Шинээр баригдаж буй барилгууд дулаан хангамжинд холбогдох найдвар алга байна
Өнгөрсөн жилийн намар Улаанбаатар хотын дулаан хангамж өвлийн ид ачааллын үед нийт хэрэглээг даах боломжгүй болж, дулаан хангамж доголдоход хүрээд байгаа тухай холбогдох газраас мэдэгдэж, нийслэлийн дулаан хангамжийн хэвийн, найдвартай ажиллагааг хангахын тулд шинээр баригдсан болон баригдаж байгаа нэлээд хэдэн барилгуудад төвлөрсөн дулаанд холбогдох техникийн нөхцлийн зөвшөөрөл олгоогүй. “Улаанбаатар дулааны сүлжээ” ХК-иас 9 дүүргийн 98 барилгад дулаанаар хангах зөвшөөрөл өгөх боломжгүй болсоныг зарлахад Хан-Уул дүүрэгт 22, Баянгол дүүрэгт 27, Сонгинохайрхан дүүрэгт 26, Сүхбаатар дүүрэгт 21 барилга тус тус байсан. Түүнчлэн нийт 120 барилгыг дулаанаар хангах боломжгүй гэж байсан ч дулаанаар хангаж чадалгүй өнжсөн дээрх барилгуудыг энэ онд дулаанаар хангаснаар асуудал дуусахгүй нь лавтай. Учир нь энэ онд мөн түүнээс дутахааргүй тооны барилга дулаан хангамж авахаар горьдлого тээсээр байгаа. Эдгээр барилгуудын төвийн дулаан хангамжид холбогдох гол найдвар “Амгалан” дулааны цахилгаан станц болон ДЦС-4 төрийн өмчит хувьцаат компаний суурилагдсан хүчин чадлыг 123 МВТ-аар өргөтгөх төслийн ажил байсан гэхэд болно.
Зөвлөх инженер Д.Самдан
Тэгвэл энэ 2 бүтээн байгуулалт хоёул энэ ондоо багтаж үйл ажиллагаагаа явуулах боломжгүй болж байгаа тухай мэргэжлийн хүн мэдэгдэв. Өөрийгөө Дулааны тоноглолын зөвлөх инженер Д.Самдан хэмээн танилцуулсан энэ эрхэм эрчим хүчний салбарт 40 гаруй жил ажиллаж өдгөө энэ салбарын ирээдүй, бүтээн байгуулалтанд санаа тавьж явдагаа хэлсэн юм. Тэгвэл холбогдох албаныхан эдгээр ажлын талаар хэрхэн мэдэгдэж байсан талаар товчхон сэргээвэл
Мэдээ 1
Амгалан дулааны станцын 1-р зуух 10-р сарын 15 гэхэд ашиглалтад орно
Амгалан дулааны станц ашиглалтад орсноор Улаанбаатар хотын зүүн хэсгийн хэрэглэгчдийг дулаанаар хангах эх үүсвэртэй болох юм. Тус станцыг эрчим хүчний яамны захиалгаар хятад улсын төрийн өмчит смес компани барьж байгуулж байна. 2013 оны 4-р сард гэрээ байгуулж, мөн оны 9-р сараас 11-р сар хүртэл суурийн ажил хийгджээ. Ингээд энэ оны 4-р сард бүтээн байгуулалтын ажил ахин эхэлж өнөөдрийн байдлаар 3 уурын зуухны 2-ийх нь кракасыг угсарч дууссан, бүх тоног төхөөрөмж нийлүүлэгдсэн гээд бүтээн байгуулалтын ажил бүхэлдээ 20 орчим хувьтай явагдаж байгаа юм байна. Амгалан дулааны станц нь 3 уурын зуух, дэд станц, нүүрс хадгалах талбай, вагон буулгах барилга, 2 дамжуулах цамхаг, бутлуурын барилга, конторын барилга, нүүрсний бункерийн хэсэг, яндан зэрэг 14 обьектээс бүрдэх юм байна. Бүтээн байгуулалтын ажлыг гүйцэтгэхэд хил гааль бүрдүүлэлт, тээвэрлэлт, ажиллах хүчний квотын асуудал, газар чөлөөлөлт удааширсан нь нөлөөлсөн ч үүссэн хоцролтыг угсралтын явцад нөхөх бололцоотой гэж байгаа юм. Дулааны станц ашиглалтад бүрэн хүчин чадлаараа ажиллаж эхэлвэл 50 мянган орчим айл өрхийг дулаанаар хангах бололцоотой юм байна. Энэ бүтээн байгуулалтад өнөөдрийн байдлаар хятад улсын 230 иргэн оролцож, ажиллаж байгаа бөгөөд удахгүй 170 орчим ажилчид орж ирэх юм байна. Эдгээр ажилчид станц бүрэн ашиглалтад ортол гүйцэтгэгчээр ажиллачихаад нутаг буцах бөгөөд станцын ашиглалтыг монголчууд өөрсдөө бүрэн хариуцаж нийт 1000 орчим монгол иргэд ажилтай болно гэсэн юм.
Яг иймэрхүү утгатай мэдээ өнгөрсөн 4-6 сарын орчимд бараг бүх төрлийн хэвлэл мэдээллийн хэрэгсэлээр цацагдсан. Өнөөдөр товлосон энэ хугацаа хэдийнэ болжээ. Үнэхээр энэ жил Амгалан станцийн эхний хэсэг буюу 1-р зуух ашиглалтанд орж чадах болов уу? Надад ч танд ч энэ асуулт үүсэх нь мэдээж. Тэр тусмаа дулаан хангамжинд холбогдохоор хүсэлт гаргасан барилгын компаниудад энэ асуултын хариу бүр чухал юм.
Иймд уг асуултанд хариу авахаар Амгалан дулааны станцын барилга угсралт явуулах ерөнхий гүйцэтгэгч Хятадын “СМЕК” компаний ажилтан н.Жамянсүрэнтэй утсаар холбогдоход “Бид өдөр шөнөгүй ажилтай байна. Сайн ч ажиллаж байгаа. Ажил бол үндсэндээ 4-р сараас эхэлсэн. Ийм том бүтээн байгуулалтыг жилийн хүрэхгүй шахам хугацаанд хийнэ гэдэг их ажил байх нь мэдээж. Гэвч хийхийн төлөө ажиллаж байгаа” гэхээс өөр зүйлийг ярихаас татгалзсан юм.
Мэдээ 2
ДЦС-4-ийн өргөтгөл 70 гаруй хувьтай байна
ДЦС-4 ТӨХК-ийн суурилагдсан хүчин чадлыг 123 МВТ-аар өргөтгөх төсөл 70 гаруй хувьтай байгаа тухай 2 сарын өмнө мэдээллийг тус байгууллага өөрийн цахим хуудсаараа дамжуулан мэдэгджээ. Үүнийг дор бүрэн эхээр нь хүргэвэл:
“ОХУ-ын Екатеринбург хотын “Уралын турбины завод”-ын Т-120/130-130-8МО загварын хамгийн сүүлийн үеийн дулаанжуулалтын турбин, холбогдох дулаан, цахилгааны тоног төхөөрөмжүүдийн хамт суурилагдаж байна. Турбины үйлдвэрлэл 100% дуусч, төслийн ажил одоогоор графикийн хоцрогдолгүй явагдаж байгаа ба гүйцэтгэл нь 79%-тай, санхүүжилт 50 118 062 ам.доллар буюу 71,6%-тай байна.
Уг төсөл Улсын төсвийн хөрөнгө оруулалтаар, Хөгжлийн банкны санхүүжилтаар 70 сая ам.долларт багтаан хэрэгжиж, 4,5 – 7,8 жилд өртгөө бүрэн нөхөх боломжтой. Засгийн газраас тогтоож өгсөн төслийн нийт дүнг өсгөхгүйгээр, суурилагдсан хүчин чадлыг 123 МВт болгож нэмэгдүүлснээр 1 МВт хүчин чадлыг ашиглалтад оруулах зардал харьцангуй хямд буюу 570000 ам. доллар болж байгаа билээ.
ТӨСЛИЙН ҮР ДҮН: Цахилгаан эрчим хүчний жилийн үйлдвэрлэл 500 сая гаруй кВт.цаг (250000 айл өрхийг хангах), дулааны жилийн үйлдвэрлэл 400 мянган Гкал/цагаар (15000 айл өрхийг хангах) нэмэгдэх ба станцын дотоод хэрэгцээний цахилгаан эрчим хүчний хэмжээ даруй 2 гаруй хувь буурснаар одоогийн тарифаар тооцоход жилд 25,82 тэрбум төгрөгийн бодит орлого олох боломж бүрдэнэ” гэжээ. Тэгвэл 2 сарын дараа ажлын явц хэр байгааг холбогдох хүнээс тодруулахад “Угсралтын ажил дууссан. Туршилтын ажлууд хийгдэж байна. Туршилтын ажил гэдэг бас тийм амар биш шүү. Гэвч ямарч байсан оны өмнө ашиглалтанд оруулахаар ажиллаж байна” гэсэн хариу өгсөн юм.
Оны өмнө гэдэг хугацаа өвлийн ид ачааллын үед ачаалал хуваалцаж чадахгүй гэж байгаатай бараг ижил сонсогдов. Тэгэхээр энэ жил мөн ялгаагүй дулааны хангамж, хүрэлцээ тун ч тарчиг өвөлжих нь ээ. Түүнчлэн шинээр дулаан хангамж хүссэн барилга байгууламжууд ч мөн ялгаагүй горьдлого тээсэн хэвээр энэ өвлийг авах бололтой.
Зөвлөх инженер Д.Самдан
Тэгвэл энэ 2 бүтээн байгуулалт хоёул энэ ондоо багтаж үйл ажиллагаагаа явуулах боломжгүй болж байгаа тухай мэргэжлийн хүн мэдэгдэв. Өөрийгөө Дулааны тоноглолын зөвлөх инженер Д.Самдан хэмээн танилцуулсан энэ эрхэм эрчим хүчний салбарт 40 гаруй жил ажиллаж өдгөө энэ салбарын ирээдүй, бүтээн байгуулалтанд санаа тавьж явдагаа хэлсэн юм. Тэгвэл холбогдох албаныхан эдгээр ажлын талаар хэрхэн мэдэгдэж байсан талаар товчхон сэргээвэл
Мэдээ 1
Амгалан дулааны станцын 1-р зуух 10-р сарын 15 гэхэд ашиглалтад орно
Амгалан дулааны станц ашиглалтад орсноор Улаанбаатар хотын зүүн хэсгийн хэрэглэгчдийг дулаанаар хангах эх үүсвэртэй болох юм. Тус станцыг эрчим хүчний яамны захиалгаар хятад улсын төрийн өмчит смес компани барьж байгуулж байна. 2013 оны 4-р сард гэрээ байгуулж, мөн оны 9-р сараас 11-р сар хүртэл суурийн ажил хийгджээ. Ингээд энэ оны 4-р сард бүтээн байгуулалтын ажил ахин эхэлж өнөөдрийн байдлаар 3 уурын зуухны 2-ийх нь кракасыг угсарч дууссан, бүх тоног төхөөрөмж нийлүүлэгдсэн гээд бүтээн байгуулалтын ажил бүхэлдээ 20 орчим хувьтай явагдаж байгаа юм байна. Амгалан дулааны станц нь 3 уурын зуух, дэд станц, нүүрс хадгалах талбай, вагон буулгах барилга, 2 дамжуулах цамхаг, бутлуурын барилга, конторын барилга, нүүрсний бункерийн хэсэг, яндан зэрэг 14 обьектээс бүрдэх юм байна. Бүтээн байгуулалтын ажлыг гүйцэтгэхэд хил гааль бүрдүүлэлт, тээвэрлэлт, ажиллах хүчний квотын асуудал, газар чөлөөлөлт удааширсан нь нөлөөлсөн ч үүссэн хоцролтыг угсралтын явцад нөхөх бололцоотой гэж байгаа юм. Дулааны станц ашиглалтад бүрэн хүчин чадлаараа ажиллаж эхэлвэл 50 мянган орчим айл өрхийг дулаанаар хангах бололцоотой юм байна. Энэ бүтээн байгуулалтад өнөөдрийн байдлаар хятад улсын 230 иргэн оролцож, ажиллаж байгаа бөгөөд удахгүй 170 орчим ажилчид орж ирэх юм байна. Эдгээр ажилчид станц бүрэн ашиглалтад ортол гүйцэтгэгчээр ажиллачихаад нутаг буцах бөгөөд станцын ашиглалтыг монголчууд өөрсдөө бүрэн хариуцаж нийт 1000 орчим монгол иргэд ажилтай болно гэсэн юм.
Яг иймэрхүү утгатай мэдээ өнгөрсөн 4-6 сарын орчимд бараг бүх төрлийн хэвлэл мэдээллийн хэрэгсэлээр цацагдсан. Өнөөдөр товлосон энэ хугацаа хэдийнэ болжээ. Үнэхээр энэ жил Амгалан станцийн эхний хэсэг буюу 1-р зуух ашиглалтанд орж чадах болов уу? Надад ч танд ч энэ асуулт үүсэх нь мэдээж. Тэр тусмаа дулаан хангамжинд холбогдохоор хүсэлт гаргасан барилгын компаниудад энэ асуултын хариу бүр чухал юм.
Иймд уг асуултанд хариу авахаар Амгалан дулааны станцын барилга угсралт явуулах ерөнхий гүйцэтгэгч Хятадын “СМЕК” компаний ажилтан н.Жамянсүрэнтэй утсаар холбогдоход “Бид өдөр шөнөгүй ажилтай байна. Сайн ч ажиллаж байгаа. Ажил бол үндсэндээ 4-р сараас эхэлсэн. Ийм том бүтээн байгуулалтыг жилийн хүрэхгүй шахам хугацаанд хийнэ гэдэг их ажил байх нь мэдээж. Гэвч хийхийн төлөө ажиллаж байгаа” гэхээс өөр зүйлийг ярихаас татгалзсан юм.
Мэдээ 2
ДЦС-4-ийн өргөтгөл 70 гаруй хувьтай байна
ДЦС-4 ТӨХК-ийн суурилагдсан хүчин чадлыг 123 МВТ-аар өргөтгөх төсөл 70 гаруй хувьтай байгаа тухай 2 сарын өмнө мэдээллийг тус байгууллага өөрийн цахим хуудсаараа дамжуулан мэдэгджээ. Үүнийг дор бүрэн эхээр нь хүргэвэл:
“ОХУ-ын Екатеринбург хотын “Уралын турбины завод”-ын Т-120/130-130-8МО загварын хамгийн сүүлийн үеийн дулаанжуулалтын турбин, холбогдох дулаан, цахилгааны тоног төхөөрөмжүүдийн хамт суурилагдаж байна. Турбины үйлдвэрлэл 100% дуусч, төслийн ажил одоогоор графикийн хоцрогдолгүй явагдаж байгаа ба гүйцэтгэл нь 79%-тай, санхүүжилт 50 118 062 ам.доллар буюу 71,6%-тай байна.
Уг төсөл Улсын төсвийн хөрөнгө оруулалтаар, Хөгжлийн банкны санхүүжилтаар 70 сая ам.долларт багтаан хэрэгжиж, 4,5 – 7,8 жилд өртгөө бүрэн нөхөх боломжтой. Засгийн газраас тогтоож өгсөн төслийн нийт дүнг өсгөхгүйгээр, суурилагдсан хүчин чадлыг 123 МВт болгож нэмэгдүүлснээр 1 МВт хүчин чадлыг ашиглалтад оруулах зардал харьцангуй хямд буюу 570000 ам. доллар болж байгаа билээ.
ТӨСЛИЙН ҮР ДҮН: Цахилгаан эрчим хүчний жилийн үйлдвэрлэл 500 сая гаруй кВт.цаг (250000 айл өрхийг хангах), дулааны жилийн үйлдвэрлэл 400 мянган Гкал/цагаар (15000 айл өрхийг хангах) нэмэгдэх ба станцын дотоод хэрэгцээний цахилгаан эрчим хүчний хэмжээ даруй 2 гаруй хувь буурснаар одоогийн тарифаар тооцоход жилд 25,82 тэрбум төгрөгийн бодит орлого олох боломж бүрдэнэ” гэжээ. Тэгвэл 2 сарын дараа ажлын явц хэр байгааг холбогдох хүнээс тодруулахад “Угсралтын ажил дууссан. Туршилтын ажлууд хийгдэж байна. Туршилтын ажил гэдэг бас тийм амар биш шүү. Гэвч ямарч байсан оны өмнө ашиглалтанд оруулахаар ажиллаж байна” гэсэн хариу өгсөн юм.
Оны өмнө гэдэг хугацаа өвлийн ид ачааллын үед ачаалал хуваалцаж чадахгүй гэж байгаатай бараг ижил сонсогдов. Тэгэхээр энэ жил мөн ялгаагүй дулааны хангамж, хүрэлцээ тун ч тарчиг өвөлжих нь ээ. Түүнчлэн шинээр дулаан хангамж хүссэн барилга байгууламжууд ч мөн ялгаагүй горьдлого тээсэн хэвээр энэ өвлийг авах бололтой.