Япон улсад архитектур, инженерийн чиглэлээр “Гифүгийн Үндэсний технологийн коллеж”, “Токиогийн технологийн институт”-д суралцаад ирсэн Б.Анхбаяр гэгч залуутай ярилцлаа. 

2008 оноос арлын япон орныг зориод 2014 оны 3-р сард монголдоо буцаж ирлээ. Японд 6 жил амьдрахдаа Архитектур болон Барилгын инженерийн чиглэлээр суралцаад ирсэн.

Онцлог талууд бас давуу талууд ч зөндөө их байсан. Би Япон явахаасаа өмнө ШУТИС-д Архитектураар сурч байсан. Ерөнхийдөө монголын барилгын сургалт яг салбар салбараар нь ангилагддаг. Жишээ нь: Сантехник, Цахилгаан, Барилгын бүтээц, Барилгын менежмент, архитектур, барилгын инженер гэх мэтээр салсан байдаг. Харин японд бол ерөнхийд нь хүн дотор нь амьдардаг, байнга орж гардаг барилга байгууламж, хүн амьдардаггүй том хэмжээний барилга байгууламж гэж ангилаад, энэ чиглэлээрээ залуучуудаа сургадаг. Хүний аж төрөх орчин тойрныг агуулсан барилга байгууламжийн ангидаа барилгын талын бүх мэдлэгийг шахаж оруулж өгсөнөөрөө их онцлогтой. Япон оюутнууд мэргэжлээрээ төгсөөд судалгааны ажил болон ажил олгогч газраасаа шалтгаалаад маш олон төрлийн мэргэжилтнүүд болж задардаг байсан нь их сонин санагдсан.
Бас Японы ажил олгогчид нь шинэ ажилтандаа компаний дотоод үйл ажиллагааны чиглэлдээ тааруулан тодорхой хугацааны сургалтанд хамруулж байж жинхэнэ ажилтан болгодог. Зарим барилгын компани бүүр 1-2 жилийн сургалтанд хамруулах нь бий.
 

Монголын бүтээн байгуулалт хурдтай явагдаж байгаагаас гадна Япон, Монголын арга барил, норм дүрэм, стандарт өөр гэх зэргийг хараад монголдоо хурдан очиж ажиллаж, юм сурья гэж боддог байсан. Тиймээс ирээдүйтэй, ажил нь амжилттай явж байгаа, гадаадтай харилцаатай компанийг сонгож “И-СИ-СИ”  ХХК-д архитектураар ажилд орсон. Одоогоор манай компани  “Хүннү 2222”, “MCS tower”, “Содон хороолол”, “Шинэ монгол Технологийн их сургууль” зэрэг төслүүд дээр ажиллаж байна. Эдгээр төслүүдээс сурах зүйл байвал аль болох хурдан сураад явья гэж бодож байгаа.


 

Одоогоор би бүрэн мэдлэгтэй, чадвартай архитектор, барилгын инженер болж амжаагүй байна. Гэхдээ миний харж байгаагаар барилгын салбар маш богино хугацаанд хурдтай хөгжиж байна. Барилга угсралтын шинэ технологи нэвтрүүлж байгаа компаниуд ч олон байгаа нь ажиглагдсан .
Нэмж хэлэхэд манай нийслэлийн онцлог болох зүйлсийн нэг нь европ загварын уран барилгууд гэж боддог. Цаашдаа ч ази, европ болон орчин үеийн шийдэлтэй барилгууд эн тэнцүүхэн баригдаасай гэж хүсдэг.

Мөрөөдөхөд мөнгө төлөхгүй гэдэг шиг мөрөөдөл бол хүн болгонд байдаг гэж боддог. Хамгийн чухал нь мөрөөдлийнхөө хойноос зүтгэж, мөрөөдлөө биелүүлж амьдрах хэрэгтэй байх. Миний хувьд эхний ээлжинд  чадвартай архитектор, инженер болох зорилготой байгаа. Монгол Японы  харилцаа сайжирч байгаатай холбогдоод удахгүй Япон сургалттай технологийн 3 коллеж, 1 их сургууль байгуулагдах гэж байна. Ирээдүйд Япон талын стандарт, Япон технологийн хэрэглээ өснө гэсэн үг. Тэгэхээр надад сурч эзэмшсэн мэдлэгээ ашиглах боломж бий болно гэдэгт итгэлтэй байгаа. Тэр боломжийг бий болгохын төлөө ч хичээж ажиллах болно.
 

Японд яг барилга барих явцад оролцож байгаагүй ч гэсэн ямархуу байдаг гэдгийг жаахан гадарладаг болсон. Барилга барих хугацааны хувьд манайхаас ялгаа байхгүй. Гэхдээ урт хугацаанд судалгаа шинжилгээ хийгддэг барилгууд удаан тэгээд их чанартай, найдвартай босгодог юм билээ.
Өөр нэг ялгаа нь жижигхэн талбай дээр өндөр барилга барихдаа талбайн зохион байгуулалт их сайтай хийдэг. Жижиг хашаа босгоод л дээшээгээ тор татаад дотор нь  юу  болж байгаа нь мэдэгдэхгүй  байсаар нэг мэдэхэд том барилга сүндэрлэсэн байдаг.Тоос шороо бага, барилгын талбай нь их цэвэрхэн.

Сүүлийн хэдэн жил нэлээдгүй залуучууд барилгын чиглэлээр сурахаар очсон. Наймайг Япон дахь Монгол оюутны холбоонд жил байхад барилгын чиглэлээр сурч байгаа хүүхдүүд бүүр л олон болоод байсан. Удахгүй 1000 инженер сургах хөтөлбөр гэх мэт олон хөтөлбөрүүд хэрэгжих болохоор Японд барилгын чиглэлээр суралцагсдын тоо өсөх байх.
 

Ерөнхийдөө тооцооны талын хичээлээ их сонирхдог байсан. Бас архитекторын зургийн хичээл их сонирхолтой байдаг байлаа. Герман талын программ ашиглаад зургаа зурж, илтгэл тавидаг байсандаа. Олуулаа бие биенийхээ өмнө зогсоод илтгэл тавихаар их гоё санагддаг байсан.
 

Япон сурагчид, оюутнууд их хичээл зүтгэл, чармайлттай санагдсан. Түүнээс гадна цагзохицуулах чадвар сайтай. Манай нэг япон найз маань 7 хоногийн 6 өдөр нь орой дэлгүүрийн худалдагч хийдэг байлаа. Хичээл номныхоо хажуугаар  ажил хийдэг завгүй залуус Японд олон бий. Тэгсэн хэр нь хичээл сургуулиа хаяхгүй, онц сураад сурлагаараа манлайлаад явдаг залуус ч байдаг байсан. Ерөнхийд нь харвал их дотогшоогоо хандлагатай улс санагдсан.
 

Цаг төлөвлөж сурах нь чухал. Япон улс хүн ам ихтэй, том хотууд олонтой болохоор амьдрал нь цаг нартай уралдсан, их завгүй байдаг. Өөрөө хичээж чадвал боловсрол, чадварыг шударгаар үнэлдэг орон гэдгийг онцолж захимаар байна. Монгол хэл, япон хэл хоёр нь өгүүлбэр зүйгээрээ төстэй учраас Монгол хүмүүсийн хувьд хэл сурахад амар талдаа. Цаашлаад амжилттай суралцах, ажиллахад ч гэсэн дөхөм болдог.  Олон монгол залуус японд майкрософт, гүүглээс өгсүүлээд дэлхийд алдартай компаниудад ажиллаж амьдардаг. Тэдгээр залуусын нэгэн адил техник технологийн хөгжлөөс нь сайн суралцан ирж, монголынхоо төлөө ажиллах хэрэгтэй гэж захимаар байна.