Хүн бүр л өөрийн гэсэн хүсэл мөрөөдөлтэй түүндээ эзэн нь болж мөрөөдлийхөө төлөө тууштай тэмцэн хөдөлмөрлөж яваа, хэдийгээр залуухан ч бахархах зүйлтэй, чамлахааргүй олон барилгын ажилд гар бие оролцож, барилгачдыг удирдан зохион байгуулж, амжилттай ажиллаж байгаа “Очирт Тэнхлэг” ХХК-ийн инженер Б. Цэрэнбат гэх  залуугийн дотоод ертөнцөөр аялж,  түүний хүсэл мөрөөдөл,  ажил амьдарлын талаарх сонирхолтой ярилцлагыг хүргэж байна.
 

-Анх энэ салбарт орж ажиллаж байсан түүхээсээ хуваалцаач. Барилгын инженер мэргэжлийг чухам яагаад сонгосон бэ?
 

   Анх 2003 онд зуныхаа амралтаар 10 жилийн сурагч байхаасаа ахыгаа дагаж хөдөө барилгын ажилд явахаас эхэлсэн. Анхны ажил Дундговь аймгийн эмнэлэгийн болон халуун усны барилга барих ажил байсан.  Тэнд очоод л анхандаа ингээд ах нартайгаа мөр зэрэгцээд ажиллаад байна даа гэж бодон анх очлоо. Гэтэл миний төсөөлсөн шиг барилгын ажил байгаагүй. / Инээв /  

Миний хийх ажил буулгасан халуун усны барилгыг зөөж цэвэрлэх ажил байсан. Анх ажлаа харчаад яаж энэ их уул овоо шиг их юмыг арай ганцаараа зөөхгүй байлгүйдээ гэж боджийтал надаас өөр зөөх хүн байгаагүй. Бусад ажилчид бүгд л өөр өөрийн мэргэжлийн ажлаа хийж байхыг нь харахад надад атаархах сэтгэл төрж байсан. Нийт 26 хоног өдөр бүр нэг л ажлаа хийхэд шантрах гэрээ санах , ахдаа гомдох зүйл гарч байсан. Нэг өглөө цайгаа уучаад тэргээ түрэн ажил руугаа явж байтал ах машинтайгаа ирээд нааш ир миний дүү гээд өрөөлүүгээ дагуулж ороод ширээгээр дүүрэн идэхийг хүссэн чихэр жимс өгөөд,  миний дүү чи хичээлээ сайн хийж байхгүй бол насаараа ингээд л өдөр бүр тэрэг түрж ийм л ажил хийнэ,  хэрвээ хичээлээ сайн хийвэл ах шигээ барилгын инженер болно гэж хэлэх үед л надад барилгын инженер болох хүсэл төрсөн.  Энэ үеэс л ирээдүйд хэн болох зам минь тавигдсан даа. 

10 жилээ төгсөөд хүссэн мэргэжилээ эзэмшихийн тулд ШУТИС—д конкурс өгөөд “ Иргэний ба үйлдвэрлэлийн барилгын инженерийн” ангид тэнцэж, 2005 онд анх оюутан болсон цагаасаа зуны амралтаараа ахыгаа дагж барилга дээр ажиллаж, бүхнийг эхнээс нь хийж сурах зүйлээ сурч хөдөлмөрлөж явсаар барилгын туслах ажилтан болж, цаашлаад арай дэвшиж засалчин болтлоо ажил хийж сурсан. 2-р курс төгөсдөг жилдээ одоогийн энэ ажиллаж байгаа “Очирт тэнхлэг” ХХК  компанидаа туслах ажилтнаар ажилд орж дэвшээд,  ерөнхий инженерийхээ туслахаар ажиллаж  байх хугацаанд манай ерөнхий инженер надад хэлэхдээ инженер хүн барилгын бүх л эд эсийг мэдэж байх ёстой. Тийм болохоор чамд сургуулиа төгсөхөөсөө өмнө сурах мэдэх зүйл их байна гээд  шил болон модоор яаж юм хийдгийг сурах хэрэгтэй гэж практик дээр ажиллаж сурах даалгавар өгсөн. Эхлээд би “ Шилэн хийц “ компанид ажилд ороод зураг зурах, шилээр яаж юм хийдгийг парактик дээр жил гаруй хугацаанд ажиллаж мэдэгдэхүүнтэй болсон. Дараагаар нь “Модон хийц”  компанид ажилд ороод модоор яаж барилгын нарийн ширийн зүйлс хийхийг ажиллангаа суралцаж, түүний дараагаар “Ган хийц” компанид ажилд орсон. Эдгээр салбарын талаар ойлголт мэдэгдэхүүнтэй болоод  4-р курсээ төгсөөд “Очирт тэнхлэг” компанидаа өөрийн эзэмшсэн мэргэжил болох  барилгын инженер мэргэжилээрээ ажиллаж анхны гараагаа эхлүүлсэн.
 

-Ингээд харахаар сурангаа их зүйлийг амжуулж, оюутан байхаасаа чамгүй олон салбарт практик дээр ажиллаж сурч чадсан нь үнэхээр бахархмаар санагдаж байна. Одоо ажиллаж байгаа компаныхаа талаар танилцуулахгүй юу .  Хэрэгжүүлж буй ажлуудаасаа дурьдвал ?
 

Манай “Очирт тэнхлэг” барилга угсралтын компани нь 1990 онд албан ёсоор байгуулагдаж 2006 оноос барилга барьж эхэлсэн. Одоогоор бидний хийж буй ажлуудаас дурьдвал гэр хорооллийг орон сууцжуулах ажлын хүрээнд “Таныг байшинг таны газар”  дээр гэсэн уриатайгаар орчин үеийн 8 төрлийн эко байшин барих ажлын төсөл дээр ажиллаж байна. Тухайн байшингуудын хувьд яг л орон сууцны төлөвлөлттэйгөөр хийгдэх юм. Энэхүү төслийн давуу тал нь иргэдийн амьдралд ойр хамгийн хямд зардлаар чанарыг эрхэмлэсэн байхаар шийдэх боломжийг бүрдүүлэн ажиллах зорилготой. Байшингийн хувьд хамгийн багадаа 4 ханатай гэрийн хэмжээтэй , шалны халаалт болон эрчим хүчний хэмнэлттэй эко хаусуудыг барихаар ажил энэ зун амжилттай эхэлсэн. Бид байшингийн үнэлгээгээ метр квадратаар үнэлэхгүйгээр багцын үнээр үнэлэх нь  хамаагүй бодитой хямд тусаж байгаа . Мөн өөрийн  газар дээрээ хүссэн байшингаа банкны зээлээр бариулах ч боломжийг олгож байгаа.
 

-Сургуулиа төгсөөд хамгийн анх инженер мэргэжилээрээ хариуцаж  авсан ажлыхаа талаар сонирхуулаач. Инженер хүний нуруун дээр бүх үүрэг хариуцлага ирдэг. Энэ хүнд хэцүү үед бэрхшээлийг яаж даван туулдаг байсан бэ?
 

Хамгийн анх сургуулиа төгсөөд л компаны удирдлагууд одоо чи цаасан дээр инженер гэдэг мэргэжлийг эзэмшлээ. Амьдрал дээр жинхэнэ инженер болохын тулд алхам тутамдаа суралцах зүйл их байна гэж үргэлж л намайг хурцалж өгдөг байсан нь надад аливаа бэрхшээл бол зөвхөн би үүнийг сурах ёстой,  чадах ёстой л гэсэн сэтгэлийг төрүүлдэг байсан. Анх мэргэжилээрээ хариуцаж авсан ажил гэвэл Дархан хотод  “Магнай трейд” ХХК –ийн шатахуун түгээх станц барих ажил байсан. Энэ ажил ерөнхийдөө онцгой бүс гэж үздэг учраас маш их хариуцлага нуруун дээр ирсэн.  Алхам тутамд минь суралцах зүйл гарч ирсээр байсан. Энэ үед би хэзээч шантарч үзээгүй харин ч сур сур бас дахин сур гэж өөртөө хэлдэг байсан.  Анх маш их айдастай хэзээ энэ ажлаа дуусгаж ард нь гарнаа гэж их л эмээдэг байсан. Нэг мэдэхэд л ажил дуусч улсын комиссын 21 хүнд хийсэн ажлаа танилцуулах үүрэг ноогдоход их л сандар ч тэвдэж байсан. Улсын комиссын дүгнэлтээр бидний хийсэн ажилд хангалттай сайн үнэлгээ өгөх тэр үед л маш их урам зориг орж илүү ихийг хийх хүсэл минь төрсөн дөө. / Инээв /
 

-Мэргэжил бүхэн өөр өөрийн онцлог давуу талтай байдаг.  Өөрийн тань хувьд эзэмшсэн мэргэжлийхээ сайхан талыг дурьдвал , мөн энэхүү салбарт хүчин зүтгэж байгаа залуусдаа болон оюутнуудад хандаж хэлвэл ?
 

Бидний өвөө эмээгийн үед бол барилгачин гэдэг мэргэжил маш нэр хүндтэй мэргэжлийн нэг байсан. Орчин үед Монголчууд  барилгачин гэхээр арай өөрөөр хардаг. Боловсролгүй мэдлэггүй хүмүүс л барилга дээр ажилладаг гэсэн ойлголт мэр сэр байдаг. Энэ бол маш буруу ойлголт юм.  “Бурхан хүнийг бүтээсэн,  бусдыг нь барилгачид бүтээсэн гэдэг.  Миний хувьд барилгын салбар гэхээсээ илүүтэйгээр бүтээн байгуулалтын салбар гэдэг  талаасаа энэ мэргэжлийн сайн сайхан тал нь оршдог юм болов уу гэж хардаг.  Би барилгын инженер мэргэжилтэй ч гэсэн би спортод багаасаа хайртай байсан. Тэр дундаа сагсан бөмбөгт хоббитой. Энэхүү сонирхолоо өөрийн ажил мэргэжилтэйгээ холбон өөрийн гэсэн  мөрөөдөлтэй түүндээ зорилго тавин шат шатаар ахиулахыг зорьж явна.  Түүний минь эхлэл бол өөрийн гэсэн сагсны мэргэжлийн спортын заалыг гадны стандартын дагуу залуусын чөлөөт цагийг зөв боловсон спортлог өнгөрүүлэх, мэргэжлийн баг тамирчдад илүү орчин үеийн стандарттай цогцолбор маш дутмаг байна. Монголд бүтээн байгуулалт олноор баригдаж байгаа ч залуусын чөлөөт цаг болон нийтийг хамарсан цогцолборууд маш хомс байна. Орон сууц барилаа гэхэд орчны болоод хөгжлийн асуудлаа орхигдуулж байна. Гадны улс оронд бол спорт цогцолбор ч бай, үзвэр үйлчилгээ нь хэрэглээ болон хөгжиж байна.

Манайд болохоор ашиг бизнес талаас нь харж байна. Энэ нь улс бүтээн байгуулалтын салбарыг хувийн хэвшлийн компаниудаа хийчихнэ гэсэн сэтгэхүйгээр хандах биш, хүний хэрэглээ болсон энэхүү бүтээн байгуулалтууд маш дутмаг  байна. Миний хувьд өөрийн хоббигоо мэргэжилтэйгээ уялдуулж мөрөөдлөө бодит болгохын тулд ажиллаж хөдөлмөрлөж байна. Үүнээс үүдэж  миний мөрөөдөл зорилго хоёр нэгдэж чадсанаар мөрөөдлөө мэргэжилээрээ жигүүрлэж,  өөрийн хүссэн байшингаа сэтгэлдээ аль хэдиийн барьчихсан. Одоо цаасан дээр буулгаад ажил маань эхлээд явж байна. Удахгүй түүнийгээ бодит амьдрал болгоно. Хүсэл мөрөөдлийхөө ачаар  эзэмшсэн мэргэжилдээ улам л шунан дурлаж байна. Анх сургуулиа төгсөхдөө дипломын ажлаа бичиж байхдаа ч мөрөөдөл дээрээ суурилж бичиж байсан. Мэргэжилдээ дуртай байхын тулд мөрөөдлөө мэргэжилтэйгээ уялдуулж өгсөнөөр тэр хоёр маань илүү цогц зорилго болдог гэж боддог.  Иймд залуусдаа хэлэхэд үргэлж аливаа зүйлийн сайхан талыг нь эхлээд олж харж байгаарай. Мөрөөд мөрөөдлөө бодит болгохын төлөө хичээ гэж хэлмээр байна.

-Барилгын салбар маш хурдацтай хөгжиж байна. Мөнгөтэй болгон л энэ салбар луу хошуурдаг болж, өөрийн тань хувьд Монголын барилгын салбарт дутагдаж буй зүйл юу гэж боддог вэ?

Манайд сүүлийн хэдэн жилийн дотор барилгын салбар асар хурдацтай хөгжиж байна. Бүтээн байгуулалтууд олноор нэмэгдэж байна. Миний хувьд мэргэжлийн талаасаа дутагдаж байгаа зүйлийг хэлвэл хамгийн гол нь чанар гэдэг зүйл хамгийн ихээр дутагдаж байна. Энэ салбарт хамгийн нэн түрүүнд тавигдах зүйл бол чин сэтгэл гэж боддог. Ямар ч том жижиг ажил хийсэн сэтгэлээ шингээж чанартай хийх нь бидний үүрэг. Миний ажигласанаар хүмүүст өөриймсөг зан чанар, ёс зүй  л хамгийн их дутмаг санагддаг. Монголд нэг үеэ бодуул барилгын салбар хөгжиж, арай орчин шинэ хандлага руу орж байна. Гэвч хүнээ хөгжүүлэх тал л үнэхээр дутмаг юм шиг санагддаг. Дээхэн үед манайхан бүтээн байгуулалт хийхэд гаднаас нарийн мэргэжлийн хүн авчирдаг байсан. Одоо ч энэ байдал байсаар байна. Иймд миний бодлоор манайхан өөрсдөө суралцаж гадны туршлагыг нутагшуулахаасаа илүү бэлэнчлэх сэтгэлгээ нь даваад байдаг. Сурах,  нутагшуулах зүйл бидэнд маш их хэрэгтэй байна.

Дэлхийн хот болохын тулд залуучууд бид юунаас эхлэх хэрэгтэй вэ?

Миний бодлоор бид өөрсдөөсөө эхлэх хэрэгтэй гэж боддог. Эхлээд өөрийгөө өөрчилж байж бид бусад зүйлийг өөрөөр харж өөрөөр сэтгэнэ.  Манай залуус эх орон ч үзэл гэж их л ярьдаг. Би бодохдоо эх орон ч үзлийг арай өөр зүйл гэж хардаг. Эх орон ч үзэл бол өнөөдөр зөвхөн бид харийхныг шүүмжлэх, нэг бол гадныхантай гэрлэлээ ингэлээ тэглээ гэж аливаа зүйлийг шүүмжилснээ эх орон ч үзэл гэж ойлгодог. Миний хувьд эх орон ч үзэл бол хамгийн түрүүнд би эх орондоо хэрэгтэй юу хийж чадах вэ? гэж өөрөөсөө асуух хэрэгтэй гэж боддог. Хүн чаддаг мэддэг зүйлээрээ  эх орондоо хувь нэмэрээ оруулж байвал тэр чинь л бодитой зүйл гэж боддог. Тэрнээс газар шороо байгаль эх дэлхийгээ хамгаалах бол хүн бүрт л байх ёстой сэтгэлзүйн асуудал. Тэгэхээр залуучууд бид эхлээд өөрөөсөө эхлэх хэрэгтэй.

Гадны улс орны барилгын салбарыг хэрхэн харж байна. Тэднээс  суралцах зүйл бидэнд юу байна вэ ?  

Дэлхийн улс оронд барилга урлаг хэмжээгээр хөгжиж байна. Барилга бүтээн байгуулалт нь бодлоготойгоор  тухайн улс орныхоо нэр хүндийг өргөхүйц , аялал жуулчлалыг татахуйц өргөн цар хүрээтэй хөгжиж байна. Эдийн засгийн хувьд ч  төрөл зүйлээрээ буюу бизнесийн салбар бүрээрээ, хүний хэрэгцээ шаардлагаараа бий болж байна.

Монголд болохоор улс орны нэр хүнд гэхээсээ илүү иргэдийхээ хэрэгцээн дээр тулгуурлаж хөгжиж байна. Манай барилгын салбарт бодлого  дутагдаж байгаан болов уу. Нэг жишээ хэлэхэд Чичень улс хэдхэн жилийн өмнө л балгас болтлоо дайтаад барилга гэх зүйл үлдээгүй. Одоо бол арваадхан жилийн дотор л дэлхийд хөгжлөөрөө дээгүүрт явж байгаа нь эв нэгдлийн хүчээр хамтын хүчээр асар хурдацтай хөгжиж чадсан. Монголчууд эвтэй байхдаа хүчтэй гэдэг. Миний бодлоор Монголчууд эвлэрч чадахгүй байна. Бүтээн байгуулалтыг улс төржүүлдэг. Монголын амьдрал 4 жилээр л хэмжигддэг. Улс төр 4 жил болоод л дахиал бүх зүйл шинээр эхэлдэг.  Бид дараа дараагийн жилээ үзмээр байна.

Ярилцлага өгч өөрийн дотоод ертөнцөө хуваалцсанд баярлалаа. Цаашдын ажил хөдөлмөрт тань  амжилт хүсэж,  мөрөөдлөө тун удахгүй бодит амьдрал болгоорой гэж хүсэн ерөөе.  

Залуу инженер гэж чамлалгүй ярилцлага авсан таньд маш их баярлалаа. Мөрөөдлөө  удахгүй бодит болгоод эргэн уулзахын ерөөл хүсье даа. / Баярлалаа /