Улаанбаатар хотын 180 мянган өрх гэр хороололд амьдардаг. Тэгвэл энэ их айлын бараг 80 хувийнх нь хувьд орон сууц гэдэг мөрөөдөл мэт сонсогддог. Төр засаг орон сууцжуулах төсөл хөтөлбөрүүд хэрэгжүүлж байгаа ч үнэндээ иргэдийн амьдарлын түвшинг тооцоолон бодож гаргаагүй өнгөцхөн төсөл хөтөлбөр хэдий хүртэл үргэлжлэх нь тодорхойгүй л байна. 8 хувийн хүүтэй зээлийг өгч эхлэх үед иргэд байр авахаар хошуурч, хамаг байдгаа шавхсан. Тэр үед шинэ байрны урьдчилгаа төлж чадах нь шинийг, арай дөнгөхгүй нь хуучин байр авцгаасан. Нэг хэсэг борлуулалт нь саараад байсан орон сууцнууд тэр үед жинхэнэ эрэлттэй бараа болж, үнэ ханш нь ч тэнгэрт хадсан. Харин одоо орон сууцны зарууд сонины хуудас, интернэт сайт, телевизийн дэлгэцээс тасрахгүй байгаа ч авдаг нь алга. Бэлэн мөнгөө тоолоод байр авах хүн олдохоо байсан нь бэлтэй цөөнхийн орон сууцны хэрэгцээ ханасных юм болов уу. Юутай ч орон сууцны зах зээл ороо бусгаа цагийн салхинд цохиулсан мэт зогсонги хямралын байдалд ороод байна. Банкны зээлд хамруулж өгнө гээд ч сонирхох хүн олдохгүй байгаа нь иргэдийн түрийвчинд мөнгө байхгүйг бүрэн илтгэнэ.
Манай улсын нийт хүн амын амьдралын түвшингөөс хэт давсан үнэ өртөгтэй орон сууцны асуудал хэрээс хэтэрч жирийн нэгэн ажил хөдөлмөр эрхэлдэг залуу хүн авдаг цалингаараа орон сууц худалдаж авах нь бараг л биелэшгүй мөрөөдөл болоод байна. Харин амьдарч байгаа орон сууцаа томруулах хүсэлтэй иргэд голдуу зээлд хамрагдах боломж нэмэгдэж байгаа юм. Орон сууцжуулах хөтөлбөртөө иргэдийн төлбөрийн чадварыг харгалзан үзэхээ орхигдуулсан байсан гэж хотын дарга саяханы хуралд хэлсэн. Харин хотын даргын санаачилгад орон сууцыг урьдчилгаа төлбөргүй, сар бүрийн зээлийг тухайн орон сууц эзэмшигчийн цалингийн тавин хувиас хэтрүүлэхгүй байх хэрэгтэй гэсэн санаачлага гаргасан. Энэ бүхэн зүгээр нэг санаачлага болоод бүү өнгөрөөсэй.
Саяханы судалгаагаар Монголчуудын 12 хувь нь түрээсийн орон сууцанд амьдарч байна гэсэн дүгнэлт гарсан. Энэ бол бага тоо биш. Монголд залуу гэр бүлээ болон иргэдээ дэмжсэн орон сууцжуулах бодитой төсөл хөтөлбөр алга. Эрх мэдэлтэн ямбатнууд ард түмнийхээ амьдарлын түвшинг мэдэхгүй, зөвхөн ашиг талаас нь хардаг төсөл хөтөлбөрөө одоо шинэчлэх цаг болсон. Улс үндэстэн бүр л ялгаагүй иргэдээ орон сууцжуулах хөтөлбөр хэрэгжүүлдэг. Жишээ нь: Германд иргэддээ байрыг түрээслэх журмаар орон сууцжуулсан байдаг. Бизнес болоод ажил хөдөлмөр эрхэлдэг хүн бүр орон сууцаа түрээсэлж амьдарч байгаад тодорхой хугацааны дараа өөрийн болгоод авдаг тогтолцоо байна.
Одоогийн засгийн газраас явуулж байгаа орон сууцжуулах бодлогыг харахад нэг стандарт, нэг шалгуурт нийцүүлэх гээд байна. Орон сууцны зээл олголоо гэхэд хүн бүрийн амьдарлын түвшин ижил юм шиг л нэг системээр явж байна. Хүн өнөөдөр олж буй орлого болон ирээдүйд олох хэмжээндээ тохируулан сонголтоо хийдэг. Зах зээл дээр үүнд нийцэх олон сонголт, шийдлүүд байдаг ч орон сууцны зээлийн өрөөсгөл бодлогоос болоод өнөөдөр гэр хороололдоо нүүрсээ түлээд амьдарсаар байна. Өвөл болохоор л гэнэт ухаан орсон юм шиг л утааны асуудал хурцадлаа үүнийг бууруулахад тэдэн тэрбум төгрөг хэрэгтэй гэсэн үндэслэлээр утаа гаргадаггүй зуух төсөл зэрэг бизнес болон хувирдаг нь нууц биш. Үнэхээр л утаа багасаад байна уу гэвэл үгүй юм. Утааны асуудлыг зуухаар шийдэх биш ядаж яндангыхаа тоог цөөлж өгвөл утаа багасах юм биш үү.
монголчууд бүгдээрээ байранд ороод, Улаанбаатар эсгий хот нэрээсээ салсных биш. Барилга барьдаг инженер нь хүртэл байранд амьдрахыг мөрөөдсөөр байгаа өнөө үед гэр хорооллын умгар хашаанд гурав, дөрвөн гэрээрээ шахцалдан амьдрах айлууд хэвээрээ байгаа. Хэрэгцээ нь байсаар, байр нь эзнээ хүлээсээр байтал өнөөгийн орон сууцны зах зээл тартагтаа тулж ажлын явц зогсонги байдалд ороод байна. Иймд төр засаг иргэдээ орон сууцжуулах хөтөлбөртөө илүү амьдралд ойр бодитой өөрчлөлт хийх нь чухал асуудал болоод байна.