Иргэдийг орон сууцаар хангах ипотекийн зээл хэрэгжиж эхэлсээр нэг жилийн нүүрийг үзэх гэж байна. Тус зээлийг гардан хэрэгжүүлж буй ажлын явцын талаар Монголын ипотекийн корпораци /МИК/-ийн гүйцэтгэх захирал Д.Гантөгсөөс зарим асуултанд хариу авсан юм.
- Танай корпорациас сүүлийн үед хэрэгжүүлж буй ажлын талаар товч танилцуулахгүй юу?
-Манай байгууллагын хувьд үйл ажиллагааны чиглэл тодорхой юм. Тийм болохоор нэг ярьсан зүйлээ дахин ярих хэрэг гарч байна. Гэхдээ биднийг зорин ирсэн учир тайлбар өгье. Өнгөрсөн оны 6-р сарын 14-ний өдөр гэрээ байгуулж эхлүүлсэн 8 хувийн /+-1/ хүүтэй орон сууцны хөтөлбөрийн дагуу Орон сууцны санхүүжилтын Ерөнхий журмыг баталсан бөгөөд үүнд МИК, ТОСК  нь арилжааны банкуудаас шинээр олгосон болон хүүгийн хувь хэмжээг бууруулан дахин санхүүжүүлсэн орон сууцны зээлүүдээс шалгуур хангасан байдалд судалгаа хийж эхний ээлжинд 12-р сард 7853 орон сууцны зээлийг худалдан авч 322,9 тэрбум төгрөгийн хөрөнгөөр баталгаажсан үнэт цаас буюу Ипотекийн зээлээр баталгаажсан бонд гаргасан. Энэ оны 3-р сарын 31-ний байдлаар нэмж 15 мянган зээлдэгчийн 10913 орон сууцны зээлийг судалж, Ипотекийн зээлээр баталгаажсан 437,0 тэрбум төгрөгийн бонд гаргах бэлтгэлийг хангаад байна. Ийнхүү хөтөлбөр эхэлсэн өдрөөс хойш нийт 18766 орон сууцны зээлийг багцалж бонд гаргахаар болсон. Мөн энэ оны эхний хагас жилд багтаан 760 тэрбум орчим төгрөгийн бонд гаргах төлөвлөгөөтэй ажиллаж байгаа.
-Цаашид өөр төрлийн үнэт цаас гаргах төлөвлөгөө байгаа уу?
 - Энд нэг зүйлийг ойлгох хэрэгтэй юм. Бонд буюу үнэт цаас гаргах гэдэг нь тийм амар зүйл биш. Маш дэлгэрэнгүй тайлбарлахад Монголбанкнаас баталсан журмаар зээлдэгч нарын орон сууцны зээлийн үйл ажиллагаанд оролцоход олон тооны шалгуур байдаг. Мөн өнгөрсөн онд батлагдсан “Орон сууцны санхүүжилтийн журам”-д олон тооны үзүүлэлт байдаг. Эдгээрийг хангаж байгаа эсэхийг нэг бүрчлэн судалдаг. Тухайлбал зээлдэгч банкинд орон сууцны зээл авах хүсэлтээ илэрхийлсэн өргөдөл, зээлдэгч болон хамтран зээлдэгчийн анкет, иргэний үнэмлэхийн хуулбар, зээлдэгчийн төлбөрийн чадвараа тодорхойлсон тодорхойлолт, төрөл бүрийн лавлагаа, орлогын нотолгооны баримтуудын хуулбар, зээлдэгчийн өр төлбөртэй холбоотой төрийн үйлчилгээний байгууллагуудаас гаргадаг тодорхойлолтууд, ажил олгогчоос тодорхойлсон орлогын байдал, хэрэв хувиараа бизнес эрхэлдэг бол уг бизнесийн орлогын байдал, худалдан авах байрны холбогдолтой гэрээ, аль нэгэн этгээдийн өмнө хүлээсэн төрөл бүрийн барьцааны үүрэг худалдан авах байранд байгаа эсэхтэй холбоотой лавлагаанууд гээд бүгдийг судлах хэрэгтэй болдог. Түүнчлэн анх удаа шинээр ашиглалтанд орсон байр бол Улсын бүртгэлийн ерөнхий газрын Хөрөнгийн эрхийн бүртгэлийн газраас худалдан авагч, зээлдэгчийн нэр дээр олгосон өмчлөлийн гэрчилгээ, даатгалын компаниас худалдан авсан орон сууцны эд хөрөнгийн даатгалын гэрээ, зээлдэгчийн өөрийн болон хамтран зээлдэгчийн амь насны эсвэл амьдралын даатгалын гэрээ, банкны зээлийн үйл ажиллагааны дагуу дотооддоо мөрдүүлдэг журам зааврын биелэлттэй холбоотой баримтууд гээд олон тооны үзүүлэлтүүдийг нягталж хянадаг. Ийм олон тооны шалгуур үзүүлэлтүүд нь хангагдсан гэж үзсэн тохиолдолд МИК уг зээлүүдийг арилжааны банкуудаас худалдан авах тухай мэдэгдэж, Санхүүгийн зохицуулах хороонд үнэт цаас гаргах зөвшөөрөл хүссэн өргөдөл гаргадаг. Тус хорооноос манай өргөдлийг судалж Хөрөнгөөр баталгаажсан үнэт цаасны тухай хууль, түүнтэй холбоотой зайлшгүй дагаж мөрдөх журам заавруудын шаардлагыг хангаж байгаа эсэхийг хянасны үндсэн дээр үнэт цаас гаргах зөвшөөрлийг олгодог юм. Ингэхээр бонд гаргана гэдэг нь олон тооны хувь хүн, оролцогч байгууллагуудын шат дараалсан нарийн судалгаа шинжилгээний дүнд бий болох асуудал. Иймд 8 хувийн хүүтэй зээлүүдийн судалгааг он дуустал хийхээр шахуу хуваарьтай ажиллаж байна.
 -Танайхаас хэрэглэгчийн зээлийн судалгааг тогтмол хийдэг. Судалгааны дүнг товчхон танилцуулбал?
-Үр дүнгийн хувьд сүүлийн 6 сарын туршид манайхаас нийт 10 банкны 26 мянган зээлдэгчийн орон сууцны зээлийн судалгааг хийгээд байгаа бөгөөд нийт хамрагдсан зээлдэгч нарын 70 гаруй  хувь нь 1-2 өрөө байр худалдан авахаар зээлд хамрагдсан. Мөн нийт зээлдэгч нарын 80 орчим хувь нь 60 мкв-аас бага хэмжээтэй орон сууцны зээл авсан байдаг. Хөтөлбөрийн хүрээнд банкуудын олгосон болон дахин санхүүжүүлсэн зээлд хамрагдсан зээлдэгч нарын мэдээг тогтмол нийтэлж байгаа. Өнгөрсөн оны байдлаар нийт 30600 орон сууцны зээл байгаагаас 13850 зээлдэгч нар нь шинээр зээл авсан, 16750 зээлдэгч нар  өмнө нь өндөр хүүтэй байсан зээлээ жилийн 8 %-ийн хүүтэй орон сууцны зээл рүү шилжүүлсэн. Харин он гарсаар энэ сарын 2-ны байдлаар Монголбанкнаас гаргасан мэдээлэлд 8 хувийн орон сууцны зээлийн хөтөлбөрт нийт 34567 зээлдэгч хамрагдсан байгаагаас 16951 зээлдэгч шинээр орон сууцны зээл авч 17616 зээлдэгч орон сууцны зээлийн хүүгээ бууруулж шинэ хувьд шилжүүлсэн байна. Үүнээс барагцаалбал он гарсаар сар бүр ойролцоогоор 10 банкаар 1350 гаруй зээлдэгч орон сууцны зээлийн үйлчилгээ авдаг байна гэсэн дундаж үзүүлэлт гарч байгаа юм.  
-Ипотекийн зээл цаашид үргэлжлэх эсэхэд зарим хүмүүс эргэлздэг. Энэ талаар тайлбар өгөөч?
-Байр шинээр баригдаж, хүмүүсийн орон сууцанд орох эрэлт хэрэгцээ байсаар л байгаа  тохиолдолд ипотекийн зээл үргэлжлэх  нь мэдээж. Үргэлжлэх боломжгүй, удахгүй зогсоно гэж ярьж байгаа хүмүүсийн хувьд бол судалгаа тооцоогүйгээр ярьж байгаа хэрэг. Хүн болгон бэлнээр орон сууцныхаа төлбөрийг төлөөд орох чадвар байхгүй байгаа энэ үед зээлийн тогтолцоо байхаас өөр аргагүй. Аливааг сөрөг талаас харвал сул тал байх нь дамжиггүй. Мөн хүмүүс манай байгууллагаас байнга шахам асуудаг зээл авахад төлөх урьдчилгаа болон зээлийн хүү буурах эсэх талаарх асуултуудад манайхаас хариулт өгөх боломжгүй байдаг. Эдгээр тоон дүнг зүгээр л санаанаасаа зохиогоод тавьчихдаг эд биш. Маш их тооцоо судалгааны дүнд дээд удирдах түвшний хүрээнд хийгдэх асуудал юм.