Нийслэлийн гэр хорооллын дахин төлөвлөлтийн төсөл хэрэгжээд жил гаруй хугацаа өнгөрчээ. Төслийг хэрэгжүүлэгч компаниуд гэр хорооллын иргэдтэй тохиролцоонд хүрнэ гэдэг хүндхэн давааг туулж байгаа юм. Гэр хорооллын дахин төлөвлөлтийг хэрэгжүүлж буй компаниудад учирч буй бэрхшээл зовлон ижил учир “Хот дахин төлөвлөлтийн төсөл хэрэгжүүлэгчдийн холбоо” -г өнгөрсөн хавар байгуулжээ.
Тус холбооны гүйцэтгэх захирал Ц.Эрдэмбаяртай хийсэн ярилцлагыг хүргэж байна.

- Танай холбоо ямар чиг зорилго, үүрэгтэй ажиллаж байна вэ?
 
-Дахин төлөвлөлтийн ажил гэр хорооллоос эхэллээ. Энэ ажил зөвхөн гэр хорооллоор хязгаарлагдах учиргүй. Улаанбаатар хот гэр хороололгүй болж, бүх зам, дэд бүтэц бүрэн хүрэлцээтэй хот шиг хот болсон цагт л дахин төлөвлөлтийн ажил дуусах учиртай. Одоо ашиглалтын хугацаа өнгөрсөн хуучин барилгуудыг буулгаж дахин төлөвлөлт хийхээр яригдаж байна.   
Манай холбооны хувьд үйл ажиллагааны чиглэл зорилгоо тодорхойлж гаргаад явж байна. Бүгд л дор дороо цаг наргүй ажилтай учир тэр болгон хоорондоо уулзаад байж амжихгүй.  Дахин төлөвлөлтөнд оролцож буй 30 компани байгаа. Манай холбооны зүгээс эдгээр компаниудад бүгдэд нь хандана.
Дахин төлөвлөлтийн ажилд орохдоо эдгээр барилгын компаниуд уг ажлыг хэрэгжүүлэхэд шаардлагатай хууль эрхзүйн орчингүйгээр ажилдаа орчихсон. Хотыг хөгжүүлэх хуулийн төслийг УИХ-ын хаврын чуулганаар хэлэлцэж амжсангүй. Одоо намрын чуулганаар уг хуулийн төслийг баталчихвал дахин төлөвлөлтийг хэрэгжүүлэгч компаниудад үйл ажиллагаагаа явуулахад томоохон түлхэц өгөх болов уу.    

- Хууль батлагдсанаар төсөл хэрэгжүүлэгч компаниудад тулгараад байгаа ямар асуудлууд шийдэх бололцоотой вэ?   
Тухайлбал: барилгын компаниуд иргэдтэй тохиролцох явцад цөөн тооны айл өрх газраа хэд өндрөөр үнэлэх гэдэг. Гэтэл тэдгээр цөөн айлуудаас болоод дулааны шугам сүлжээний ажил нь явж өгдөггүй зэргээс шалтгаалж өөр бусад олон ажлаас хойш татах үзэгдэл цөөнгүй бий. Тиймээс эдгээр асуудлыг хууль эрхзүйн хүрээнд шийдэх зөв зүйтэй. Ингэснээр иргэн болоод төсөл хэрэгжүүлэгч компаний алинд ч хохиролгүй байх юм.
Хот дахин төлөвлөлтийн ажилд хувийн хэвшлийн зүгээс Нийслэл, төр захиргааны байгууллагуудад дуу хоолойгоо хүргэх хэрэгцээ байна.
 Энэ хуулийн заалт батлагдаад хэрэгжиж эхэлбэл олонхийн эрх ашгийг дагаж, цөөнхийг эрх ашгийг хүндэтгэх ийм л зарчмаар мөрдөгдөх юм. Тухайлбал 100 өрх айлын 80 айл айл нь дахин төлөвлөлтөнд хамрагдахыг зөвшөөрсөн тохиолдолд цөөнх болох 20 хувь нь олонхоо дагах учиртай. Үүнийг л хуулиар зохицуулахыг зорьж байна.
Иргэн Дорж ч бай, УИХ-ын гишүүн ч бай энэ хотын агаараар амьсгалж, амьдарч байгаа учраас гэр хорооллын дахин төлөвлөлтийн ажлыг нийслэлчүүд бид бүхний ажил гэж харах учиртай.
- Дахин төлөвлөлтөнд оролцож буй барилгын компаниудын ажлын явц хэдэн хувьтай явагдаж байна?
Дахин төлөвлөлт зарлагдаж эхлээд жил гаруй хугацаа өнгөрч байна. Энэ жил зарим нэг компанийн эхний ээлжийн байрууд ашиглалтанд орно. Хуваарлагдсан газар бүр харилцан адилгүй ажил явагдаж байна. Иргэдтэйгээ гэрээ тохироогоо хийж дуусах болоо ч үгүй барилгын компаниуд байна, гэрээ тохиролцооны ажил ахицтай явж байгаа компаниуд ч бий.
Японы Жайка байгууллагын судалгаанаас харж байхад 3 га газарт бүтээн байгуулалт хийхэд 6 жил шаарддаг гэсэн. Эхний 4 жилийг нь иргэдтэй тохиролцоход зарцуулдаг юм билээ.
Үүнтэй харьцуулахад манайд хэрэгжиж байгаа гэр хорооллын дахин төлөвлөлтийн ажил хурдтай явж байгаа. Нэг айлтай гэрээ тохиролцоонд хүрэхийн тулд 3-4 удаа очиж уулзана. Нөгөө айл гэр бүлээрээ ярилцана, бодно, төлөвлөнө гээд тухайн тэр айл томоохон шийдвэр гаргаж байгаа юм.
Төр засаг болоод Нийслэлийн зүгээс хотын дэд бүтцийн асуудлыг сайн хангаж өгч байж барилга барих ажил руу орох шаардлага урган гарч байна.
 
- Эдийн засгийн хүндрэл, гадаад вальютын үнийн өсөлт дахин төлөвлөлтөнд оролцож байгаа компаниудын үйл ажиллагаанд нөлөөлж л байгаа даа.
Мэдээж ихээр нөлөөлж байгаа. Гол нь хөрөнгө оруулалтын орчин тийм ч таатай биш байна. Эдийн засгийн хүндрэл барилгын салбар гэлтгүй бүх салбарт нөлөөлж эхэллээ. Бид энэ хүнд байдлаас гарахын тулд дотоодын үйлдвэрлэгчдээ дэмжиж барилгынхаа гол бараа материалаа аль болох өөрсдөө үйлдвэрлэх шаардлагатай. Тэгж байж л эдийн засгийн үнийн өсөлтийн барьж зогсоох хэрэгтэй байна.  
 
       
Нийслэлийн гэр хорооллын дахин төлөвлөлтийн төсөл хэрэгжиж эхлээд жил гаруй хугацаа өнгөрчээ. төслийг хэрэгжүүлэгчээр барилгын 30 хувийн компани оролцож байгаа. Эдгээр компаниуд гэр хорооллын иргэдтэй тохиролцоонд хүрнэ гэдэг хүндхэн давааг туулж байгаа. Иймээс гэр хорооллын дахин төлөвлөлтийг хэрэгжүүлж буй компаниуд саад бэрхшээл нэгтэй учир “Хот дахин төлөвлөлтийн төсөл хэрэгжүүлэгчдийн холбоо” -г өнгөрсөн хавар байгуулсан. Тус холбооны гүйцэтгэх захирал Ц.Эрдэмбаяртай хийсэн ярилцлагыг хүргэж байна.
- Танай холбоо ямар чиг зорилго, үүрэгтэйгээр ажиллаж байна вэ?
 
Дахин төлөвлөлтийн ажил гэр хорооллоос эхэллээ. Энэ ажил зөвхөн гэр хорооллоор хязгаарлагдах учиргүй. Улаанбаатар хотод гэр хороололгүй, бүх зам дэд бүтэц сайн хүрэлцээтэй хот шиг хот болсон хойно л дахин төлөвлөлтийн ажил дуусах учиртай. Одоо ашиглалтын хугацаа өнгөрсөн хуучин барилгуудыг буулгаж дахин төлөвлөлт хийхээр яригдаж байна.   
Манай холбооны хувьд үйл ажиллагааны чиглэл зорилгоо тодорхойлж гаргаад явж байна. Бүгд л дор дороо цаг наргүй ажилтай учир тэр болгон уулзалдаад байж амжихгүй л байна.  Дахин төлөвлөлтөнд оролцож буй 30 компани байгаа. Манай холбооны зүгээс эдгээр компаниуддаа бүгдэд нь хандана.
Дахин төлөвлөлтийн ажилд орохдоо эдгээр барилгын компаниуд хууль эрхзүйн орчингүйгээр ажилдаа орчихсон. Хотыг хөгжүүлэх хуулийн төслийг УИХ-ын хаврын чуулганаар хэлэлцэж амжсангүй. Одоо намрын чуулганаар уг хуулийн төслийг баталчихвал дахин төлөвлөлтийг хэрэгжүүлэгч компаниудад үйл ажиллагаагаа явуулахад томоохон түлхэц өгөх болно.    
- Хууль батлагдснаар төсөл хэрэгжүүлэгч компаниудад тулгараад байгаа ямар асуудлууд шийдэгдэх бололцоотой вэ?   
Тухайлбал барилгын компаниуд иргэдтэй тохиролцох явцад цөөн тооны айл өрх газраа хэд өндрөөр үнэлэх гэдэг. Гэтэл тэдгээр цөөн айлуудаас болоод дулааны шугам сүлжээний ажил нь явж өгдөггүй зэргээс шалтгаалж өөр бусад олон ажлаас хойш татах үзэгдэл цөөнгүй бий. Тиймээс эдгээр асуудлыг хууль эрхзүйн хүрээнд шийдэх зөв зүйтэй болно. Ингэснээр иргэн болоод төсөл хэрэгжүүлэгч компаний алинд ч хохиролгүй байх юм.
Хот дахин төлөвлөлтийн ажилд хувийн хэвшлийн зүгээс дуу хоолойгоо Нийслэл, төр захиргааны байгууллагуудад хүргэж байх хэрэгцээ байна.
 Энэ хуулийн заалт батлагдаад хэрэгжиж эхэлбэл олонхийн эрх ашгийг дагаж, цөөнхийг эрх ашгийг хүндэтгэх ийм л зарчмаар мөрдөгдөх юм. Тухайлбал 100 өрх айлын 80 айл айл нь дахин төлөвлөлтөнд хамрагдахыг зөвшөөрсөн тохиолдолд цөөнх болох 20 хувь нь олонхоо дагах учиртай. Үүнийг л хуулиар зохицуулахыг зорьж байна.
Иргэн Дорж ч бай, УИХ-ын гишүүн ч бай энэ хотын агаараар амьсгалж, амьдарч байгаа учраас гэр хорооллын дахин төлөвлөлтийн ажлыг нийслэлчүүд бид бүхний ажил гэж харах учиртай.
- Дахин төлөвлөлтөнд оролцож буй барилгын компаниудын ажлын явц хэдэн хувьтай явагдаж байна?
Дахин төлөвлөлт зарлагдаж эхлээд жил гаруй хугацаа өнгөрч байна. Энэ жил зарим нэг компанийн эхний ээлжийн байрууд ашиглалтанд орно. Хуваарлагдсан газар бүр харилцан адилгүй ажил явагдаж байна. Иргэдтэйгээ гэрээ тохироогоо хийж дуусах болоо ч үгүй барилгын компаниуд байна, гэрээ тохиролцооны ажил ахицтай явж байгаа компаниуд ч бий.
Японы Жайка байгууллагын судалгаанаас харж байхад 3 га газарт бүтээн байгуулалт хийхэд 6 жил шаарддаг гэсэн. Эхний 4 жилийг нь иргэдтэй тохиролцоход зарцуулдаг юм билээ.
Үүнтэй харьцуулахад манайд хэрэгжиж байгаа гэр хорооллын дахин төлөвлөлтийн ажил хурдтай явж байгаа. Нэг айлтай гэрээ тохиролцоонд хүрэхийн тулд 3-4 удаа очиж уулзана. Нөгөө айл гэр бүлээрээ ярилцана, бодно, төлөвлөнө гээд тухайн тэр айл томоохон шийдвэр гаргаж байгаа юм.
Төр засаг болоод Нийслэлийн зүгээс хотын дэд бүтцийн асуудлыг сайн хангаж өгч байж барилга барих ажил руу орох шаардлага урган гарч байна.
 
- Эдийн засгийн хүндрэл, гадаад вальютын үнийн өсөлт дахин төлөвлөлтөнд оролцож байгаа компаниудын үйл ажиллагаанд нөлөөлж л байгаа даа.
Мэдээж ихээр нөлөөлж байгаа. Гол нь хөрөнгө оруулалтын орчин тийм ч таатай биш байна. Эдийн засгийн хүндрэл барилгын салбар гэлтгүй бүх салбарт нөлөөлж эхэллээ. Бид энэ хүнд байдлаас гарахын тулд дотоодын үйлдвэрлэгчдээ дэмжиж барилгынхаа гол бараа материалаа аль болох өөрсдөө үйлдвэрлэх шаардлагатай. Тэгж байж л эдийн засгийн үнийн өсөлтийн барьж зогсоох хэрэгтэй байна.