Аливаа улс орны тэргүүлэх салбарын нэг нь барилга байдаг. Их барилгыг сантехникийн системгүйгээр төсөөлөх аргагүй. Барилга орон сууц баригдах тоолонд тухайн байр орон сууцанд сантехникч гэдэг мэргэжилтэн байх шаардлагатай. Харин ийм мэргэжилтэнг бэлтгэдэг сургууль бол Барилгын политехникийн коллеж. Тус сургуульд 36 жил багшилж олон зуун шавь нартаа сантехникийн мэргэжил эзэмшүүлсэн, Монгол Улсын зөвлөх инженер, техникийн ухааны магистер, ахлах багш  Х.Мягмарсүрэн багштай ажил мэргэжлийнх нь талаар ярилцлаа.


- Та сантехникч мэргэжлийг хэзээ эзэмшиж, энэ сургуульдаа багшлах болсон ажил хөдөлмөрийн гараанаас тань яриагаа эхэлье.
 Би 1972 онд нийслэлийн 10 жилийн 24-р сургуулийг төгсөөд, тэр ондоо МУИС-д барилга инженерийн факультетийн Сантехник, инженерийн ангид элсэн ороод 1978 онд сургуулиа төгсөний Барилгын яамны сайд Л.Тлейханы томилолтоор Барилгын техникумд сантехникийн багшаар ирж байлаа. Энэ сургуульдаа 36 жил тасралтгүй ажиллахдаа давхардсан тоогоор 3800 гаруй оюутныг төгсгөжээ.
1978-1990 оныг хүртэл манай сургууль өглөө, өдөр, оройн анги гэсэн өдрийн гурван ээлжээр хичээллэдэг байсан. Энэ том сургуульд өөрийн мэдсэн сурснаа олон зуун залууст хүргэж эзэмшүүлж байгаадаа  их баяртай явдаг.
1996-2010 оныг хүртэлх хугацаанд сантехникийн инженерийн мэргэжилтэн бэлтгэсэн. Үүнээс өмнө сантехникийн засварчин, сантехникийн техникчээр бэлтгэж байсан. 2010 онд сантехникийн инженерийн анги техникийн их сургуультай нийлсэн. Одоогоор мэргэжлийн анхан шатанд барилгын сантехникчээр, техникийн дунд боловсролын түвшинд “сантехникийн техникч” гэсэн мэргэжлээр бэлтгэж байна.   
Эрдэмтэй буянтай олон багш, хамт олныхоо ачаар сургуульдаа 36 жил ажиллахдаа мэргэжлийнхээ нэлээд хэдэн ном сурах бичиг, гарын авлага зэргийг хийсэн.
Хуучин нийгмийн үед манай сургуулийн багш нар шавь нартайгаа хөдөө орон нутагт барилга дээр урт хугацааны дадлага хийдэг байлаа.
1979 онд Дорнод аймгийн Сэргэлэн сумын гадна дулаан 450м, уурын зуухны 54-ын тогоо, 2 дотуур байрны халаалтын системийн ажлуудыг гүйцэтгэсэн. Одоо бодоход өнгөрсөн энэ бүх он жилүүд миний хувьд төдийгүй манай багш ажилтнуудын нөр их хөдөлмөр бүтээлийн он жилүүд байж дээ.

                          
                                                1979 он. Дорнод аймгийн Сэргэлэн суманд шавь нарын хамт   
 
- Та их олон шавь нартай юм. Барилгын салбарт сүүлийн жилүүдэд сайн хөгжиж байна. Таны шавь нар хаана л барилга баригдаж байна тэнд байж байгаа даа.  
-Гучаад жил ажиллах хугацаанд шавь нараас минь нийгэмдээ томоохон байр суурь эзэлсэн бизнесмен, барилгын компани толгойлж яваа олон хүн бий. Ер нь багш хүн шавь нь мэргэжил ур чадвартаа өсөж, дадлага туршлага эзэмшин тэр бүхнээрээ өөрөөс минь хол давсан шавьтай байна гэдэг хамгийн том бахархал.  Хамгийн ойрын жишээ бол 1987 онд “Сантехникийн техникч”-ийн ангийг төгссөн миний шавь П.Нарандалай 27 жилийн дараа төрөлх сургуулийнхаа захирлаар ажиллаж байна. Би өөрөө удирдлаган дор нь ажиллаж байгаадаа сэтгэл дүүрэн байж, мэргэжлээрээ бахархаж явдаг. Үр бүтээлтэй ажиллаж байгаа шавь нараасаа дурьдвал “Одкон Холдинг” ХХК-ийн дэд захирал, тус компанийн инженерүүд нь миний шавь нар байх жишээтэй. Ц.Батбаясгалан, О.Энхболд гээд мөн “Коёото Компорт” ХХК-ийн захирал О.Занданхүү, ТОСК-ийн ахлах инженер Б.Батсайхан гэх мэт дурдаад байвал олон бий.

           
                     Одоогийн  Барилгын Политехникийн коллежийн захирал П.Нарандалай /тодруулсан нь/
 
 Би шавь нараараа ч, барилгын сантехникч мэргэжлээрээ ч бахархдаг. Манай улсын хаана барилга байгууламж баригдаж байна тэнд миний шавь нараас байна. Би одоо ч шавь нараа дадлагад гаргах гээд нэг барилгын компани дээр очиход тэнд миний шавь нар байж л байдаг. Ингэхээр үе үеийн төгсөгч шавь нар маань дараа дараагийн дүү нартаа мэргэжлээрээ дадлага хийхэд нь туслаж байгаа нь үнэхээрийн бахармаар санагддаг.
 
                   
                             Өөрийн шавь “Маршал Компорт” ХХК-ний дэд захирал Ж.Гажсүрэнгийн хамт
 


                    
                                 Шавь ТОСК-ийн сантехникийн инженер Б.Батсайхантай хамт

                    
                                     Шавь “Одкон Холдинг” ХХК гүйцэтгэх захирал Ц.Батбаясгалангийн хамт

                     
                                 Шавь “Билгүүн Трейд” ХХК-ний ерөнхий инженер С.Мэндбаярын хамт

                        
                      Арын эгнээний баруун гар талын эхнийх нь “Монсикон” ХХК-ний ерөнхий инженер Ш.Энхсайхан
                      Арын эгнээний голд “Короунд” ХХК-ний ерөнхий инженер Б.Энхбаяр

                        
                               Баруун гар талын эхнийх нь “Билгүүн Од” констракшны захирал З.Хишигбаяр
 
             
Миний олон арван шавь нараас одоо төрөлх сургуульдаа надтай хамт мөр зэрэгцэн М.Болдбаатар, А.Буянаа, Х.Энхийн-Уянга, О.Солонго, О.Дэлэг, Д.Мөнгөнтулга, Ч.Отгонбаатар, Ч.Магнай нар  багшилж байна.   
 
                         
                                                   Сантехникийн салбарын багш нар /1987-1989 он/

                        
                                                  Одоо түүнтэй мөр зэрэгцэн хамт ажиллаж буй багш нарын хамт 
 
- Та олон зуун шавьтай байна. Харин танд энэ мэргэжлийг эзэмшүүлсэн багш нараасаа дурдаач. Багшийн багш гэсэн үг шүү дээ.
Тэгэлгүй яахав. Намайг анх сургуульдаа багшаар ирэхэд Б.Ядамжав гэдэг багш надад бүхнийг зааж, зөвлөдөг байсан. Би тэр хүнээр одоо ч бахархаж явдаг. Би багштайгаа 27 жил хамт ажилласан. Хорвоогийн жам ёсоор 2007 онд багш маань бурхан болсон. Мэдлэг боловсрол, авьяас чадвараараа сургуульдаа тэргүүлдэг, ааш зан сайтай ийм л сайхан ахмад багш байсан. Сантехникийн мэргэжил талаасаа баруун дөрвөн замын хаан, хатан хоёр гэж багш бид хоёрыг хэлдэг байлаа. Хамт олон, төгсөгчид маань багш бид хоёрыг ингэж өргөмжилдөг байсан юм.
Харин намайг сантехникийн инженер мэргэжил эзэмшүүлсэн багшийг Ч.Жалцав гэдэг хүн байлаа. Хуучин нийгмийн үед сантехникийн тресстийн дарга байсан хүн.  Тэдний арвин их туршлагаас суралцсан шүү.
 
Барилга талаасаа н.Гандиймаа багшаараа бахархана. Намайг багшаар ажиллаж эхлэхэд надад зааж сургаж, зөвлөж зэмлэж, явсан хүмүүс. Тун удахгүй манай сургуулийн 60 жилийн ой болох гэж байна. Би өөрөө 36 жилд нь багшилжээ. Үе үеийн багш, ажилчидаа би одоо ч бүгдийг нь эргэн дурсаж санадаг.
 
- Манай улсын сантехникчид ур чадварын үзүүлэлтээрээ олон улсын чансаад хэр яваа гэж боддог вэ?
Дэлхийн түвшинд манай барилга, сантехникийн ажилчид ур чадвар талаасаа дээгүүрт ордог. Ер нь манай сургуулийг төгссөн төгсөгчид мэргэжлээрээ гадаад улс орнуудад ажиллахад тухайн улс орны сантехникчийн авдаг цалин хөлсийг авна.
Боловсролын систем ерөнхийдөө өөрчлөгдөх гэж байна. Гэхдээ ОХУ-ын сургалтын систем, тэдний хуучны норм стандартыг би хувьдаа сайн гэж дүгнэдэг. Шинжлэх ухааны хөдлөшгүй олон судлагаа шинжилгээний үр дүнгүүдийг өнөөдөр гэсэн дэлхий нийтээрээ хэрэглэж байна.
Барилгын компаниуд манай сургуулийг төгссөн залуусыг ажилд авах хүсэлтэй байдаг. Манай сургууль олон улсын магадлан итгэмжлэлийг 2 удаа хүртсэн анхны мэргэжлийн сургууль шүү дээ.

                    
                                                   Хичээл зааж байгаа нь 2005-2006 оны хичээлийн жил
 
- 1990-ээд оны нийгмийн шилжилтийн үед барилгын салбар зогсонги болсон. Танай сургуульд тэр үед сургалтын ямар бодлого хэрэгжүүлж байв?
Сурагчдын тоо эрс буурснаас гадна зарим багш нар маань ч гэсэн орон тооны цомхотголоор ажлаасаа гарч байсан. Тэгээд тэр үед Б.Ядамжав багш бид хоёр сантехникч мэргэжлээрээ залуусыг бэлтгэх тал дээрээ хичээж төлөвлөгөө гарган ажиллаж байсан.
- Та хоёр нийгэм дамжин залуучуудад барилгын мэргэжил эзэмшүүлжээ. Дээхнэ үед ТМС-д сахилга бат муухан талын залуус ирж суралцдаг байсан гэлцдэг. Гэхдээ одоо суралцаж байгаа хүүхдүүдийн сурах хандлага хуучин үеийнхтэй харьцуулахад ямар байна вэ?  
Хуучин нийгмийн үед манай сургуульд сахилга бат, сурлага тааруу хүүхдүүд цөөн боловч элсдэг байсан нь үнэн. Гэхдээ мэргэжлээ сонирхож, биеэ дайчлаж чаддаг, хүний үг даадаг, сурах хүсэл эрэмэлзэлтэй байж. Харин өнөөгийн хүүхдийн дийлэнх хэсэг нь гэр бүл болон хэн нэгний шахалтаар сурч байх жишээтэй. Зарим нь барилгын салбарт хүчин зүтгэдэг айлын хүүхдүүд байна.
Манай сургуулийн нэг онцлог нь оюутнуудаасаа сургалтын мөнгө авахгүй харин ч цалинтай сургадаг. Ийм болохоор элсэгчдийн тоо их өндөр байдаг болсон. Төр засгаас барилгын салбарыг дэмжиж эхсэлсэн болохоор зарим залуус бараг шахалтаар сурах хандлагатай байгаад байх шиг санагддаг. Яг өөрийнхөө чин хүсэл эрмэлзэлтэй суралцах залуучууд ховор харагдаад байх шиг санагддаг. Хуучин нийгмийн үед нэг ангид 30 хүүхэд элсэн орлоо. Тэд 30-уулаа амжилттай төгсдөг байсан. Харин өнөөдөр нэг ангид 30 хүүхэд элсэн ороход 15 нь л үлдэж төгсөж байна.
  Зарим нэг нь үнэхээр ар гэрийн боломж муутай айлын хүүхдүүд анхан шатанд суралцдаг. Ингэхээр би хүүхдүүдээ хүнлэг зөв харьцааны талаар ойлголтыг өгөхийг хичээдэг.  Манай сургууль олон хүүхэд залуучуудын ажил амьдралын гарааг эхлүүлж тэнд ёс суртахуун болоод хөдөлмөрийн амтыг мэдрүүлж өгдөг болохоор би үргэлж бахархаж явдаг.
- Сүүлийн жилүүдэд барилгын салбар хөгжиж үүнийг дагаад чанартай, чанаргүй барилгууд нэмэгдэж байна. Сантехникийн тоног төхөөрөмжийг яг норм стандартын дагуу хэр хэрэглэж байна гэж та дүгнэдэг вэ?   
Техник, технологи хөгжөөд сантехникийн шугам хоолойг заавал төмрөөр хийдэг байснаа больсон байна. Хуванцар бүтээгдэхүүнээр шугам хоолойг хийдэг болж. Харин манай зарим барилгын компаниуд төсөв мөнгөө хэмнээд урд хөршөөс чанарын шаардлага хангахгүй нимгэхэн сүвлэгч хоолой оруулж ирээд барилга дээрээ угсарч байна.  Захиалагч нь ч тэр, хяналт шалгалтын байгууллага нь ч тэр ийм зүйлд хариуцлагатай байх хэрэгтэй л дээ. Ашиглалтын явцад эргээд олон хүнийг хохирооно гэсэн үг шүү дээ.  
- Манайд барилгын норм стандартын хувьд ази эсвэл европын стандартын алиныг нутагшуулж, дагаж мөрдөх хэрэгтэй юм бэ?
Манай орны уур амьсгал Сибирийнхтэй төстэй. Инженерийн зураг төсөл, сантехник бүх тооцоонуудыг барилгын норм дүрмийн дагуу авна. Азийн улсуудаас манай улс чинь уур амьсгалын хувьд эрс тэс шүү дээ. Норм стандарт гэдгийг чинь 50 жилийн ажиглалт туршлагын нарийн судалгаан дээр үндэслэн баталдаг.  Тэрийг эрдэм шинжилгээний хүрээлэнгийнх хийнэ.  Ер нь манайд Оросын норм стандарт таарна.  
- Танайд барилгын мэргэжилтэй боловсон хүчин бэлтгэж эхэлсний 60 жилийн ой болох гэж байна. Та мэндчилгээ дэвшүүлнэ үү.
Манай сургуульд ажиллаж байсан ахмад багш нар болон мөр зэрэгцэн хамт ажиллаж байсан үе үеийн багш ажилтан, удирдлагуудад болон шавь нартаа Монгол улсад барилгын мэргэжилтэй боловсон хүчин бэлтгэж эхэлсний 60 жилийн ойн баярын мэндийг хүргэж байна. Удахгүй болох төрөлх сургуулийнхаа ойд хүрэлцэн ирээрэй гэж та бүхнийгээ урьж байна.
Монгол орны өнцөг булан бүрт ажиллаж байгаа үе үеийн олон мянган шавь та нараараа багш нь бахархаж явдагаа илэрхийлэхийн зэрэгцээ цаашдын ажил хөдөлмөр тань өндөр амжилтыг хүсэн ерөөе.