Нийслэлийн засаг даргын Хот байгуулалт, хөрөнгө оруулалт хариуцсан орлогч  С.Очирбаттай ярилцлаа.

-Нийслэлийн бага болон дундаас доош орлоготой иргэдийг орон сууцжуулах тухай та бүгдийн хийх гэж буй ажил иргэдийн анхаарлыг маш их татаж байна. Хэрхэн яаж хийх гэж буй талаар товч танилцуулахгүй юу?
-Нийслэл хот иргэдээ орон сууцтай болгох талаар анхаарч ажиллаж байгаа. Иймч учраас энэ хүрээнд олон ажлуудыг хийхээр төлөвлөж байна. Эхнээсээс ажил хэрэг ч болж байгаа юм. Нийслэлийн орон сууцны хөтөлбөрийг өнгөрсөн 6-р сард Иргэдийн төлөөлөгчдийн хурлаар баталсныг хүмүүс мэдэж байгаа байх. Бага болон дундаас доош орлоготой иргэдэд зориулсан төлбөрийн чадварт нийцсэн орон сууцны баримт бичгийг боловсруулах гэж 2013 оны 11-р сараас ажиллаа. Дэлхийн банкны санхүүжилттайгаар Америкийн Төлбөрийн чадварт нийцсэн орон сууцны хүрээлэнгийн оролцоотойгоор боловсруулаад хэлэлцүүллээ. Өнгөрсөн жил хөндлөнгийн мэргэжлийн байгууллага судлагаа хийхэд 204 мянган айлын орон сууцыг дахин барих шаардлагатай байна гэсэн дүгнэлтэнд хүрсэн. Засгийн газар одоо яахав гэсэн асуултанд хариу өгөх хэрэгтэй болсон. Нарийн судлаад үзэхээр нийслэлд орон сууцны эрэлттэй 60 гаруй мянган иргэн байгаа юм. Үүнээс 30-иад мянга нь төлбөрийн чадвартай буюу урьдчилгаа 30 хувийг шийдвэрлээд өгвөл банкны зээлийг төлөөд явах боломжтой гэсэн судлагаа гарсан. Тэгэхээр эдгээр иргэдэд зориулж хэрхэн орон сууцжуулах талаар Банкны холбоо, Монгол банктай хамтарч 9-р сараас хойш бүтэн улирал ажиллаа. Банкныхан судлагаа хийж үзээд 30 байна уу магад түүнээс доош хувь ч байж болно, урьдчилгааны асуудлыг хот  өөрөө шйидчихвэл, үлдэгдэл төлбөрийг хэрхэх талаар банк асуудлыг шийдье гэж тохиролцоод, санамж бичиг байгуулсан.
Америкийн төлбөрийн чадварт нийцсэн орон сууцн.ы хүрээлэнгийнхэн бол эхний ээлжинд энэ асуудлыг эрхлэх байгууллагаа хурдан байгуулах хэрэгтэй хэмээн зөвлөж байгаа юм. Харин тэр байгууллага чинь орон сууц барих бус зуучлагч зохицуулагчийн үүрэг гүйцэтгэнэ гэдгийг ч тодотгосон. Өөрөөр хэлбэл санхүүжилтыг нь яаж босгох, суурь нөхцөл байдлыг шийдэж өгөх нийслэлийн өөрийн  гэсэн байгууллагыг бий болгох хэрэгтэй гэсэн. Үүнийг Засгийн газар, салбарын яам, Хотын түвшинд ярилцаж шийдвэр гаргах цаг нь болсон гэж бодож байна. Нийслэл дээрх асуудлыг татаас буцалтгүй тусламжийн хэлбэрээр хөхүүлэн дэмжих ёстой гэж үзэж байгаа. Бид нар Америкийн Чикаго хотод очиход төлбөрийг хотын захиргаа нь иргэдээ орон сууцны урьдчилгааг  татаас болгоод өгчихдөг хэлбэрээр явуулж байсан. Ийм хэлбэрийг оруулж ирэх нь бидэнд ашигтай . Мөн орон сууцны нийлүүлэлтийг дэмжихийн тулд татварын хөнгөлөлт үзүүлэхийн зэрэгцээ хотын Захиргаа өөрийн эзэмшлийн газар дээрээ хувийн хэвшлийнхэнд эзэмших, ашиглах зөв механизмыг хэрэгжүүлэх шаардлагатай байна.
Төлөвлөлт хийгдсэн газрууд дээрээ хөрөнгө оруулагчийг шударга өрсөлдөөний зарчмын дагуу оруулж ирэх төслүүдийг богино хугацаанд хийж, богино хугацааны хөгжлийн сахүүжилт хийх шаардлага байгаа юм.
Эрэлтийг дэмжих тал дээр бид олон талаас нь судлаж үзсэн. Улаанбаатар хотын захиргаа өнгөрсөн 2 жилийн хугацаанд бүтээн байгуулалтын тодорхой ажлуудыг тухайлбал: Гэр хорооллын дэд төвүүдийг байгуулах ажлыг эхлүүлж мөн өнөөдрийн бид нарын ярьж байгаа бага болон дундаас доош орлоготой иргэдийг орон сууцжуулах стратеги төлөвлөгөө боловсруулах, нийслэлийн орон сууцны дунд хугацааны хөтөлбөр өнгөрсөн жил батлуулаад явж байна.

-Нийслэлийн орон сууцны байгууллагыг яг хэзээ байгуулах боломжтой вэ?

-Шууд байгуулах боломжтой бол яриад байхгүйгээр байгуулчихмаар байна. Хууль эрх зүйн орчноос эхлээд ийм байгууллага байгуулахаас өмнө хийх ажил их байна. Бидний хамгийн чухал зүйл бол орон сууцны санхүүжилтын хөрөнгө оруулалтын механизмыг яах вэ? гэдэг асуудал байна. Бид Монгол банк болон арилжааны банкуудтай хамтран ажиллаж байна. Банкуудтай ямар байдлаар ажиллах гэхээр 2 хувилбар байгаа юм. Нэгдүгээрт төр хувийн хэвшлийн түншлэл. Энэ нь орон сууцны урьдчилгааг төлбөрт нь баталгаажуулах, Тухайлбал: Хот Орон сууцны санхүүлжилтын копориаци гэж өнгөрсөн хавар байгуулсан байгууллага бий . Энэ сандаа хуримтлагдсан хөрөнгөнөөс урьдчилгаа төлбөрийн 30 хувийг шийвэрлэдэг байх. Энэ арга нь богино хугацаанд хэрэгжүүлж болох алхам учраас 2015 оныг дуусах хугацаанд хэрэгжүүлэх нь зүйтэй юм хэмээн үзэж байгаа. Хоёр дугаарт тодорхой хуулиудад өөрчлөлт оруулах замаар зээлийн батлан даалтын сан 2016 оноос байгуулах талаар ярилцаж байна. Өөрөөр хэлбэл орон сууцны урьдчилгаанд батлан даалт гаргах юм. Яаж гаргах вэ гэхээр батлан даалтын сангийн эрх мэдлийн хуваарьлалтанд нийслэлээс эрх мэдэл гаргах боломжгүйгээр буюу 49 хүртэл хувьтай, бусад нь цэвэр хувийн хэвшил зах зээлийн зарчмаар явагдана. Банкуудтай тохиролцоонд хүрсэн. Энгийнээр хэлбэл жижиг дунд үйлдвэр болон орон сууцны урьдчилгаа төлбөрийн батлан даалтанд нийслэл хариуцах үлдэгдэл төлбөрийн зээлийг банкууд хариуцах ийм тохиролцоонд хүрлээ. Үүний дагуу хэрэгжүүлээд явбал бага болон дундаас доош орлоготой иргэдийг орон сууцжуулах ажил алхамаар урагшлана гэж харж байгаа. Одоо энэ ажлыг бодит ажил болгох л үлдээд байна.
 
-Инженерийн шугам сүлжээг барина гэж байгаа. Дээрээс нь нийслэл 52  байршилд  газар олгох гэж байна. 2015 онд төрөөс хэдэн айлыг дэд бүтэцтэй холбож өгөх боломж байна вэ?

-Асуудал 2 талтай. Өнөөдөр өмчлүүлж байгаа тэр газрууд хэмжээгээр тооцогдож байгаа . Энд 10 га тэнд 20 га гээд хэмжээгээр нь заагаад өгчихсөн. Нарийн төлөвлөлтийн дор манай Ерөнхий төлөвлөгөө заагад өгчихсөн. Мөнгөн дүнгээр хэлбэл хотын төсвөөс 30-аад тэрбум төгрөгийг эхний ээлжинд гэр хорооллын дэд бүтцэд зарцуулахаар шийдвэрлэчихээд байж байна. Дээр нь Азийн хөгжлийн сангийн 104 сая орчим долларын дэд бүтцийн ажил хийгдэнэ. Тэгэхээр  энэ онд гэр хорооллыг инженерийн дэд бүтцэд холбох ажил нэлээд ахицтай явагдана гэж ойлгож болно. Мөн нийслэлийн орон сууцны хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэхэд 5 тэрбум төгрөгийн хөрөнгө оруулалт хийхээр төлөвлөж байна.