Ахуйн нөхцөлд дулаан алдагдалыг бууруулах аргууд
Хүйтний улирал эхэлж, хөхүүрийн ам наашилж айл өрх, албан байгууллага, сургууль цэцэрлэг дулаалгын ажилдаа ордог цаг үе хаяанд ирээд байна. Дулаан хамгийн их алдагддаг орчин бол цонх болон хаалгаар барилга хамгийн их дулаан алддаг учир байшин сууцаа дулаалахаас гадна эхний ээлжинд цонх, хаалганы дулааны алдагдлыг багасгах нь маш чухал. Зөвхөн барилгын гадна ханыг дулаалах нь төдийлэн үр дүнтэй арга хэмжээ болж чадахгүй. Иймд одоо байгаа цонхны хийцийг сайжруулах эсвэл дулаан тусгаарлалт сайтай цонхоор солих нь ихээхэн ашиг тустай байх болно.
Дулаанаа хамгийн сайн хадгалдаг цонх бол 3 давхар шиллэгээтэй цонх суулгавал дулаан алдагдал маш бага байдаг
Цонх, хаалганы завсар зайг сайтар чигжиж битүүмжлэх, ингэснээр алдагдлыг наад зах нь 5-15% бууруулах боломжтой; (цонхны замаскийг силиконоор солих, уян жийргэвч, пролонон тууз наах, цонхны хүрээ болон ханын хоорондох заадсыг полиуретан хөөс, эрдэс хөвөнгөөр дүүргэх нь сайн талтай.
Дулаанаа хамгийн сайн хадгалдаг цонх бол 3 давхар шиллэгээтэй цонх суулгавал дулаан алдагдал маш бага байдаг
Цонх, хаалганы завсар зайг сайтар чигжиж битүүмжлэх, ингэснээр алдагдлыг наад зах нь 5-15% бууруулах боломжтой; (цонхны замаскийг силиконоор солих, уян жийргэвч, пролонон тууз наах, цонхны хүрээ болон ханын хоорондох заадсыг полиуретан хөөс, эрдэс хөвөнгөөр дүүргэх нь сайн талтай.
- Цонх болон орцны хаалганы гадна талд салхины хаалт, хөшиг хийх, эсвэл тамбур барих
- Давхар хавтастай модон цонхны нээлхий буюу салхивчны хэсгийг бусад хэсгээс бүрэн тусгаарлагдсан байхаар өөрчлөн сайжруулах. Ингэснээр цанталт үүсэхээс зайлсхийнэ.
- Одоо байгаа цонхны дотор талд нэмэлт цонх суулгах;
- Одоо байгаа 2 давхар шиллэгээтэй цонхонд нэмэлт шиллэгээ хийх буюу 3 давхар нэмэх; Хоёр давхар шиллэгээтэй цонхны чигжээсийг ялангуяа дотор талаас нь муу хийвэл түүгээр тасалгааны чийгтэй агаар нэвтэрч гадна талын шилийг цантуулан, улмаар цонхны модон хийцийг норгох аюултай. Чийг авсан мод тэлж, хэв ажилтанд орсноор цонх нээгдэж хаагдах нь хүндрэлтэй болохоос гадна, зай завсартай гардагийг анхаараарай. Цонхны гадна талд мөн ус зайлуулах хаялга төмөр заавал хийгээрэй. Хэрэв хуучин цонхыг сайжруулах нь төвөгтэй бөгөөд ихээхэн зардал гарахаар бол цонхоо шинэчлэх хэрэгтэй. Иймээс засах уу, эсвэл шинээр солих уу гэдгийг эхлээд тооцож үз. Шинээр цонх хийхээр бол стандартын шаардлага хангасан, болж өгвөл 3 давхар шиллэгээтэй, сайн чанарын цонх аваарай (дулаан дамжуулалтын эсэргүүцэл нь R = 0.53 м2°С/Вт –аас багагүй байх шаардлагатай), үүнд мөнгө хэмнэх хэрэггүй.
- Цонх суулгах ажлыг болж өгвөл мэргэжлийн хүнээр хийлгэх нь зүйтэй.
3 давхар шиллэгээтэй цонхЦонхны дулаан алдагдлыг бууруулах зорилгоор өвлийн улиралд ашиглалт багатай өрөөний цонхны дотор талын хавтсанд тунгалаг полиэтилен хальс тогтоож болно. Эсвэл дотор талын хавтсанд шинээр ховил татаж давхар шил суулгана. Ингэхдээ хавтасны хийц, нугас зэрэг нь нэмэлт ачаалал даах эсэхийг шалгаж, шаардлагатай бол нэмэлт бэхэлгээ хийнэ. Эдгээрийг хийснээр шилээр алдах цонхны дулаан алдагдлыг наад зах нь 1/3-ээр багасгах боломжтой.
Хуванцар хүрээтэй цонх
Хуванцар хүрээтэй цонхны дулаан тусгаарлах үзүүлэлт нь модон цонхноос дутахааргүй, засвар үйлчилгээ бараг шаардахгүй сайн талтай. Дутагдалтай тал нь эвэл: дулааны тэлэлт ихтэй. Ийм төрлийн цонх үйлдвэрлэх, угсрах үед нарийн ажиллагаа шаардана. Хуванцар цонхны хүрээг цохилтонд тэсвэртэй PVC-ээр (хуванцар материал) хийдэг ба дулааны тэлэлтийг хязгаарлахын тулд голдуу цагаан өнгийн профиль хэрэглэдэг.
Манайд бол эрс тэс уур амьсгал, хурц наранд тэсвэртэй, сайн чанарын хуванцар профиль, резин жийргэвчтэй цонх авах нь чухал. Энэ талаар үйлдвэрлэгчээс нь лавлаарай. Профилийн ханын зузаан 2.5 – 4мм байдаг. Том цонхны хүрээг бөх бат болгохын тулд дотор нь уртын дагуу эсвэл булангийн хэсэгт хөнгөн цагаан эсвэл цайрдсан профиль төмөр хийнэ. Манай орны нөхцөлд хүрээний дулаан алдалтыг багасгахын тулд дотроо 3-аас доошгүй сувагтай 6см -ээс багагүй зузаантай хуванцар профилээр хийсэн цонхны хүрээ илүү тохиромжтой.
Хөнгөн цагаан хүрээтэй цонх
Ийм цонхны сайн тал нь: бат бэх, эдэлгээний хугацаа урт, засвар үйлчилгээ багатай. Дутагдалтай тал: хүрээний дулаан алдалт өндөр байдаг. Иймээс манай орны нөхцөлд ашиглах профиль нь хоёроос доошгүй сувагтай байх ба гадна талын сувагт полистирол эсвэл полиуретан хөөс шахсан байх шаардлагатай. Барилгад нэг үе өргөн хэрэглэж байсан голдуу нэг сувагтай хөнгөн цагаан хүрээ нь дулаан тусгаарлалтын хувьд шаардлага хангадаггүй нь илэрхий болсон тул хэрэглээ нь багассан. Дээр дурьдсан гол гурван төрлийн цонхноос сүүлийн үед барилгад хуванцар хүрээтэй цонхыг илүү их хэрэглэх болсон. Ийм цонхны 1м2 талбайн үнэ хийцээсээ хамааран 65-120 ам. доллар байдаг.
Хуванцар хүрээтэй цонх нь хуучны нэг маягийн хийцтэй модон цонхыг бодвол битүүмжлэлийн хувьд сайн боловч дулаан тусгаарлалтын хувьд нормын заалтыг бүрэн хангадаггүй. Учир нь ашиглаж буй шилэн багц нь (“вакум” гэж нэрлэх) дотроо зөвхөн хуурай агаартай байх хамгийн хямд технологоор хийгдсэн. Инертийн хийн дүүргэгчтэй эсвэл “дулаан хамгаалалттай” шилэн багцыг манайд хийдэггүй бөгөөд ийм төрлийн шилэн багц илүү үнэтэй. Цонхны шилний зузаан 3, 4, 5мм байх бөгөөд 3 мм зузаантайг нь голдуу хэрэглэдэг, гэхдээ салхины ачаалал, дуу чимээ тусгаарлалт зэргийг бодолцвол 4, 5мм зузаантай шил нь илүү сайн. Уламжлалт 2 давхар шилтэй модон цонхны шил хоорондын зай их байх тусам дулаан тусгаарлалт тэр хэмжээгээр их байдаг гэсэн нийтлэг ойлголтын хувьд гэвэл, энэ зай 1-2см байхад хамгийн тохиромжтой ба түүнийг ихэсгэх нь дулаан тусгаарлалтанд төдийлэн нөлөөлдөгүйг туршилтаар тогтоосон байна. Жишээ нь, 1-2см зузаан агаарын үеийн дулаан дамжуулалтын эсэргүүцэл R = 0.14м2°С/Вт байхад, 2-50см зузаан агаарын үеийнх R = 0.17м2°С/Вт байх жишээтэй. Харин энэ зай их байх тусам цонхны дуу чимээ тусгаарлалт төдий чинээ сайн болдог ажээ.
Дотор дулаалга хийхэд гарах зарим хүндрэл :
• Халаах хэрэгслийн болон халаалтын яндан хоолойны ард дулаалга хийх
• Цахилгааны угсралтыг өөрчлөх, шинэчлэн угсрах
• Цонх, цонхны тавцангийн орчмын дулаалга
- Тортой шавардлага бүхий дулаалга
- Дотор талаас хийх дулаалга
Дотор дулаалга нь гадаргуун жигд дулаалга болж чаддаггүй, ялангуяа хана, хучилт, дотор ба гадна ханын уулзвар хэсгээр алдах дулааны урсгалыг хааж чаддаггүй. Дотор талд дулаалга хийх тохиолдолд дулаалгын материалыг чийгнээс хамгаалах мөн хөлрөлт, цанталтаас сэргийлэх зорилгоор дулаалгын дотогш харсан талд уур тусгаарлагч хийх шаардлагатай. Үүнд голдуу 0.2 мм-ээс багагүй зузаантай полиэтилен төрлийн материал ашигладаг. Дотор дулаалгыг 5см-ийн зузаан хөөсөнцөр буюу полистирол хавтан эсвэл эрдэс хөвөн хавтангаар хийж болно. Ингэхдээ түүнийг хананд бэхэлсэн 5см-н брусний хооронд хийж ховилтой банз эсвэл фанераар бүрнэ. Өнгөлгөө бүрээсийг өөр материалаар ч хийж болно. Жишээ нь: ДСП хавтан, ислэг хавтан, гипс-картон хавтан г.м. Дотор талын дулаалгыг мөн хатуу полистирол аравчтай гипс-картонон хавтанг дотор талаас нь наах байдлаар хийх хялбар арга бас бий. Энэ ажлыг өөрөө хийвэл хямд төсөр болно.
Дотор талын дулаалгын ашигтай талууд:
• Зардал багатай.
• Үе шаттайгаар, алхам алхмаар хийх боломжтой.
• Хувь хүн өөрөө хийхэд төвөг багатай.
• Дулаалга нь гадна цаг агаарын нөлөөлөлд өртөхгүй.
• Байшингийн гадна өнгө төрхийг эвдэхгүй.
• Дотор дулаалгатай өрөө маш түргэн хална.
Анхаарах зүйл гэвэл, өрөөний доторх хэмжээ багасаж, нилээд хэдэн нэмэлт ажил гарах ба ийм хананд юм тогтооход бэрхшээлтэй. Дотор дулаалганд эрдэс хөвөн хавтан ашиглаж байгаа бол эрүүл ахуйн болон уур тусгаарлах үүднээс полиэтилен плёнкоор нилэнхүйд нь бүрэх хэрэгтэй. Дотор дулаалга нь цуллаг, жин ихтэй гадна ханын дулаан барих чадварыг “үгүй” болгож байгаа боловч, хэрэв дотор хана, хучилт, шал зэрэг хийц нь хүнд, дулаан сайн хадгалдаг материалаар хийж байгаа бол энэ нь төдийлэн ач холбогдолгүй.
Хуванцар хүрээтэй цонх
Хуванцар хүрээтэй цонхны дулаан тусгаарлах үзүүлэлт нь модон цонхноос дутахааргүй, засвар үйлчилгээ бараг шаардахгүй сайн талтай. Дутагдалтай тал нь эвэл: дулааны тэлэлт ихтэй. Ийм төрлийн цонх үйлдвэрлэх, угсрах үед нарийн ажиллагаа шаардана. Хуванцар цонхны хүрээг цохилтонд тэсвэртэй PVC-ээр (хуванцар материал) хийдэг ба дулааны тэлэлтийг хязгаарлахын тулд голдуу цагаан өнгийн профиль хэрэглэдэг.
Манайд бол эрс тэс уур амьсгал, хурц наранд тэсвэртэй, сайн чанарын хуванцар профиль, резин жийргэвчтэй цонх авах нь чухал. Энэ талаар үйлдвэрлэгчээс нь лавлаарай. Профилийн ханын зузаан 2.5 – 4мм байдаг. Том цонхны хүрээг бөх бат болгохын тулд дотор нь уртын дагуу эсвэл булангийн хэсэгт хөнгөн цагаан эсвэл цайрдсан профиль төмөр хийнэ. Манай орны нөхцөлд хүрээний дулаан алдалтыг багасгахын тулд дотроо 3-аас доошгүй сувагтай 6см -ээс багагүй зузаантай хуванцар профилээр хийсэн цонхны хүрээ илүү тохиромжтой.
Хөнгөн цагаан хүрээтэй цонх
Ийм цонхны сайн тал нь: бат бэх, эдэлгээний хугацаа урт, засвар үйлчилгээ багатай. Дутагдалтай тал: хүрээний дулаан алдалт өндөр байдаг. Иймээс манай орны нөхцөлд ашиглах профиль нь хоёроос доошгүй сувагтай байх ба гадна талын сувагт полистирол эсвэл полиуретан хөөс шахсан байх шаардлагатай. Барилгад нэг үе өргөн хэрэглэж байсан голдуу нэг сувагтай хөнгөн цагаан хүрээ нь дулаан тусгаарлалтын хувьд шаардлага хангадаггүй нь илэрхий болсон тул хэрэглээ нь багассан. Дээр дурьдсан гол гурван төрлийн цонхноос сүүлийн үед барилгад хуванцар хүрээтэй цонхыг илүү их хэрэглэх болсон. Ийм цонхны 1м2 талбайн үнэ хийцээсээ хамааран 65-120 ам. доллар байдаг.
Хуванцар хүрээтэй цонх нь хуучны нэг маягийн хийцтэй модон цонхыг бодвол битүүмжлэлийн хувьд сайн боловч дулаан тусгаарлалтын хувьд нормын заалтыг бүрэн хангадаггүй. Учир нь ашиглаж буй шилэн багц нь (“вакум” гэж нэрлэх) дотроо зөвхөн хуурай агаартай байх хамгийн хямд технологоор хийгдсэн. Инертийн хийн дүүргэгчтэй эсвэл “дулаан хамгаалалттай” шилэн багцыг манайд хийдэггүй бөгөөд ийм төрлийн шилэн багц илүү үнэтэй. Цонхны шилний зузаан 3, 4, 5мм байх бөгөөд 3 мм зузаантайг нь голдуу хэрэглэдэг, гэхдээ салхины ачаалал, дуу чимээ тусгаарлалт зэргийг бодолцвол 4, 5мм зузаантай шил нь илүү сайн. Уламжлалт 2 давхар шилтэй модон цонхны шил хоорондын зай их байх тусам дулаан тусгаарлалт тэр хэмжээгээр их байдаг гэсэн нийтлэг ойлголтын хувьд гэвэл, энэ зай 1-2см байхад хамгийн тохиромжтой ба түүнийг ихэсгэх нь дулаан тусгаарлалтанд төдийлэн нөлөөлдөгүйг туршилтаар тогтоосон байна. Жишээ нь, 1-2см зузаан агаарын үеийн дулаан дамжуулалтын эсэргүүцэл R = 0.14м2°С/Вт байхад, 2-50см зузаан агаарын үеийнх R = 0.17м2°С/Вт байх жишээтэй. Харин энэ зай их байх тусам цонхны дуу чимээ тусгаарлалт төдий чинээ сайн болдог ажээ.
Дотор дулаалга хийхэд гарах зарим хүндрэл :
• Халаах хэрэгслийн болон халаалтын яндан хоолойны ард дулаалга хийх
• Цахилгааны угсралтыг өөрчлөх, шинэчлэн угсрах
• Цонх, цонхны тавцангийн орчмын дулаалга
- Тортой шавардлага бүхий дулаалга
- Дотор талаас хийх дулаалга
Дотор дулаалга нь гадаргуун жигд дулаалга болж чаддаггүй, ялангуяа хана, хучилт, дотор ба гадна ханын уулзвар хэсгээр алдах дулааны урсгалыг хааж чаддаггүй. Дотор талд дулаалга хийх тохиолдолд дулаалгын материалыг чийгнээс хамгаалах мөн хөлрөлт, цанталтаас сэргийлэх зорилгоор дулаалгын дотогш харсан талд уур тусгаарлагч хийх шаардлагатай. Үүнд голдуу 0.2 мм-ээс багагүй зузаантай полиэтилен төрлийн материал ашигладаг. Дотор дулаалгыг 5см-ийн зузаан хөөсөнцөр буюу полистирол хавтан эсвэл эрдэс хөвөн хавтангаар хийж болно. Ингэхдээ түүнийг хананд бэхэлсэн 5см-н брусний хооронд хийж ховилтой банз эсвэл фанераар бүрнэ. Өнгөлгөө бүрээсийг өөр материалаар ч хийж болно. Жишээ нь: ДСП хавтан, ислэг хавтан, гипс-картон хавтан г.м. Дотор талын дулаалгыг мөн хатуу полистирол аравчтай гипс-картонон хавтанг дотор талаас нь наах байдлаар хийх хялбар арга бас бий. Энэ ажлыг өөрөө хийвэл хямд төсөр болно.
Дотор талын дулаалгын ашигтай талууд:
• Зардал багатай.
• Үе шаттайгаар, алхам алхмаар хийх боломжтой.
• Хувь хүн өөрөө хийхэд төвөг багатай.
• Дулаалга нь гадна цаг агаарын нөлөөлөлд өртөхгүй.
• Байшингийн гадна өнгө төрхийг эвдэхгүй.
• Дотор дулаалгатай өрөө маш түргэн хална.
Анхаарах зүйл гэвэл, өрөөний доторх хэмжээ багасаж, нилээд хэдэн нэмэлт ажил гарах ба ийм хананд юм тогтооход бэрхшээлтэй. Дотор дулаалганд эрдэс хөвөн хавтан ашиглаж байгаа бол эрүүл ахуйн болон уур тусгаарлах үүднээс полиэтилен плёнкоор нилэнхүйд нь бүрэх хэрэгтэй. Дотор дулаалга нь цуллаг, жин ихтэй гадна ханын дулаан барих чадварыг “үгүй” болгож байгаа боловч, хэрэв дотор хана, хучилт, шал зэрэг хийц нь хүнд, дулаан сайн хадгалдаг материалаар хийж байгаа бол энэ нь төдийлэн ач холбогдолгүй.