Монголд “Байгаль орчинд ээлтэй, эрчим хүчний хэмнэлттэй барилгын үйлдвэрлэлийг дэмжих” дөрвөн жилийн хугацаатай төсөл өнгөрсөн оноос хэрэгжиж байна. Тус төслийг “Каритас Монгол” байгууллага, Европын холбоо, Шведийн Байгаль орчин судлалын институт болон МҮХАҮТ-тай хамтран хэрэгжүүлж байгаа аж. Төслийн хүрээнд өнөөдөр “Хот байгуулалт ба ногоон хөгжил” сэдэвт хэлэлцүүлэг “Blue Sky” цамхагт боллоо. Хэлэлцүүлэгт барилгын салбарын болон холбогдох яамдын төлөөлөл оролцож санал бодлоо солилцсон юм.
Манайд ногоон барилга барихад нэн тэргүүнд хууль, эрх зүйн болон эдийн засгийн хөшүүрэг дутагдаж буйг оролцогчид онцоллоо. Ялангуяа байгальд ээлтэй бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэлээр улсын хөгжилд хувь нэмэр оруулж буй аж ахуйн нэгжид санхүүгийн урамшуулах олгох хэрэгтэй гэж үзэж байна. Дотоодын зарим үйлдвэр дэргэдээ ногоон бүтээгдэхүүний үйлдвэр байгуулж, улмаар тус салбарын байгууллагуудын хамтын ажиллагаа сайжирч буйг Монголын барилгын материал үйлдвэрлэгчдийн холбооны /МБМҮХ/ гүйцэтгэх захирал О.Лхагвадорж хэллээ. Тухайлбал, “Ногоон газар”, “Хатан Эстер”, ”Тэдмэнт” зэрэг компани хог хаягдал ашиглан барилгын материал үйлдвэрлэж байгаа аж. Мөн 100 гаруй бетон зуурмаг, 70 орчим хөнгөн бетон болон тоосгоны үйлдвэр үнс ашиглан байгальд ээлтэй бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэх боломжтой юм байна.
Гэтэл өнөөдөр цахилгаан станцуудаас үнс авъя гэхээр төрийн өмчтэй тул тэд үнсээ зарах сонирхолгүй байгааг О.Лхагвадорж илтгэлдээ дурьдав. Нөгөөтэйгүүр барилгын бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэгч компаниудын ихэнх нь Орос техник технологитой тул үнс ашиглахад ус их ордог аж. Мөн үнсэн сан байгуулах талбай байхгүй гэв.
Харин хөгжилтэй орнуудын туршлагаас үзэхэд Японы Токио хотод хог боловсруулдаг таван үйлдвэр байдаг аж. Тус улс манайд үнс ашиглах технологи нэвтрүүлэн Дэлхийн байгаль хамгаалах сангаас мөнгөн урамшуулал авч буйг О.Лхагвадорж хэлсэн юм. Тэрбээр “бид хөгжилтэй орнуудад мөнгөө алдаж байхын оронд өөрсдөө авах ёстой. Иймээс хууль эрх зүйн болон эдийн засгийн хөшүүрэг хэрэгтэй байна. Эрчим хүчний хэмнэлттэй ногоон бүтээгдэхүүний худалдан авалтыг хууль эрх зүйн хувьд зохицуулвал нэгдүгээрт эх орны бүтээгдэхүүн, хоёрдугаарт экологийн бүтээгдэхүүн болж ногоон хөгжил илүү ашигтай болох ёстой” гэв.
Манай улс одоогийн байдлаар барилгын материалд зуун хувь байгалийн бүтээгдэхүүн ашиглахгүй байгаа аж. Тухайн материалын 20-30 хувийг нь эрчим хүч, уурхайгаас гарч байгаа хаягдлыг ашиглан үйлдвэрлэж байна гэсэн юм.
Ногоон барилга гэдэг нь гадна талыг нь ногооноор будах биш, эрчим хүчний хэмнэлттэй буюу дулааны алдагдал багатай, эрүүл мэндэд хор нөлөөгүй ногоон бүтээгдэхүүнээр барьсан, эдийн засгийн хэмнэлттэй барилга аж. Өнөөдөр барилгын үнэ өслөө гэж байгаа ч ирээдүйд ногоон барилга гэдгээр нь үнэлэх хандлагатай байгааг салбарынхан хэллээ. Тус салбарынхны тооцоолж буйгаар ногоон барилгын системийг нэвтрүүлснээр барилгын үнийг 20-30 хувиар бууруулах боломжтой юм байна.
Төслийн явцын талаар Төслийн зохицуулагч Б.Хонгорзулаас тодруулахад “Бид Урамшууллын хууль батлуулах талаар ярилцаж, Монголын зарим хоол хүнсийг Европт нарийвчилан судлуулж байна. Энэ төслөөр дамжуулан ядуурлыг бууруулж, ажлын байрыг нэмэгдүүлэх гэсэн том зорилт тавьсан. Одоогийн байдлаар манай улс барилгын материалынхаа 70 гаруй хувийг импортоор хангаж байгааг 50 хувьд оруулахыг зорьж байна” гэлээ.
Хэлэлцүүлгийн үр дүнгийн тухайд “Барилгын хөгжлийн төв”-ийн дэд дарга Д.Гантулга “Тодорхой шийдвэр гаргагчид цугласан болохоор өөрсдийн эрх мэдлийнхээ хүрээнд шийдвэр гаргаж, тэр шийдвэр нь энэ хэлэлцүүлэгтэй холбоотойгоор хоорондоо холбогдож хууль эрх зүйн орчин, барилгын материалын стандартыг батлах асуудалтай нэлээд уялдах болов уу гэсэн бодолтой байна” гэсэн юм.