Өнөө цагийн шилдэг эмэгтэй архитекторч Заха Хадид
Архитектор, дизайнер хүн бүрийн мэдвэл зохих хүний нэг бол Заха Хадид юм. Өдгөө 63 настай Заха Хадид өнөө цагийн хамгийн эрэлттэй, хамгийн алдартай архитектор гэгдэж буй. Иракийн чинээлэг, либерал гэр бүлд төрсөн Заха Хадид сүүлийн 40 гаруй жилийг Лондонд өнгөрүүлсэн тул Англи түүний хоёр дахь эх орон нь болжээ. Түүнийг архитектурын чиглэлээр суралцахаар 70-аад оны үед Лондонд ирэхэд оюутан бүр болгон өөрсдийн ирээдүйг төсөөлхийг хичээж, шинэ санаа гаргаж ирцгээж байлаа.
Харин Заха Хадид харин төсөөллөө бодит болгохыг хичээсэн хэрэг. Тэрбээр хэлэхдээ “Хүн хичээвэл юуг ч хийж чадна.” Боломжгүй зүйл гэж үгүй гэсэн байдаг. Харсан хүний сэтгэл татаж , уулга алдмаар олон сайхан бүтээлүүд хийжээ. Түүний бүтээлүүдээс хамгийн алдартай нь Австрийн Инсбрук дахь Бергисел цамхагт гулсуур, Италийн Ром дахь 21-р зууны урлагийн үндэсний музей-MAXXI, Хятадын Гуанжоугийн дуурийн театр, Лондоны усан спортын төв, Герман дахь BMW төв барилга, Азербайжан дахь Хейдар Алиев соёлын төв зэрэг юм. билээ. Архитектурын салбарт хүчээ сорьсон Заха Хадид эхний жилүүдэд өөрийгөө хүлээн зөвшөөрүүлэхэд багагүй хугацааг зарцуулсан гэдэг. Тухайн үед бүтэхгүй мэт санагдаж байсан түүний бүтээлүүд хүмүүсийг алмайруулж чадсан юм. Харин одоо компьютерийн программ, техник технологийн хөгжлийн тусламжтайгаар Заха Хадид өөрийн нэрийн хуудас болсон хэлбэр дүрсгүй, оосор бүчгүй санаануудаа хэрэгжүүлж, гайхамшгийг бүтээж явна. Мэдээж цахимжсан эриний шинэ ухаалаг хэрэгслүүд түүнд өөр ямар ч архитекторын олж чадаагүй боломжийг нээж өгсөн.
Австрийн Инсбрук дахь Бергисел цамхагт гулсуур
Герман дахь BMW төв барилга
Италийн Ром дахь 21-р зууны урлагийн үндэсний музей-MAXXI
Лондоны усан спортын төв цогцолбор
Хятадын Гуанжоугийн дуурийн театр
Хятадын Гуанжоугийн дуурийн театр гадна талаасаа
Заха Хадидийн барилгууд хэлбэр, хэмжээ, зориулалт, байрлалаараа дахин давтагдашгүй боловч архитекторын салбар дахь бүх цаг үеийн хамгийн онцгой сонин загваруудыг өөртөө шингээсэн футурист барилгыг нь хараад л түүний бүтээл гэдгийг мэддэг онцлогтой. Заха Хадид 2004 онд Прицкерийн шагналын эзэн болсон анхны эмэгтэй архитекторч болов. Прицкерийн шагнал нь архитектурын салбартаа Нобелийн шагналтай дүйцэхүйц өндөр нэр хүндтэй шагнал юм.
Заха Хадидийн одоо ажиллаж буй хамгийн том хоёр төслийн нэг нь Токио хотод барих 2020 оны зуны олимпийн цэнгэлдэх хүрээлэн. Нөгөө нь Катарт болох 2022 оны дэлхийн хөлбөмбөгийн аварга шалгаруулах тэмцээний цэнгэлдэх хүрээлэн аж.
80,000 хүний суудалтай Токиогийн олимпийн цэнгэлдэх хүрээлэнгийн загварыг хэт нүсэр, өндөр өртөгтэйн дээр хэтэрхий дуураймал гэх шүүмжлэл гарсан. Японы Боловсролын сайд төслийн өртгийг хасахаа мэдэгдсэн. Цэнгэлдэхийн загварыг Заха Хадидийн төлөвлөснөөр үлдээхээр болсон юм. Гэвч 2022 оны Дэлхийн хөлбөмбөгийн аварга шалгаруулах тэмцээний Аль-Вакра цэнгэлдэхийн загвар эмэгтэй хүний “үтрээ”-тэй адилхан болсон гэх хэл ам цахим ертөнцөд тасрахгүй байна. Арабын эртний далбаат онгоцноос санаа авч, уг загварыг гаргасан Заха Хадид “Хөлбөмбөгийн цэнгэлдэхийг үтрээтэй зүйрлэх бүдүүлэг хэрэг юм. Ийм юм сэдэж, ярьж буй нь ичмээр хэрэг” гэж шүүмжлэгчдэд хариу барьсан байдаг.
Катарт болох 2022 оны дэлхийн хөлбөмбөгийн аварга шалгаруулах тэмцээний цэнгэлдэх хүрээлэн
Катарт болох 2022 оны дэлхийн хөлбөмбөгийн аварга шалгаруулах тэмцээний цэнгэлдэх хүрээлэн
Токио хотод барих 2020 оны зуны олимпийн цэнгэлдэх хүрээлэн
Токио хотод барих 2020 оны зуны олимпийн цэнгэлдэх хүрээлэн дотор талаасаа
Тэрээр өдгөө дэлхийн 55 үндэстний шилдэг 500 инженерийг нэг дор цуглуулсан компанийг толгойлдог. “Бид байдаг л энгийн санааг авч хэлэлцдэггүй” , Бид бас жижигхэн, хөөрхөн байшингууд барьдаггүй хэмээн компанийхаа талаар ам бардам хэлдэг.
Заха Хадид огт гэрлээгүй бас хүүхэдгүй. Тэрбээр өөрийн ажлаас холгүй гоц гойд гэхээр юм юу ч үгүй сууцанд ганцаараа амьдардаг. Нэгэн сэтгүүлч түүнээс хэзээ өөртөө зориулж, ямар байшин барих, загвар нь ямар байх, хэдий хэмжээний өртөгтэй байх талаар сонирхон асуухад “Үргэлж завгүй байдаг над шиг хүнд оффис л байхад болно. Яагаад гэвэл би гэртээ бараг байдаггүй” хэмээн хариулсан гэдэг.
Харин Заха Хадид харин төсөөллөө бодит болгохыг хичээсэн хэрэг. Тэрбээр хэлэхдээ “Хүн хичээвэл юуг ч хийж чадна.” Боломжгүй зүйл гэж үгүй гэсэн байдаг. Харсан хүний сэтгэл татаж , уулга алдмаар олон сайхан бүтээлүүд хийжээ. Түүний бүтээлүүдээс хамгийн алдартай нь Австрийн Инсбрук дахь Бергисел цамхагт гулсуур, Италийн Ром дахь 21-р зууны урлагийн үндэсний музей-MAXXI, Хятадын Гуанжоугийн дуурийн театр, Лондоны усан спортын төв, Герман дахь BMW төв барилга, Азербайжан дахь Хейдар Алиев соёлын төв зэрэг юм. билээ. Архитектурын салбарт хүчээ сорьсон Заха Хадид эхний жилүүдэд өөрийгөө хүлээн зөвшөөрүүлэхэд багагүй хугацааг зарцуулсан гэдэг. Тухайн үед бүтэхгүй мэт санагдаж байсан түүний бүтээлүүд хүмүүсийг алмайруулж чадсан юм. Харин одоо компьютерийн программ, техник технологийн хөгжлийн тусламжтайгаар Заха Хадид өөрийн нэрийн хуудас болсон хэлбэр дүрсгүй, оосор бүчгүй санаануудаа хэрэгжүүлж, гайхамшгийг бүтээж явна. Мэдээж цахимжсан эриний шинэ ухаалаг хэрэгслүүд түүнд өөр ямар ч архитекторын олж чадаагүй боломжийг нээж өгсөн.
Австрийн Инсбрук дахь Бергисел цамхагт гулсуур
Герман дахь BMW төв барилга
Италийн Ром дахь 21-р зууны урлагийн үндэсний музей-MAXXI
Лондоны усан спортын төв цогцолбор
Хятадын Гуанжоугийн дуурийн театр
Хятадын Гуанжоугийн дуурийн театр гадна талаасаа
Заха Хадидийн барилгууд хэлбэр, хэмжээ, зориулалт, байрлалаараа дахин давтагдашгүй боловч архитекторын салбар дахь бүх цаг үеийн хамгийн онцгой сонин загваруудыг өөртөө шингээсэн футурист барилгыг нь хараад л түүний бүтээл гэдгийг мэддэг онцлогтой. Заха Хадид 2004 онд Прицкерийн шагналын эзэн болсон анхны эмэгтэй архитекторч болов. Прицкерийн шагнал нь архитектурын салбартаа Нобелийн шагналтай дүйцэхүйц өндөр нэр хүндтэй шагнал юм.
Заха Хадидийн одоо ажиллаж буй хамгийн том хоёр төслийн нэг нь Токио хотод барих 2020 оны зуны олимпийн цэнгэлдэх хүрээлэн. Нөгөө нь Катарт болох 2022 оны дэлхийн хөлбөмбөгийн аварга шалгаруулах тэмцээний цэнгэлдэх хүрээлэн аж.
80,000 хүний суудалтай Токиогийн олимпийн цэнгэлдэх хүрээлэнгийн загварыг хэт нүсэр, өндөр өртөгтэйн дээр хэтэрхий дуураймал гэх шүүмжлэл гарсан. Японы Боловсролын сайд төслийн өртгийг хасахаа мэдэгдсэн. Цэнгэлдэхийн загварыг Заха Хадидийн төлөвлөснөөр үлдээхээр болсон юм. Гэвч 2022 оны Дэлхийн хөлбөмбөгийн аварга шалгаруулах тэмцээний Аль-Вакра цэнгэлдэхийн загвар эмэгтэй хүний “үтрээ”-тэй адилхан болсон гэх хэл ам цахим ертөнцөд тасрахгүй байна. Арабын эртний далбаат онгоцноос санаа авч, уг загварыг гаргасан Заха Хадид “Хөлбөмбөгийн цэнгэлдэхийг үтрээтэй зүйрлэх бүдүүлэг хэрэг юм. Ийм юм сэдэж, ярьж буй нь ичмээр хэрэг” гэж шүүмжлэгчдэд хариу барьсан байдаг.
Катарт болох 2022 оны дэлхийн хөлбөмбөгийн аварга шалгаруулах тэмцээний цэнгэлдэх хүрээлэн
Катарт болох 2022 оны дэлхийн хөлбөмбөгийн аварга шалгаруулах тэмцээний цэнгэлдэх хүрээлэн
Токио хотод барих 2020 оны зуны олимпийн цэнгэлдэх хүрээлэн
Токио хотод барих 2020 оны зуны олимпийн цэнгэлдэх хүрээлэн дотор талаасаа
Тэрээр өдгөө дэлхийн 55 үндэстний шилдэг 500 инженерийг нэг дор цуглуулсан компанийг толгойлдог. “Бид байдаг л энгийн санааг авч хэлэлцдэггүй” , Бид бас жижигхэн, хөөрхөн байшингууд барьдаггүй хэмээн компанийхаа талаар ам бардам хэлдэг.
Заха Хадид огт гэрлээгүй бас хүүхэдгүй. Тэрбээр өөрийн ажлаас холгүй гоц гойд гэхээр юм юу ч үгүй сууцанд ганцаараа амьдардаг. Нэгэн сэтгүүлч түүнээс хэзээ өөртөө зориулж, ямар байшин барих, загвар нь ямар байх, хэдий хэмжээний өртөгтэй байх талаар сонирхон асуухад “Үргэлж завгүй байдаг над шиг хүнд оффис л байхад болно. Яагаад гэвэл би гэртээ бараг байдаггүй” хэмээн хариулсан гэдэг.