Зээлийн хүү яагаад өндөр байна вэ?
Бизнес эрхлэгчдийг зээлийн хүүгээр дарамталж байгаа талаар ярих нь бий. Үнэхээр ч өнөөдрийн байдлаар манай зах зээл дээр үйл ажиллагаа явуулж байгаа арилжааны банкуудын бизнесийн зээлийн хүү жилийн 20 дээш хувьтай байна. Ер иргэн та зээлийн хүүг хэн зохиодог вэ? , Яагаад ийм өндөр байна вэ? гэж бодож байсан уу?
Арилжааны банкууд ашиг орлогоо тооцож үзээд хүүгээ нэрлэдэг. Ингэхдээ ботид хүүн дээрээ инфляцийн хүүг нэмж тооцон нэрлэсэн хүүгээ зарладаг байна. Эндээс шууд утгаар нь харах юм бол инфляцийн хүү гэгчийг хасчих юм бол зээлийн хүү буурч болохоор байгаа юм. Тэгэхээр арилжааны банкнуудын зээлийн хүүд инфляци чухал нөлөөтэй.
Инфляци гэдэг олон толгойтой эдийн засгийн хар мангастай бид сүүлийн 20 гаруй жил тэмцэж байна. Засгийн газар солигдох бүрт инфляцийг нэг оронтой тоонд шилжүүлэх тухай амладаг ч ажил хэрэг болдоггүй, сүүлдээ иргэд хэлэх ёстой үг мэт ойлгодог болж байна.
Арилжааны банкууд ашиг орлогоо тооцож үзээд хүүгээ нэрлэдэг. Ингэхдээ ботид хүүн дээрээ инфляцийн хүүг нэмж тооцон нэрлэсэн хүүгээ зарладаг байна. Эндээс шууд утгаар нь харах юм бол инфляцийн хүү гэгчийг хасчих юм бол зээлийн хүү буурч болохоор байгаа юм. Тэгэхээр арилжааны банкнуудын зээлийн хүүд инфляци чухал нөлөөтэй.
Инфляци гэдэг олон толгойтой эдийн засгийн хар мангастай бид сүүлийн 20 гаруй жил тэмцэж байна. Засгийн газар солигдох бүрт инфляцийг нэг оронтой тоонд шилжүүлэх тухай амладаг ч ажил хэрэг болдоггүй, сүүлдээ иргэд хэлэх ёстой үг мэт ойлгодог болж байна.
Нийт иргэд инфляцийг ийнхүү байх л ёстой зүйл мэтээр ойлгох нь эргээд эдийн засагт хортой талаар эдийн засагчид ярьдаг. Учир нь энэ хүлээлтгүй, хэвшмэл байдал эргээд зээлийн хүүнд нөлөөлдөг байна. Өөрөөр хэлбэл иргэд инфляци буурна гэж хүлээхээ болиод ирэхээр банкууд хүүгийн хувиа өндөр тооцоод эхлэнэ. Жишээ нь: Нараа төгрөгөө банкинд хадгалуулах болвол инфляци жилийн 10 хувьтай байна гэж тооцвол 12-оос дээш хувийн хүү амласан банкыг сонгох юм. Инфляци буюу мөнгөний ханш уналтаар 10 хувийг алдсан ч 2 хувийг ашигтай учраас. Банк түүнээс авсан мөнгийг буцааж бусдад зээлүүлэн хүүгийн ашиг олох учраас арилжааны банкны зээлийн хүү өндөр байгаа хэрэг.
Тийм ч учраас Монгол банк улирал бүр иргэдийн инфляцийн хүлээлтийн судалгааг явуулдаг байна. 2014 оны 4-р улирлын байдлаар энэ судалгаагаар иргэд энэ жилийн инфляцийг дунджаар 10,5 хувьтай байх болов уу хэмээн таамагласан гэнэ. Тэгэхээр энэ жил зээлийн хүү мөн буурахгүй байна гэж таамаглаж болно. Мөн аж ахуйн нэгжүүдийн инфляцийн хүлээлт, шинжээчдийн хүлээлтийг ч судалгааны үндсэн дээр хувиар тооцож гаргадаг. Бүгд инфляцийг 10 дээш хувьтай байна гэж үзсэн байна.
Иймд Төр засгийн зүгээс иргэдийг итгэлийг төрүүлэхээр эдийн засгийн бодлого явуулахгүй бол зээлийн хүү буурахгүй нь.