Манай холбоо нийгэмд үйлчилдэг, гишүүнчлэлгүй байгууллага. Өөрөөр хэлбэл бид салбарын аюулгүй ажиллагааны төлөө ажилладаг. Лифт, өргөгч цамхаг ашиглаж буй байгууллагуудыг аюулгүй зөв ажиллагааг явуулахад нь анхаарч ажилладаг.   Өргөгч цамхаг, лифт ашиглах тусгай зөвшөөрөл авсан байгууллага 70-80 хооронд байдаг. Идэвхитэй үйл ажиллагаа явуулдаг нь 30-40 байгууллага бий.

Мэргэжлийн хяналтын газрын хөдөлмөр нийгэм хамгааллын албанаас 2010 онд гаргасан судлагаагаар сүүлийн таван жилд өргөх механизмын ашиглалтаас шалтгаалан 105 осол гарсан. Энэ нь улсын хэмжээнд ослын тоогоор уул уурхай, авто тээврийн салбарын дараа орсон байдаг. Осол гараад байгаа шалтгаан гэвэл олон янз байна. Бүх ослыг ерөнхийд нь авч үзэх юм бол хоёр л шалтгаан байгаа юм. Эхнийх нь өргөгч цамхаг эзэмшигчид тухайн техникийнхээ талаар мэдлэг дутмаг учраас дүрмийн дагуу ашигладаггүй. Өргөгч цамхаг /кран/ дүүжин өргөгч нь осол гаргах магадлал өндөртэй техник. Гэхдээ өөрөө ослоос бүрэн хамгаалагдсан байдаг. Хэрэв дүрмийн дагуу ашиглавал осол гарахгүй.
Гэтэл одоо өргөгч цамхаг ашиглаж байгаа компаниуд өргөгч цамхгийн тросс тасарлаа гэхэд барьж тогтоодог өргөгчийн ослоос хамгаалах хэрэгсэл байдаггүй. Үүнийг мэддэггүй, бүрэн бүтэн байлгах талаар ойлголт алга. Ингээд л нэг өдөр осол гардаг.

Манай холбоо өргөгч цамхагт үйл ажиллагааны бүрэн байдалд нь магадлал хийдэг. Мөн сургалт явуулдаг. Дүрмээр өргөгч цамхгийг ашиглахад их хариуцлага шаарддаг. Бүрэн бүтэн байдлыг нь хянах хариуцагчийг томилсон байх, тэр нь сургалтанд хамрагдсан байх, хяналт тавих хариуцагч нь байх, үнэмлэхтэй лифт, өргөгч цамхгийн жолооч байх, даацын ачааг бэлтгэсэн байх, ослоос хамгаалах хэрэгсэл бүрэн бүтэн байлгах гэх зэргээр тусгасан байдаг.  
Би нэг жишээ хэлье. Манайд өргөгч цамхаг ашигладаг байгууллага магадлал хийлгэх гээд ирсэн. Байгууллагынх нь нэрийг хэлмээргүй байна. Бидний зүгээс дээрх шаардлагуудыг тавьсан, тэгээд сургалтанд суухыг санал болгоход нөгөө компани болохоор биднийг “ажилд саад боллоо, мөнгө өгөөд л магадлал хийлгэчихэе” гээд байдаг. Манай зүгээс зөвшөөрөөгүй. Тэгээд удаачгүй тэдний өргөгч цамхаг нь унаад, хүн нас барсан.
Үүний дараагаар бидэнд дээр гүйж ирээд сургалтанд суугаад магадлал хийлгэе гэж ирсэн. Хүний аминд тулж байж л өргөгч цамхгийн аюулгүй байдлыг ойлгож байна шүү дээ. Ганцхан энэ ч биш өөр олон байгууллага ийм байдлаар манайд хандаж байсан удаатай.

Зөрчилтэй өргөгч цамхаг ашиглаж буй компаниудын зөрчлийг арилгуулах учиртай. Гэтэл мэргэжлийн хяналтын газарт үндсэндээ гурван байцаагч байдаг. Манай улсад өнөөгийн байдлаар өргөгч төхөөрөмжийн нэгж 10 мянга гаруй байдгаас, лифт нь 3 мянга, өргөгч цамхаг нь 1 мянга, өргөгч люлик нь 3 мянга үлдсэн нь өөр бусад өргөх механизмууд байна. Мэргэжлийн хяналтын хариуцсан гурван байцаагч “бид шалгаж бардаггүй” гэж хэлдэг. Энэ бол буруу. Заавал мэргэжлийн хяналтынхан өөрсдөө шалгах шаардлагагүй. Үүнийг хөндлөнгийн мэргэжлийн төрийн бус байгууллагаар хийлгэж болно. Өргөгч цамхаг төхөөрөмжийг жилд нэг удаа авто үзлэг шиг техникийн магадлал хийх шаардлгатай. Үүнийг Мэргэжлийн хяналтынхан ийм хөдлөнгийн хяналт шалгалт хийдэг байгууллагатай хамтраад л шалгахад болно. Гарсан зөрчил дээр мэргэжлийн хяналтын газар арга хэмжэ авах хэрэгтэй. Хяналт, шалгалтын тогтолцоо ийм болвол осол аюул үнэхээр багасна. Хөдлөнгийн шалгалт хийдэг байгууллага нь дотроо өргөгч цамхагны, лифтний, люликний гэх зэрэг олон төрөлжсөн байж болно. Ингэхээр улсын мэргэжлийн хяналтын албан хаагчдын ажил ч хөнгөрнө, өргөгч цамхаг ашигладаг байгууллагуудын хариуцлага дээшилнэ, осол гарах нь багасна.
 Хэд хэдээрээ өргөгч цамхаг уналаа гэхэд тэнд улсын байцаагч нарт хариуцлага тооцдоггүй. Хуулийн заалтандаа ийм хариуцлагын тогтолцоог нь тусгаж өгөөгүй.
 Иймээс манай холбооны зүгээс ийм хяналтын тогтолцоотой болгох үүднээс БХБЯ болон УМХЕГ, Барилга, Хөгжлийн төвийн захирал Б.Баярсайхан зэрэгт албан бичиг хүргүүлсэн байгаа.
2010 онд ОХУ-ын “Инженерийн төв” хэмээх төрийн бус байгууллага манай Нийслэлийн  Баянгол дүүргийн орон сууцнуудын лифтийг шалгахад тал хувь нь ашиглаж болохгүй гэсэн дүгнэлт гарсан. Тухайн үед улсын МХЕГ-ын дарга Содбаатар сандралд орсон. Ганцхан дүүргийн орон сууцны лифтийг шалгахад ийм байхад бусад дүүргийнх мөн адил байгаа гэж дүгнэсэн.  Ингээд манай холбоотой гэрээ байгуулж ажиллая гэсэн. Бид гэрээний төсөл өгөөд гурван жил болж байна. Ингээд энэ асуудал шийдэгдээгүй. Энэ хооронд МХЕГ гурван ч даргын нүүр үзлээ. Одоогийн даргад манай холбооны зүгээс албан бичиг өгөөд удаагүй байна. Хариу хүлээж байгаа.

Зөрчил бол олон. Техникийг нь мэргэжлийн бус хүн жолооддог. Даац хязгаарлагч буюу ослоос хамгаалах хэрэгсэл дутмаг. “Тэх”-ийн гэж нэрлэгдсэн захиалга хүлээж цуглардаг ихэнх өргөгч цамхгууд ийм зөрчилтэй. Саяхан нэг өргөгч цамхаг уналаа. Тэр чинь “Тэх”-ийн зогсоол дээр байдаг юм. Манайд даац хязгаарлагчийг засдаг, тохируулдаг газар алга. Ийм нөхцөлд манайд барилга орон сууц баригдаж байна.
Ер нь өргөгч цамхаг ашиглаж байгаа байгууллагад мэргэжлийн үнэмлэхтэй өргөгч цамхгийн жолооч, өргөгч цамхгийн бүрэн бүтэн байдлыг хариуцагч, өргөгч цамхгийн хяналт хариуцагч /дотоод хяналт/, засвар үйлчилгээг хариуцагч, аюулгүй ажиллагааг хариуцагч, оосорлогч дохиогч /дэгээнд ачааг өлгөж өгнө, хаана ачааг байршуулах дохио өгдөг/ 1-3 хүн байдаг. Ингээд өргөгч цамхгийн эзэмшигч дээрх ажилчдаа томилж хариуцуулж өгдөг. Ингэж томилж өгөөгүй бол эзэмшигч хариуцлага хүлээдэг.  

  
Техник, технологи хөгжихийн хэрээр манайд хэрэглэж байгаа өргөгч цамхаг, төхөөрмөжтэй хамааралтай дүрэм журманд өөрчлөлт оруулах нэн шаардлагатай болж байна. Манайд чинь саяхныг хүртэл дандаа л хойд хөршөөс авсан өргөгч цамхаг байсан. Харин одоо өргөгч цамхагууд илүү хөгжөөд программчилагдсан байна. Ачааны даац, өндрийн хэмжээ зэргийг компьютерээр хянадаг болж. Одоо манайд байгаа өргөгч цамхгуудын 10 хувь нь л хойд хөршийнх байна.
  Дүрмээс гадна бусад холбогдох хууль эрхзүйн актууд бүрэн биш. Зураг төсөл хийж байгаа хүмүүс барилгад лифт, өргөгч цамхаг төлөвлөдөг ч  өнөөдөр лифт нь өөрчлөгдчихсөн, угсрах арга нь ч өөрчлөгдичхсөн байхад зураг төсөл дээрээ зөв тусгаж өгдөггүй. Тэгээд өргөгч цамхгийг байшинтай нь бэхлэх бол түүнийг тусгаж, бетон зуурмагийн нягтралийг хүртэл зааж өгдөг. Манайд тэр үзүүлэлт алга.
Удахгүй барилгын норм дүрмийн үзлэг хийгдэх гэж байгаа. Барилгын Хөгжлийн Үндэсний Нэгдсэн Төв бий. 11 мэргэжлийн холбоод нийлж байгуулсан. Манай холбоо механик талын үзлэг шалгалтыг хариуцаж ажилладаг. Одоо болох үзлэгээр жинхэнэ хийх хэрэгтэй өөрчлөлтүүд үндсэлэлтэй гарч ирнэ.