон салбартаа чин сэтгэлтэй байж, өөрийгөө байнга дайчилж, мэдрэмжээ асааж чадвал амжилтанд хүрнэ.
Барилга.МН: Гадаадад явж туршлага судалдаг гэлээ. Ер нь дэлхийн барилгын чиг хандлага ямар байна вэ? Монгол улс хөл нийлүүлж алхаж чадаж байна уу?
Б.Халиун: Монголын барилгын салбар өөрчлөгдөж байна. Шинэ технологиуд нэвтэрч байна. Би хөгжиж байна гэж шууд хэлж чадна. Хаана ч гологдохгүй. Байгальд ээлтэй барилгууд ч байна. Миний харснаар гадны барилгууд орон зайн төлөвлөлтөө их сайн хийдэг юм билээ. Монголын хувьд цэлгэр уужим тал нутагтай, дураар амьдрах дуртай хүмүүс. Гэхдээ л Япон, Солонгосын ч гэдэг юм уу тэрхүү орон зайн төлөвлөлт маш сайн шийдэл санагддаг. Дизайн, интерьерийн хувьд ч Монголд гадныхнаас дутаад байх зүйл байхгүй. Манай оффист зочилсон, манай орон сууцаас худалдан авалт хийсэн гадныхан сэтгэл ханамж өндөр байдаг учир бид хөгжилтэй оронтой хөл нийлүүлэн алхаж байна гэж би хувьдаа дүгнэдэг.
Барилга.МН: Ерөнхий Захирал буюу “Жигүүр Гранд”-ын Д.Баттөр. Ингэхэд аавтайгаа санал тэс зөрж байсан уу?
Б.Халиун: Аав бид хоёрын насны зөрүүгээс болдог байх. Бид хоёрын стиль өөр. Аав бол их элегантный, ер нь их загварлаг хүн. Би бол энгийн, модерн стильд дуртай. Жишээ нь миний өрөөний стиль гэхэд энгийн хар цагаан, харин аавын өрөө гэхэд чимэглэл, өнгө дизайн ихтэй. Аав бид хоёрын хувьд дизайн талдаа зөрчилдсөн асуудлууд байсан. Ажлын хувьд гэвэл судалгаанд үндэслэгдэж явдаг учраас харьцангуй бага. Харин гэрээ тохижуулна гэвэл бидний мэдрэмж тэс өөр.
Барилга.МН: Өөрийгөө барилгын салбарт хэр түвшинд яваа гэж дүгнэх вэ?
Б.Халиун: Би өөрийгөө хүүхдээр бол сургуульд орж байгаа хүүхэд гэж хэлнэ. Удирдах хүнийхээ түвшинд хэлж байгаа юм л даа. Анх компанидаа орж ирэхдээ нярай хүүхэд байлаа. Өнгөрсөн дөрвөн жилийн хугацаанд их зүйл сурсан. Одоо ч суралцсаар л яваа. Бусад туршлагатай эмэгтэй бизнес эрхлэгчдийн хажууд нас залуу, үүнийгээ дагаад туршлага бага, сурах зүйл асар их байна. Ер нь хүн алдаж онож, буруу зөрүүг ялгаж байж л туршлага сууна байх. 10 жилийн дараа мундаг Захирал болно байх гэсэн итгэлтэй байдаг./Инээмсэглэв/.
Барилга.МН: Шуудхан хэлбэл баян айлын хүүхдүүд “эвдрэх” тохиолдол байдгийг мэднэ.Тэгвэл бизнесийг нь үргэлжлүүлээд, хөдөлмөрлөөд явж байгаа хэсэг ч байгаа. Энэ талаар
Б.Халиун: Гэрийн хүмүүжилтэй л холбоотой гэж боддог. Хоёрдугаарт тухайн хүний өөрөө биеэ даах чадвар их чухал санагддаг. Гадаадад суралцана гэдэг нь гэрээсээ хол, айхавтар зовохгүй ч өөрийнхөө хэмжээнд зовж байгаа учир биеэ даадаг.
Барилга.МН: Эгч дүү нараасаа ганцаараа барилгын салбарт ажиллаж байна уу?
Б.Халиун: Эгч дүү нар мааь бүгд өөр салбарт ажилладаг. Дүү нар маань энтертэйнмент салбарт, эгч маань рестораны гэх мэт өөр ажил эрхэлдэг. Барилгын салбараа дагнан ажиллаж байгаа нь би л байна даа.
Барилга.МН: Хамт олноо нэг сайхан магтаач.
Б.Халиун: Манай хамт олон их нийтэч сайхан хамт олон. Ажлынхаа төлөө маргалдаж бүр хэрэлдэж чаддаг. Гэхдээ ойлголцож, инээлдэж бас чаддаг. Ажил явж байгаа учраас л тэнд асуудлууд хөндөгдөж байна гэсэн үг. Тууштай, тогтвортой, эерэг хамт олон учраас бид өнөөдрийг хүртэл оршин тогтнож байгаа гэж би удирдах хүний зүгээс хараад дүгнэдэг. 24, 25 жил ажилласан туршлагатай инженерүүдийн маань нөмөр нөөлөг их байна. Нэг зорилготой ажиллаж байгаа энэ л ажилтнуудынхаа өмнө би үг хэлэх үед бахархах сэтгэл төрж, хоолой зангирах үе ч байдаг.
Барилга.МН: Ярилцлагынхаа төгсгөлд асууя. Б.Халиуны мөрөөдөл юу юм бэ?
Б.Халиун: Би гоё хотод амьдармаар байна. Миний үр хүүхдүүд ямар ч утаагүй, ногоон байгууламжаар хүрээлэгдсэн тийм сайхан хотод амьдраасай гэж хүсдэг. Үүний төлөө бид бага боловч хувь нэмрээ оруулаад явж байгаа гэж боддог.