Хятадуудаар барилга орон сууц бариулах “моод” үргэлжилсээр л

Хятадуудаар барилга орон сууц бариулах “моод” үргэлжилсээр л

 Манай улсын эдийн засгийн гол хөшүүрэг уул уурхайгаас хэт хамааралтайгаас болоод дэлхийн эдийн засгийн савалгаа нь Монголд хүндээр тусаж байгааг бид өнөөдөр мэдэрч байна. Үндсэн хэрэглээний бүх бараа, бүтээгдэхүүний үнэ өссөн, ажилгүйчүүдийн тоо төдийлөн буураагүй, төгрөгийн гадаад вальюттай харьцах харьцаа шалдаа буучихсан.
Урин дулааны цаг ирэхээр олон хүнийг ажлын байраар хангах боломжтой салбар нь яах аргагүй барилгын салбар. Хэдий улирлын чанартай ажил гүйцэтгэл нь хийгддэг боловч чамгүй олон хүнийг ажилтай орлоготой байлгадаг.
Сүүлийн жилүүдэд манай улсад барилгын салбар хөгжиж байна. Нөгөө талаар Засгийн газар иргэдээ орон сууцжуулахаар “Гэр хорооллын дахин төлөвлөлт” гэсэн томоохон төсөл хөтөлбөр хэрэгжүүлж эхлээд байгаа. Иргэдийн орон сууцтай болох гэсэн хүсэл их байгаа тул хэрэгцээгээ дагаад цаашид ч барилга орон сууц олноор баригдах нь дамжиггүй.
Барилга барина гэдэг даалуу өрөхтэй адил биш болохоор олон хүний хүч хөдөлмөр шаарддаг. Манай улс ажилгүйчүүдийн тоо буурахгүй өсөөд байна гэсэн хэрнээ барилгын салбарт ажиллах хүн хүчээ гаднаас аваад байдаг нь үнэхээрийн гайшрал төрүүлэхүйц.
  Нэг талаасаа манайд барилгын нарийн мэргэжлийн боловсон хүчин дутмаг байж болох хэдий ч шавар, бетон зуураад байх залуучууд олон бий. Гэтэл Хятад ажилчдаар түүнийгээ хийлгэдэг, барилгаа бариулдаг “моод” дэлгэрээд багагүй хугацааг үдлээ.  Энэ жил ч бас энэ “моод” давтагдах шинжтэй.  
2014 он гарснаар 5 дугаар сарыг хүртэлх хугацаанд Барилгын салбарт гаднаас 30385 хүн авах хүсэлтийг барилгын зарим /нөгөө л Хятадуудыг ажиллуулах хэвшил болсон/ компаниуд ирүүлснээс 7426 хүнийг барилгын салбарт ажиллахыг Засгийн газар зөвшөөрчээ.  
“МАК” ХХК Дорноговь аймгийн Даланжаргал сумын нутаг дэвсгэрт жилд 1.0 сая тонн цемент үйлдвэрлэх хүчин чадлын цементийн үйлдвэр, Цагаан суваргын зэс молибдений ордыг ашиглах төслийн хүрээнд жилд 300.0 мянган тонн зэс, 5 мянган тонн молибден баяжуулах үйлдвэрийг барьж байгуулах ажилд гаднаас 2150 хүнийг ажиллуулах санал БХБЯ-д хүргүүлжээ. Харин Засгийн газрын зүгээс 1000 хүн гаднаас авахыг зөвшөөрсөн байна.  
“Ажиллах хүч гадаадад гаргах, гадаадаас ажиллах хүч, мэргэжилтэн авах тухай” хуулийн “8.1. Байгууллага нь гадаадаас ажиллах хүч, мэргэжилтэн авахын өмнө хөдөлмөрийн асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны төв байгууллага, түүний эрх олгосон байгууллага /цаашид "эрх бүхий байгууллага" гэх/-ын зөвшөөрлийг урьдчилан авсан байна.” гэж заажээ. Харин манай Засгийн газрын зүгээс 10077 гадаад иргэнийг барилгын салбарт ажиллуулахаар шийдвэрлэсэн байна. Өөрөөр хэлбэл эдгээр ажилчдыг манай улсад барилгын салбарт ажиллах зөвшөөрлийг хуулийн дагуу эхлээд БХБЯ-ны зөвшөөрлөөр батлагдаж байж, дараа нь Засгийн газар эцсийн шийдвэр гаргах учиртай. Хууль зүйн хувьд ч, логикийг хувьд алдаатай ийм нэг шийдвэрээр манай улсын барилгын салбарт одоогийн байдлаар гадаадын 17503 хүн ажиллана гэсэн тоо баримт байна.   
Гэтэл үндэсний статистикийн газраас гаргасан судалгаанаас харахад 2014 оны эхний 5 сарын байдлаар манай улсын 33.6 мянган иргэн ажилгүйчүүдийн эгнээнд шинээр шилжжээ. Ажилгүйдчүүдийн тоо их байхад гаднаас ажиллах хүч аваад байна гэдэг манай улсад эргэлдэх мөнгөний урсгал гадагшаа гарна гэсэн үг. Мөн ажилгүйчүүдийн тоо нэмэгдэх хандлага энэ хэвээрээ хадгалагдаж, бүр нэмэгдэх ч талтай.
“Ажиллах хүч гадаадад гаргах, гадаадаас ажиллах хүч, мэргэжилтэн авах тухай” хуулийн 7.3. “Улсын хэмжээний томоохон төсөл, хөтөлбөр хэрэгжүүлэх, барилга, байгууламж барих, байгалийн гамшиг, сүйрлийн хор хөнөөлийг арилгахад шаардагдах ажиллах хүчийг дотоодоос хангах бололцоогүй нөхцөлд Засгийн газрын шийдвэрийг үндэслэн гадаадаас ажиллах хүч авч болно.” гэсэн заалт бий. Ийм үндэслэлээр гадаадын 10077 иргэнийг шууд оруулж ирээд ажиллуулахаар засгийн газар шийдвэрлэсэн байж болох юм.
- Засгийн газрын шийдвэрээр манайд барилгын ажил хийх гадаад иргэдийг ихээр оруулж ирж байгаа компанийн тэргүүнд “MCS property” ХХК багтаж байна. Тус компани “Шангри-Ла Улаанбаатар зочид буудал”-ын барилгыг барихаар 800 гадаад иргэд ажиллуулахаар болжээ.
 Эдгээр гадны хүмүүсийг оруулж ирэхдээ их хурдан шийдэж байгаатай адилаар буцаад эх орон руу нь цаг хугацаанд явуулах хяналтыг хэрхэн хийж байгаа талаар мэдээлэл төдийлөн дуулдаггүй.
Барилга дээр ажилладаг гадаадын иргэдийн дийлэнх нь урд хөршийн иргэд байдгийг бүгд л мэднэ. Харин тэд барилга барих явцдаа байнга л араасаа хэл ам дагуулдаг. Охид, залуусыг өдөөн хатгасан, зодоон цохион болдог гэх зэрэг олон асуудлууд бий. Шөнө оройн цагаар барилгын ажлаа хийдэг нь ойр хавийн оршин суугчдын амар тайван байдлыг алдагдуулах зэргээс эхлээд бэрхшээлүүдийг тоочвол их бий.  
Ингээд хийж бүтээж байгаа үйл явцаа харж байхад бидэнд хөгжлийн нэгдсэн бодлого, хараа зорилго, түүндээ хүрэх бодит арга хэмжээг авч хэрэгжүүлэх нь чухал байгаа нь ажиглагдаж байна. Барилга орон сууцыг барихад хамгийн их хэрэгцээтэй байгаа нарийн мэргэжилтнүүдээ зорилго, болзолтойгоор сургаж бэлтгэх нэн тэргүүний хийх ажил байгаа юм.
Хэдийг болтол бид бие биенээ муулж, басаж, хавчиж, өөрсдийнхөө хөгжил, улс орны эдийн засгийг  газарт унагах юм бэ. Монгол хүн монгол хүнээ дэмжсэн цагт л бид жинхэнэ хөгжилд хөл нийлүүлэн алхах боломж нээгдэнэ.  
 
 

Холбоотой мэдээ