Улс орныхоо их барилга бүтээн байгуулалтанд 35 жил хүчин зүтгэж, олон эрчүүдтэй мөр зэрэгцэн насаараа шахам ажилласан энэ эмэгтэйг Д.Жаргалсайхан гэдэг. Архангай аймгийн Өндөр Улаан суманд 1957 онд төржээ. Түүний бага нас бусдын адил өнгөрч, дунд сургуулиа дүүргээд 1978 онд ирээдүйн ханьтайгаа гэр бүл болж, Улаанбаатар хотод шилжин ирсэн гэдэг. Гэр бүлийн хүн нь армийн албан хаагч учир нөхрөө даган ирсэн нь энэ. Удалгүй барилгын цэргийн 022 ангид тасгийн мастераар ажилд орж, 10 цэрэг удирдан ажил хөдөлмөрийн гараагаа эхэлжээ. Угийн техникт сонирхолтой байсны дээр кранист мэргэжлийг ихээхэн шохоорхдог байж. Шинэхэн ажилд ороод нэг жил шахам хугацаа өнгөрсний дараагаар ЗХУ-аас ирсэн хоёр багшийн шавь болж, кранистийн 6 сарын сургалтанд хамрагдах сайхан боломж олджээ. Ингээд их бүтээн байгуулалт болох барилгын ажлын хамгийн өндөрт ганцаараа ажилладаг ховор мэргэжилдээ 35 жил үнэнч зүтгэсэн эмэгтэй.
Барилгын цэргийн 022-р ангидаа 21 ажиллаад 2000 онд тэтгэвэрт гарчээ. Армид эмэгтэй хүн 20 жил ажиллаад тэтгэврт гардаг жамтай. Тэтгэвэрт гарсан гээд Д.Жаргалсайхан гэртээ суугаад байхыг хүссэнгүй, мэдсэн сурсан зүйл ихтэй, дадлага туршлагтай кранист учраас түүнийг ажиллуулах хүсэлтэй аж ахуйн нэгжүүд олон байж. Харин тэрээр “Од мөнх” ХХК-ийг сонгон өдгөө 14 дэх жилдээ тус байгууллагад кранист мэргэжлээрээ хүчин зүтгэж яваа.
2000 он. Барилгын цэргийн ангиудын гавъяа шагналтнуудын хамт
“Хамгийн анх кранист мэргэжлээрээ ажиллахдаа Гадаад Худалдааны Яамны барилга дээр н.Содмномпэл гэдэг хүнээр удирдуулан ажиллаж байлаа ” гэж хуучлах. “Гутлын үйлдвэр”-ийн барилга, Засгийн газрын ордны өргөтгөл, хөдөө орон нутагт ч олон байшин барилгын сууриас эхлээд дуусах хүртэл ажиллаж байжээ. “Өмнөговь аймгийн 36 айлын орон сууц, Дорноговь аймаг, Төв аймгийн уурын зуухны барилга дээр 5 жил, Булганы гурлын үйлдвэр дээр 5 жил ажилласан гэх мэт олон газрын бүтээн байгуулалтанд гар бие оролцсон” хэмээн ярихыг нь сонсоод хийсэн, бүтээсэн, бахархах зүйлтэй байна гэдэг хичээн сайхан болохыг мэдэрч суулаа.
Хөдөө Аж Ахуйн банкны барилгыг барьж байх үед. Краныхаа шатан дээр 2000 он
Барилгын салбарын ажлын хүнд нөхцөлтэй салбар гэдгийг бүгд л хүлээн зөвшөөрдөг. Харин Д.Жаргалсайхан хэлэхдээ “Хүн өөрийн хийж байгаа ажилдаа хүсэл сонирхолтой байсан цагт амжилт аяндаа ирдэг. Бэрхшээл ч бага байдаг. Хүн ажлынхаа боол байж болохгүй”-г чухалчилсан. Дахиад 2 жил мэргэжлээрээ ажиллана даа хэмээн урам зоригтой хэлэхэд нь бахархах сэтгэл эрхгүй төрөв.
Барилгын салбарт зүтгэнэ гэдэг ар гэртээ байх нь ховор. Тэр тусмаа гэрийн эзэгтэй хүн өглөөний нарнаас үдшийн бүрий болтол ажил дээрээ өнгөрүүлдэг гээд бодоход хэнд ч хэцүүхэн санагдана. Харин тэр хэлэхдээ “Намайг сайн ойлгодог, ажил мэргэжлийг минь хүндэтгэдэг сайн ханьтай учраас би мэргэжилдээ үнэнч байж, ажил хөдөлмөрөө хариуцлагатай, өндөр бүтээлтэй хийдэг байсан. Гэрт, гадаах бүх ажлыг миний хань хийдэг байсан. Би өглөө эрт гараад, үдэш гэртээ ирэх үе мөн ч олон байсан даа. Шөнө барилга дээр цутгалт хийх үеэр яваад өгч болохгүй, ажлын байранд, краныхаа кабинд шөнөжин байх үе ч гардаг” хэмээн ярив.
Түүний нөхрийг Г.Гомбо гэдэг байсан бөгөөд Завхан аймгийн Яруу сумын хүн байж, цэргийн 073 ангид самосвол тэрэг барьдаг байжээ.
Хоёр жилийн өмнө хөгшин минь ходоодны хорт хавдраар бурхан болсон. Үе үе их ганцаарддаг хэдий ч хоёр ач минь сэтгэлийн минь тэвтээх юм даа” хэмээн хэлээд хэсэг зуур чимээгүй болж гуниглав.
Талийгч нөхөр Г.Гомбо хүүгийнхээ гэр бүлийн хамт
Ач хүү, ач охин хоёрынхаа хамт
Д.Жаргалсайхан гуай одоо хүүгийнхээ гэр бүлийн хамт, хоёр ач хүүгээ хараад, Дулааны гуравдугаар цахилгаан станцын хойно байрлах байшиндаа амьдарч байна.
Кранист хүн барилгын бүх ажлын үйл явцыг дээрээс харж, хотынхоо өнгө үзэмжийг тольдож байдаг онцгой мэргэжил. Түүний хувьд 12 давхар барилгатай тэнцэх хэмжээний өндөртэй краныхаа кабин руу шатаар авирч гарахад огтхон хэцүү санагддаггүй гэнэ. Хичээл зүтгэлтэй, хөнгөн шингэн байдлаас олон залуус суралцаж, ихийг сурдаг болох нь түүний ярианаас илт мэдрэгдэнэ
Кранисттай хамгийн ойр ажилладаг хүн бол дохиочин.
Тэрээр өглөө эртлэн ажилдаа ирж, краныхаа бүхий л эд ангийг ажиллуулж, шалгаж үзэж байж ажлаа эхлүүлдэг. Ийм нягт, няхуур хариуцлагатай хүнийг ажиллуулахдаа тухайн байгууллага дуртай байлгүй яахав дээ. “35 жил ажиллахдаа би нэг ч удаа ажлаасаа хоцорч байгаагүй” хэмээн ам бардам хэлэхэд сурвалжлагч би дотроо хүндэтгэн бахархаж, өөрийгөө харьцуулж бодоход хүрэв.
Сүүлийн үед барилга дээр ажиллаж байгаа кран унаад байгааг хэлэхдээ “Хятад кранууд л унаад байгаа юм. Би өөрөө хуучны Орос кран барьж сурсан. Орос краны техникийн горимыг зөв ажиллуулсан байхад найдвартай ажиллагаа бүрэн хангагддаг. Би Хятад кран жолоодож байгаагүй. Нөгөө талаар шинэ залуухан кранистууд кранаа унагаад байна уу даа” гэж боддог гэв.
Хүн ер нь нэг юмыг сайн хийж чаддаг байна гэдэг юутай бахархам. Д.Жаргалсайхан гуай олон жилийн өмнө Булган аймагт барилга дээр ажиллаж байх үед краны ачаа бэхлэгч суларчээ. Тухайн үед дор нь 9 цэрэг нүх ухаж байж. Д.Жаргалсайхан гуай “холдоорой” гэж орилоод өргөгчөө овсгоотой, зөв хурдан эргүүлж чаджээ. Дор ажиллаж байсан цэргүүд яг ардхан талд өргөж байсан ачаа нь ойчсон гэдэг. Айж, сандран бууж ирэхэд тухайн барилга дээр ажиллаж байсан дарга нар нь “За чи байсан тулдаа энэ 9 цэрэг амьд үлдлээ” гээд тэвэрч авсан гэдэг.
Барилгын ажил өвлийн цагт зогсдог улирлын чанартай. Өвлийн гурван сарыг хурдхан шиг өнгөрөөсэй гэж хүлээдэг хүний нэг нь Д.Жаргалсайхан гуай. Тиймдээ хаврын улирал түүний сэтгэлийг ихэд хөдөлгөдөг.
Кранист ховор мэргэжил. Тиймээс өөрийн гараар 10 гаруй кранист шавь бэлтгэсэн хэдий ч өнөөдрийн байдлаар гурван шавьтайгаа ихэд ойр байж, заавар зөвлөгөө өгдөг гэнэ. Шинэхэн кранист залуучуудад хандан хэлэхдээ “Өглөө эртхэн кранаа хоосон байсан ч хамаагүй бүх эд ангийг нь шалгаж, үз. Тэгээд хамгийн чухал нь тухайн өдөр хийж гүйцэтгэсэн бүх ажлын явцыг тэмдэглэх хэрэгтэй. Техникийн саатал хэдэн цагт гарсан, хэдэн цагт засварын дуудлага өгсөн, хэдэн цагт ирсэн зэргийг бүгдийг тэмдэглэж байх нь чухал. Энэ нь тухайн кранистын ажлын хариуцлагатай байдлыг илтгэдэг, бас хариуцсан техникээ маш сайн мэдэж, өөрийн болгоход тустай” гэж захив.
Шавь н.Дэлгэрсайхан, түүний шавийн шавь н.Одгэрэл компанийхаа залуусын төлөөллийн хамт
Түүнийг эзэмшин мэргэжилдээ үнэнч, хичээл зүтгэлтэй шударга ажилласныг нь үнэлж Төр, засгийн зүгээс удаа дараа шагнажээ. Өөрийн хийсэн бүтээсэн хөдөлмөрөө төр засагтаа үнэлүүлж чадсандаа баяртай явдаг байна.
Уулзаж ярилцахад урамтай, бахархам сайхан мэргэжилтэй ийм нэгэн эмэгтэйтэй ярилцсандаа сурвалжлагч миний хувьд ч баяртай байж, ийм л сайхан ахмад үе бидний өмнө ажиллаж амьдарч байдагдаа гэж бахархах бодож, ажил хөдөлмөрөө хийх урам зоригоор дүүрсэн юм.