Д. Байдраг: Авто худалдааны цэгүүдийг нэг дор төвлөрүүлэх нь олон талын, өндөр ач холбогдолтой

Д. Байдраг: Авто худалдааны цэгүүдийг нэг дор төвлөрүүлэх нь олон талын, өндөр ач холбогдолтой
       "Авто Худалдааны Цогцолбор" ОНӨААТҮГ /Орон Нутгийн Өмчит Аж Ахуйн Тооцоот Үйлдвэрийн Газар/- ын дарга Д. Байдрагтай бүтээн байгуулалтын ажлых нь  талаар ярилцлаа.

Улаанбаатар хотыг 2020 он хүртэл хөгжүүлэх ерөнхий төлөвлөгөөнд орсон томоохон бүтээн байгуулалтын нэг бол яах аргагүй “ Авто худалдааны цогцолбор юм. Энэхүү цогцолборын үйл ажиллагааны талаар мэдээлэл өгөхгүй юу?

 “Авто Худалдааны Цогцолбор”-ын төсөл нь орон нутгийн өмчит, аж ахуйн тооцоот үйлдвэрийн газар нь Нийслэлийн Иргэдийн Төлөөлөгчдийн Хурлын Тэргүүлэгчдийн 2014 оны 02 сарын 20-ны өдрийн 18 тоот тогтоолоор байгуулагдаж, Нийслэлийн Засаг даргын 2014 оны 04 сарын 11-ний өдрийн Б/70 тоот захирамжийн дагуу үйл ажиллагаагаа албан ёсоор явуулж эхэлсэн.

Улаанбаатар хотыг 2020 он хүртэл хөгжүүлэхтэй холбогдуулан агаарын болон хөрсний бохирдлыг багасгах, замын хөдөлгөөний ачаалал, түгжрэл, ослыг бууруулах зэрэг ажлыг түргэн шуурхай шийдвэрлэх зорилгоор нийслэл хот доторх авто машин, техник болон тэдгээрийн сэлбэг, дагалдах хэрэгслийг худалдаалдаг томоохон зах, жижиг цэгүүдийг нэгтгэн, нэгдсэн цэгт төвлөрүүлэх “Авто Худалдааны Цогцолбор” байгууламжийг Сонгинохайрхан дүүргийн 32 дугаар хорооны нутаг дэвсгэрт бүтээн байгуулах, авто зам, инженерийн шугам сүлжээ зэрэг дэд бүтцийг бий болгох гэсэн хэд хэдэн үндсэн чиглэлээр үйл ажиллагаагаа явуулах тус үйлдвэрийн газар нь төсвөөс санхүүжих бус өөрийн үйл ажиллагааны орлогоор зардлаа бүрэн санхүүжүүлэн ажиллахаар байгуулагдсан юм.
 
Авто машины худалдаа эрхэлдэг цэгүүдийг нэгтгэснээр ямар ач холбогдолтой вэ?
 
Нийслэл хотын дотор 27 га талбайд буюу авто машин, тэдгээрийн сэлбэг, дагалдах хэрэгслийг худалдаалах зориулалтын бус газарт үйл ажиллагаа явуулдаг 9 томоохон зах, 34 цэгүүд байдаг. Эдгээр цэгүүд нь албан ёсны зөвшөөрөлгүй эрүүл ахуйн шаардлага хангаагүй, иргэдийн амьдрах орчин нөхцөл, хүүхдийн тоглох орчин, хөрсний бохирдол зэрэг агаарын бохирдолд сөрөг нөлөө үзүүлэх, орон сууцны хороололуудтайгаа мөр зэрэгцэх шахуу байрлаж байгаа нь ирээдүйд маш хор хөнөөлтэй юм. Улаанбаатар хотод байгаа зориулалтын болон зориулалтын бус авто машины худалдааны цэгүүд нь нэг цэгт төвлөрч өгөөгүйн улмаас , машины номер авах асуудал, нотариот, банк , машинаа унаж үзэх дром, үзлэг оношилгоо зэрэг үйлчилгээ нь төвлөрөөгүйн улмаас хотын төвөөр дугааргүй машин замын хөдөлгөөнд оролцож торгуулах, хэрэглэгчдийн цаг завыг алдагдуулах гэх мэт маш олон асуудал тулгарч байна. Энэ асуудлыг нэг мөр цэгцлэн шинээр төлөвлөх нь хэрэглэгчдэд төдийгүй хотын хэт төвлөрөл замын түгжрэлийг бууруулахад чухал нөлөө үзүүлэх юм. 
Манай улс шиг хот дотроо орон сууцны хорооллийн хажуудаа авто машин худалдаалах нь хөрсний бохирдол болон эрүүл ахуйн стандарт зөрчиж байгаагийн илрэл юм. Дугаарын хязгаарлалт хийгээд хийгээд хөдөлгөөн буурахгүй байна. Тэгэхээр төвлөрсөн худалдааны төвүүдийн цэгүүдийг  нэг цэгт төвлөрүүлж өгвөл  21 аймгаас хүмүүс хэрэгцээгээ авахын тулд Улаанбаатар луу зорьж ирдэг. Хотын төв дотроо худалдааны цэгүүдээ төвлөрүүлж байхаар хотын зах руугаа  төлөвлөж өгвөл эрүүл ахуй  болоод замын түгжрэл хэт их төвлөрөл үгүй болох юм.  

 “Авто Худалдааны Цогцолбор” нь 130 га эдэлбэр газрыг хамарч, том, жижиг оврын нийт 14000 авто машины зогсоолтой байхаар төлөвлөгдөж байгаа юм. Тус цогцолборт дан ганц авто машины худалдаа гэлтгүй сэлбэг хэрэгслийн худалдаа, авто тээврийн хэрэгслийн улсын бүртгэл, улсын дугаарын үйлдвэр, техникийн хяналтын үзлэгийн төв /оношлогоо/, банк санхүүгийн болон татвар, даатгалын зэрэг төрийн болон бусад аж ахуйн нэгж, байгууллагуудын салбар төвүүдийг төвлөрүүлж, улмаар авто засвар, авто угаалга, тээврийн хэрэгслийн мэргэшсэн жолооч бэлтгэх сургалт, дамжаа, жолоодлогын аюулгүй байдлын төв, автомашины туршилтын талбай зэрэг авто техниктэй холбоотой бүхий л үйлчилгээг багтаасан, нэгдсэн харуул хамгаалалт бүхий нэг цэгийн худалдаа, үйлчилгээг бий болгох зорилготой юм. Ингэснээр хэрэглэгчдийн цаг завыг хэмнэх бүрэн боломжтой юм.
 
Цогцолборын байршлын хувьд яагаад энэ орчинг сонгож авсан бэ? Цаашид худалдааны төвөө дагаад хүн ам төвлөрөх боломжтой юу?

Бидний сонгож авсан  байршлын 22-ийн товчооны урд хэсэгт Улаанбаатар хотыг 2020 он хүртэл хөгжүүлэх төлөвлөлтөөр эмээлт орчимд хотын шинэ төв болох 10000 айлын орон сууцны хороолол,  шинэ 22-ын товчоо болох драгоны авто вокзал нүүж ирэх, Улаанбаатар хотын ачаа тээврийн буулгалтыг хотын төвд хориглож байгаа тул зүүн баруун талдаа төмөр замын төв  байрлахаар төлөвлөгдсөн. Мөн эмээлтийн хөнгөн үйлдвэр технологийн парк нээгдэж, бүтээн байгуулалтууд ар араасаа хийгдэж ажлын байрууд шинээр бий болж хотын шинэ төвтэй болох юм. Замын хувьд аль ч талаасаа 21 аймгаас ирэх боломжтой, туулийн хурдны зам манай энүүгээр дайрч өнгөрөх, Улаанбаатар хоттой ойрхон зэрэг олон талаас нь харж сонгосон.

Тус байршилд бүтээн байгуулалтын ямар ажлууд төлөвлөгдсөн байгаа вэ?

“Авто Худалдааны Цогцолбор”-т  суудлын болон жийп автомашины худалдаа, автобус, хүнд даацын автомашины худалдаа эрхлэх талбай, сэлбэг хэрэгслийн павильонууд, авто эскпо зохион байгуулах цогцолборын 1 барилга, үйлчилгээ оффисын 14 барилга, 42 км авто зам, 8,7 га талбайд явган хүний зам, 1438 үйлчлүүлэгчдийн авто машины зогсоол, 36,7 га талбайд цэцэрлэгт хүрээлэн, ногоон байгууламж, 4.4 га талбайд авто машины туршилтын талбай байхаар төлөвлөж байна. Худалдаа үйлчилгээ болон  албан контор, авто экспогийн барилгын зориулалттай баригдах 23 объектийн дулаан, цахилгаан болон усан хангамж, ариутгах татуургын асуудлыг бие даасан эх үүсвэр барьж байгуулах, дэд станц байгуулах, шинэ суваг татах зэргээр шийдэх бөгөөд цогцолбор руу хүрэх авто замын хөдөлгөөнийг Сонсголон, Товчоо, Өвөрхангай, Дархан, Найрамдал, Нисэх, Яармагийн замуудаас гадна шинээр баригдах хурдны замтай шууд холбогдож байхаар төлөвлөсөн тул авто замын ачаалал үүсэхгүй байх давуу талтай.   
 
Техник технологийн хувьд ямар дэвшилтэт технологи ашиглаж байна. Энэхүү бүтээн байгуулалтын дийлэнхи нь зам тавих ажил байгаа тул авто машин борлуулагчдад замын чанар стандарт чухал юм. Хүнд даацийн автомашинаас эхлээд жижиг тэрэг хүртэл байх болохоор замын ажилд ямар технологи ашиглаж байна вэ?
 
  Техник технологийн хувьд авч үзвэл зогсоолийн талбайгаа замын стандартаас 2 дахин өндөр хийж байна. Энэхүү байршил нь хайрга хөрсний чийг ихтэй учир илүү бат бөх зузаан хийх шаардлагатай. Замын ажлын суурийн доод үеийг мерт гарантай ухаж сул шороогоор дүүргэж, буталсан чулуугаар хучилт хийж дээр нь урьд өмнө хэрэглэж байгаагүй гадны стандарт болох гёо тор сээтгийг дэвсэн ашиглаж байна.  Энэхүү гёо торын давуу тал нь хөлдөлт хотойлж, газар хөдлөлтийн хагаралтаас урьдчилан сэргийлэх зориулалтай. Мөн замын суурь хэсгээр ус зайлуулах хоолой зэрэг сүүлийн үеийн хамгийн дэвшилтэт аргаар хийж гүйцэтгэж байгаагаараа онцлогтой юм.  Талбайн хувьд тэр чигээрээ утасгүй интернэт, хүйтний улирлын 40 градуст хөлдөхгүй камержуулалтын иж бүрэн тоноглол, гэрэлтүүлэг зэрэг сүүлийн үеийн дэвшилтэт технологиуд ашиглагдах юм.

Бүтээн байгуулалтын эхний ээлж 10 сард ашиглалтанд орохоор төлөвлөгдсөн байсан. Ямар учираас ажлын явц хойшлов ?

“Авто худалдааны цогцолбор”-ыг 10 сард ашиглалтанд оруулах үүргийг Нийслэлийн  иргэдийн хурлаас баталсан тогтоол гарсан. Энэ тогтоолийн дагуу ажлын зураг, материалын карьер, замын далангийн дүүргэлтийн шороо , гүйцэтгэл хийх компаниудтайгаа тохирох зэрэг  асуудлаас болж  9 сарын 1 нээс ажлаа эхэлсэн гэхэд маш богино хугацаанд  замын дөрвөн компани 20,4 га газрын аспалтыг хийгээд байна. Үүний дараа номер тэмдэг тэмдгэлгээгээ хийнэ. Үүний гол шалтгаан нь тухайн сонгож авсан байршил намаг чийг ихтэй газар учир хөрсний шинжилгээ зэрэг нарийн судалгаатайгаар хөрсийг хуулах ухах ажил гарч ирсэн. Үүнээс улбаалан  ажил хойшилсон.

Талбайн захиалгаа аваад эхэлчихсэн гэсэн. Иргэд талбай авахын тулд банкны зээлд хамрагдах боломжтой юу?

Авто цогцолборт зогсоол худалдан авах иргэддээ зориулж зээлийн батлан даалтийн сантай хамтарч ажилладаг гол 6-н банктай гурвалсан санамж бичгээр хамтарч ажиллаж байна. Зээлийн урьдчилгаа төлбөр 15 хувь хүртэл , 5 хүртэл жилийн хугацаатайгаар  1,8  болон 1,9 хувийн хүүтэй байгаа. Бид зах зээлийн хамгийн боломжит үнээр зогсоолоо зарж байгаа тул 4 саяын зогсоол авахад урьдчилгаа 600 мянгийг өгөөд л гэрээгээ байгуулах бүрэн боломжтой юм.  Мөн тухайн худалдаж авсан талбайгаа банкинд тавьбал үнийн дүнгийн 40 хувиар үнэлж авах юм. Тухайн өмчилж авсан талбайгаа зарах буюу түрээслүүлэх бүрэн боломжийг олгож байгаа юм.



                                                                           Замын ажил 



             хөрсийг ухаж шороогоор дүүргэж өндөрлөх ажлын явц 



Өндөрлөсөн шороон замаа буталсан чулуугаараа хучилт хийж " Гёо" тороор хучиж өгөх нь замын хагарал, овоолт зэргээс сэргийлэх чадвартай. 



               Гёо тор



             Замын доод хэсэгт хаа сайгүй ус зайлуулах хоолой хийж гүйцэтгэсэн байдал





    “Авто Худалдааны Цогцолбор” нь 130 га эдэлбэр газартай 







   2016 онд ашиглалтан орох төлөвлөгөөтэйгөөр эдгээр цогцолборууд баригдах юм.



   “Авто Худалдааны Цогцолбор” -ын байршил дахь нуурийг ашиглан ногоон орчин бий болгох юм.


 
          Нийт 130 га газарт автомашины бүх үйлчилгээг нэг дороос 
     

Холбоотой мэдээ