Орон сууцны зах зээл
Орон сууцны зах зээл
2014 оны эхний 3 сарын байдлаар орон сууцны зах зээлийн хувьд хэрэгцээ өндөр байгаа ч эрэлт буурсан байдал ажиглагдаж байгаа нь ипотекийн 8%-ийн зээлийн зогсонги байдал, тусгай нөхцөлтэй хэрэгжиж байгаа Засгийн газрын хямд өртөгтэй хөтөлбөрүүд нь иргэдэд хүлээлт үүсгээд байна. Иймд иргэдийн зүгээс орлого багатай иргэдэд чиглэсэн бусад төсөл хөтөлбөрүүдэд илүү анхаарал хандуулж байна. Тухайлбал гэр хорооллын дахин төлөвлөлт/ ГХДТ/-ийн 38 мянга гаруй айлын орон сууц, НОСК-ийн 20мянган айлын орон сууц, ТОСК-ийн захиалгаар Буянт-Ухаа хорооллууд баригдахаар төлөвлөгдсөн байна.
Улаанбаатар хотын хэмжээнд 2020 он хүртэл 180 мянга орчим орон сууцны хэрэгцээ үүсээд байгаа ч жилд дунджаар 15 мянган айлын орон сууц ашиглалтанд орж байгаа нь нийт хэрэгцээний 12%-ийг л хангахад хүрэлцэж байгаа юм. Бидний хйисэн судалгаанаас харахад 2014-2015 оны хооронд нийт 28 мянган айлын орон сууц баригдаж байгаагаас 2014 он дуусахад 21 мянган орон сууц ашиглалтанд бүрэн орно гэсэн судалгаа байгаа нь эрэлтийн мөн л 13%-ийг бүрдүүлж байна. Тэгвэл дээрх төсөл хөтөлбөрүүд болон барилгын салбарын хүрээнд 2020 он гэхэд хэдий хэмжээний орон сууц ашиглалтанд орохыг графикаар харуулав.
Улаанбаатар хотын хэмжээнд 2020 он хүртэл 180 мянга орчим орон сууцны хэрэгцээ үүсээд байгаа ч жилд дунджаар 15 мянган айлын орон сууц ашиглалтанд орж байгаа нь нийт хэрэгцээний 12%-ийг л хангахад хүрэлцэж байгаа юм. Бидний хйисэн судалгаанаас харахад 2014-2015 оны хооронд нийт 28 мянган айлын орон сууц баригдаж байгаагаас 2014 он дуусахад 21 мянган орон сууц ашиглалтанд бүрэн орно гэсэн судалгаа байгаа нь эрэлтийн мөн л 13%-ийг бүрдүүлж байна. Тэгвэл дээрх төсөл хөтөлбөрүүд болон барилгын салбарын хүрээнд 2020 он гэхэд хэдий хэмжээний орон сууц ашиглалтанд орохыг графикаар харуулав.
Орон сууцны нийлүүлэлт
2014 оны эхний улирлын байдлаар нийт 94 төслийн тал хувь буюу 50 орчим хувь нь Баянзүрх дүүрэгт, 20 орчим хувь нь Хан-Уул, үлдсэн хэсэг нь бусад 4 дүүрэгт хэрэгжиж байна.
Харин гэр хорооллын дахин төлөвлөлтийн явц дунджаар 20%-тай хэрэгжиж байгаа бөгөөд эхний төлөвлөлтийн орон сууцууд 2015 онд ашиглалтанд орохоор барилгын явц хэвийн үргэлжилсээр байгаа. Цаашид ГХДТ-н үйл ажиллагаа эрчимжиж эхлэн барилгын ажил дуусахад энэ нь Улаанбаатар хотын орон сууцны 24 хувь энэ хөтөлбөрийн хүрээнд баригдах юм.
Орон сууцны эрэлт
Орон сууцны зах зээл дэх эрэлтийг тодорхойлох үндсэн үзүүлэлт нь тухайн сард арилжааны банкуудад шинээр олгогдож байгаа орон сууцны зээлийн хэмжээ, зээлдэгчийн тоо байдаг.
Үүнээс үзэхэд 2014 он гарснаас хойш ипотекийн 8%-ийн зээл олголт эрчимтэй буурч байгаа нь харагдаж байна. Мөн нэг зээлдэгчид ногдох зээлийн хэмжээ өнгөрсөн 2013 оны эхээр 41,8 сая байсан бол энэ тоо 2014 оны 3-р сарын байдлаар 55,3 буюу 13,5 сая төгрөгөөр нэмэгдсэн жишээ байна. Энэ нь зээлийн хүүг 8% болгож буулгасан ч гэсэн нэг зээлдэгчид ногдох зээлийн өрийн дарамт 30 гаруй хувиар өссөн байх юм.
Цаашид 8%-ийн хөтөлбөр маань шинээр орон сууц худалдан авах иргэдээс илүү өмнө орон сууцтай иргэдийн байрны нөхцлөө сайжруулах байдлаар хэрэгжих хандлага илүү ажиглагдаж байна.
Үнэ
2014 оны урьдчилсан судалгаагаар Улаанбаатар хотод 28 гаруй айлын орон сууц ашиглалтанд орох бөгөөд зах зээлд борлуулагдаж байгаа үнийн хувьд байршил зэрэглэлээсээ хамааран м2 дараах үнэтэй байна. Орон сууцны үнийн хувьд цаашдаа үнэ тогтмол байх шинжтэй байна.
Орон сууцны зах зээл дэх эрэлтийг тодорхойлох үндсэн үзүүлэлт нь тухайн сард арилжааны банкуудад шинээр олгогдож байгаа орон сууцны зээлийн хэмжээ, зээлдэгчийн тоо байдаг.
Үүнээс үзэхэд 2014 он гарснаас хойш ипотекийн 8%-ийн зээл олголт эрчимтэй буурч байгаа нь харагдаж байна. Мөн нэг зээлдэгчид ногдох зээлийн хэмжээ өнгөрсөн 2013 оны эхээр 41,8 сая байсан бол энэ тоо 2014 оны 3-р сарын байдлаар 55,3 буюу 13,5 сая төгрөгөөр нэмэгдсэн жишээ байна. Энэ нь зээлийн хүүг 8% болгож буулгасан ч гэсэн нэг зээлдэгчид ногдох зээлийн өрийн дарамт 30 гаруй хувиар өссөн байх юм.
Цаашид 8%-ийн хөтөлбөр маань шинээр орон сууц худалдан авах иргэдээс илүү өмнө орон сууцтай иргэдийн байрны нөхцлөө сайжруулах байдлаар хэрэгжих хандлага илүү ажиглагдаж байна.
Үнэ
2014 оны урьдчилсан судалгаагаар Улаанбаатар хотод 28 гаруй айлын орон сууц ашиглалтанд орох бөгөөд зах зээлд борлуулагдаж байгаа үнийн хувьд байршил зэрэглэлээсээ хамааран м2 дараах үнэтэй байна. Орон сууцны үнийн хувьд цаашдаа үнэ тогтмол байх шинжтэй байна.
