Дулааны V станцын барилгын ажил хэзээ эхлэх вэ?
Нийслэл хот болон Монгол Улсыг хөгжүүлэх төлөвлөгөө, хөтөлбөрүүдийн дагуу 2020 он хүртэлх хугацаанд Улаанбаатар хотын дулааны хэрэглээ 1000 гаруй Гегакалори, цахилгааны хэрэглээ 700 гаруй Мегаваттаар өсөх тооцоог албаныхан гаргаад байна.
Түүнчлэн Улаанбаатар хотыг дулаан, Төвийн бүсийг цахилгаан эрчим хүчээр хангадаг Дулааны 2-р цахилгаан станцын ашиглалтын хугацаа дуусч, ДЦС-3, ДЦС-4-ийн насжилт 30- 40 жилд хүрээд байгаа нь эдгээр эх үүсвэрүүдийн найдваржилт муудаж, тоноглолын үйл ажиллагаа ихээхэн доголдож байгаа талаар холбогдох албаныхан сануулсаар байгаа. Хүйтний улиралд цахилгаан, дулааны тасалдал, хомсдол байнга үүсэх болсон нь ч дээрх байдлыг батлан харуулж байгаа юм.
Харин энэ хүнд байдлыг шийдвэрлэх зорилгоор цахилгаан, дулааны шинэ эх үүсвэр барьж байгуулах тухай хэдэн жилийн өмнөөс ярьж эхэлсэн. Гэвч 2011 оноос хойш яригдаж байгаа дулааны V станцыг барих ажил одоог хүртэл эхлээгүй л байгаа.
Өнгөрөгч онд Эдийн засгийн хөгжлийн яам, Эрчим хүчний яамны хамтарсан ажлын хэсэг дулааны V станцыг барих гүйцэтгэгчийг шалгаруулснаа мэдээлж, “Жи ди Эф Суэз”, “Сожитц корпораци”, “Поско энержи”, “Ньюком” ХХК зэрэг олон улсын компаниудаас бүрдсэн Түншлэлийг төсөлд давуу эрхтэй болохыг баталж цаашид төслийн Концессийн гэрээ болон бусад гэрээг байгуулах хэлэлцээнд оролцохыг зөвшөөрсөн санамж бичиг байгуулаад байсан. Тус санамж бичигт тусгаснаар төслийг хэрэгжүүлэх урьдчилсан хуваарийн дагуу гүйцэтгэгч нь 2014 оны 7 дугаар сард барилга байгууламжийн ажлыг эхлүүлэн 2017 оны 7 дугаар сарын 01-нд эхний ээлжийн блокийг ашиглалтад оруулахаар төлөвлөөд байгаа гээд байсан.
Гэтэл өнөөх 7 дугаар сар нь гарах гэж байхад станцын ажил эхлэх нь бүү хэл дөнгөж концесст шалгарсан компаниа саяхан зарлаж байх юм. Засгийн газрын ээлжит хуралдаанаар станцын төслийн гэрээг “Фифт Комбайнд Хийт энд Пауэр Плант” гэх компанитай байгуулахыг зөвшөөрч баталсан тухайгаа мэдэгдлээ.
Төслийн нийт хөрөгө оруулалт 1,2 тэрбум ам.доллар бөгөөд Дулааны V станцын зураг төсөл боловсруулах, санхүүжүүлэх, барих ашиглах засвар үйлчилгээ хийх, шилжүүлэх нөхцөлтэй концессийн гэрээний хугацаа 25 жил, барилгын ажлыг 3 жилийн хугацаанд гүйцэтгэх юм. Одоогийн байдлаар станц баригдах Хөлийн голын хөндийд байгаль орчны ерөнхий үнэлгээг хийж дуусгасан гэх бөгөөд нарийвчилсан үнэлгээг хийх, төслийн хэрэгжилтэд шаардлагатай нүүрс тээвэрлэлт, техникийн ус хангамж, үнс хаягдал болон станцын үйлдвэрлэх дулаан цахилгааны эрчим хүчийг хэрэглэгчдэд хүргэхэд шаардагдах дэд бүтцийн инженерийн барилга байгууламж, шугам сүлжээ, тэдгээрийн трасс тоноглолуудыг станц ашиглалтад оруулахад бэлэн байлгах арга хэмжээний төлөвлөгөө боловсруулах 3 ажлын хэсгийг байгуулан ажиллаж байгаа аж.
Ийнхүү гүйцэтгэгч нь дөнгөж шалгарч буй V станцын барилгын ажил хэзээнээс эхлэх нь тодорхой бус, ямартай ч концессийг хэрэгжүүлэхэд шаардлагатай нүүрс, ус хангамж, үнс зайлуулах, цахилгаан дулааны шугам сүлжээнд холбох, төмөр зам, авто зам бусад барилга байгууламж барих зөвшөөрлийг холбогдох хууль тогтоомжийн дагуу олгох болон байгаль орчинд үзүүлэх нөлөөллийн үнэлгээг хянан баталгаажуулахыг Зам, тээврийн сайд А.Гансүх, Уул уурхайн сайд Д.Ганхуяг, Эрчим хүчний сайд М.Сономпил, Байгаль орчин, ногоон хөгжлийн сайд С.Оюун, Барилга, хот байгуулалтын сайд Ц.Баярсайхан нарт, станцыг барьж ашиглахад шаардагдахад газрыг концесс эзэмшигчид олгох асуудлыг холбогдох хууль тогтоомжийн дагуу шийдвэрлэхийг Нийслэлийн Засаг дарга Э.Бат-Үүлд даалгаад байна.
Түүнчлэн Улаанбаатар хотыг дулаан, Төвийн бүсийг цахилгаан эрчим хүчээр хангадаг Дулааны 2-р цахилгаан станцын ашиглалтын хугацаа дуусч, ДЦС-3, ДЦС-4-ийн насжилт 30- 40 жилд хүрээд байгаа нь эдгээр эх үүсвэрүүдийн найдваржилт муудаж, тоноглолын үйл ажиллагаа ихээхэн доголдож байгаа талаар холбогдох албаныхан сануулсаар байгаа. Хүйтний улиралд цахилгаан, дулааны тасалдал, хомсдол байнга үүсэх болсон нь ч дээрх байдлыг батлан харуулж байгаа юм.
Харин энэ хүнд байдлыг шийдвэрлэх зорилгоор цахилгаан, дулааны шинэ эх үүсвэр барьж байгуулах тухай хэдэн жилийн өмнөөс ярьж эхэлсэн. Гэвч 2011 оноос хойш яригдаж байгаа дулааны V станцыг барих ажил одоог хүртэл эхлээгүй л байгаа.
Өнгөрөгч онд Эдийн засгийн хөгжлийн яам, Эрчим хүчний яамны хамтарсан ажлын хэсэг дулааны V станцыг барих гүйцэтгэгчийг шалгаруулснаа мэдээлж, “Жи ди Эф Суэз”, “Сожитц корпораци”, “Поско энержи”, “Ньюком” ХХК зэрэг олон улсын компаниудаас бүрдсэн Түншлэлийг төсөлд давуу эрхтэй болохыг баталж цаашид төслийн Концессийн гэрээ болон бусад гэрээг байгуулах хэлэлцээнд оролцохыг зөвшөөрсөн санамж бичиг байгуулаад байсан. Тус санамж бичигт тусгаснаар төслийг хэрэгжүүлэх урьдчилсан хуваарийн дагуу гүйцэтгэгч нь 2014 оны 7 дугаар сард барилга байгууламжийн ажлыг эхлүүлэн 2017 оны 7 дугаар сарын 01-нд эхний ээлжийн блокийг ашиглалтад оруулахаар төлөвлөөд байгаа гээд байсан.
Гэтэл өнөөх 7 дугаар сар нь гарах гэж байхад станцын ажил эхлэх нь бүү хэл дөнгөж концесст шалгарсан компаниа саяхан зарлаж байх юм. Засгийн газрын ээлжит хуралдаанаар станцын төслийн гэрээг “Фифт Комбайнд Хийт энд Пауэр Плант” гэх компанитай байгуулахыг зөвшөөрч баталсан тухайгаа мэдэгдлээ.
Төслийн нийт хөрөгө оруулалт 1,2 тэрбум ам.доллар бөгөөд Дулааны V станцын зураг төсөл боловсруулах, санхүүжүүлэх, барих ашиглах засвар үйлчилгээ хийх, шилжүүлэх нөхцөлтэй концессийн гэрээний хугацаа 25 жил, барилгын ажлыг 3 жилийн хугацаанд гүйцэтгэх юм. Одоогийн байдлаар станц баригдах Хөлийн голын хөндийд байгаль орчны ерөнхий үнэлгээг хийж дуусгасан гэх бөгөөд нарийвчилсан үнэлгээг хийх, төслийн хэрэгжилтэд шаардлагатай нүүрс тээвэрлэлт, техникийн ус хангамж, үнс хаягдал болон станцын үйлдвэрлэх дулаан цахилгааны эрчим хүчийг хэрэглэгчдэд хүргэхэд шаардагдах дэд бүтцийн инженерийн барилга байгууламж, шугам сүлжээ, тэдгээрийн трасс тоноглолуудыг станц ашиглалтад оруулахад бэлэн байлгах арга хэмжээний төлөвлөгөө боловсруулах 3 ажлын хэсгийг байгуулан ажиллаж байгаа аж.
Ийнхүү гүйцэтгэгч нь дөнгөж шалгарч буй V станцын барилгын ажил хэзээнээс эхлэх нь тодорхой бус, ямартай ч концессийг хэрэгжүүлэхэд шаардлагатай нүүрс, ус хангамж, үнс зайлуулах, цахилгаан дулааны шугам сүлжээнд холбох, төмөр зам, авто зам бусад барилга байгууламж барих зөвшөөрлийг холбогдох хууль тогтоомжийн дагуу олгох болон байгаль орчинд үзүүлэх нөлөөллийн үнэлгээг хянан баталгаажуулахыг Зам, тээврийн сайд А.Гансүх, Уул уурхайн сайд Д.Ганхуяг, Эрчим хүчний сайд М.Сономпил, Байгаль орчин, ногоон хөгжлийн сайд С.Оюун, Барилга, хот байгуулалтын сайд Ц.Баярсайхан нарт, станцыг барьж ашиглахад шаардагдахад газрыг концесс эзэмшигчид олгох асуудлыг холбогдох хууль тогтоомжийн дагуу шийдвэрлэхийг Нийслэлийн Засаг дарга Э.Бат-Үүлд даалгаад байна.
Б.Цолмонтуяа