-        Монгол улсын ирэх оны эдийн засгийн төлвийг та хэрхэн төсөөлж байна  вэ?

-        Эдийн засгийн төлвийг олон янзын үзүүлэлтүүдээр тодорхойлж болно. Хамгийн гол илтгэгч үзүүлэлтнь эдийн засгийн өсөлт байдаг. Энэ оны эдийн засгийн өсөлт 2 оронтой тоонд гарах төлөвтэй байна. Дэлхийн банкны урьдчилсан таамаглалаар 14,4% гарахаар байгаа нь эдийн засгийн өсөлт хэвээр байгааг харуулж байна. Мөн ирэх оны сүүл буюу 2014 оны эдийн засгийн өсөлт 11,2% байх төлөвтэй байна. Мөн нөгөө талаасаа Монголбанк Төрөөс мөнгөний бодлогын талаар 2014 онд баримтлах үндсэн чиглэлийг баталсан. Үүнд тусгаснаар инфляцийг 2014 оны эцэст 8%-д, 2015-2016 онд 7%-д барихаар тусгасан. Тийм учраас ирэх онуудад инфляцийн дарамт харьцангуй бага байх төлөвтэй байна. Харин Үл Хөдлөх Хөрөнгө (ҮХХ)-ийн тэр дундаа орон сууцны зах зээлийн хувьд ирэх онуудад гэр хорооллын дахин төлөвлөлт явагдахтай холбоотой ҮХХ-ийн салбарын хувьд томоохон бүтээн байгуулалтууд өрнөсөн жилүүд болох болов уу.

-        Гадаадын хөрөнгө оруулалтын хэмжээ 2014 онд өсөх үү, буурах уу гэдгийг өнөөдөр тодорхойлох боломж байна уу?

-        Эхний ээлжинд ямар ч байсан хөрөнгө оруулалтын хуулиа баталлаа. Энэ бол гадны хөрөнгө оруулалтыг татах нэг сайн дохио. Хоёрдугаарт уул уурхайн салбарт, эдийн засагт чухал нөлөөтэй томоохон төслүүд хэрэгжээд эхэлвэлгадны хөрөнгө оруулалт сэргэх нь дамжиггүй. Гэхдээ олон асуулт одоогоор хариултгүй байгаа учраас гадны хөрөнгө оруулалт өснө, буурна гэдэг дээр тодорхой зүйл хэлэх боломжгүй юм.

-        Манай улсын эдийн засагт ирэх онд орж ирэх гадаадын хөрөнгө оруулалт яаж нөлөөлөх талаар таамаглал байна уу?

-        Гадаадын шууд хөрөнгө оруулалт бол мэдээж чухал. Эдийн засгийн гол тулгууруудын нэг. Тийм болохоор гадаадын хөрөнгө оруулалт 2011-2012 оны 4,4-4,7 тэрбум доллар байсан шиг сэргэж чадвал Монголын эдийн засгийн өсөлт хурдсах нь ойлгомжтой.

-        Таны бодлоор ирэх оны ЭЗ-ийн төлөв байдал барилгын салбарт хэрхэн нөлөөлөх бол?

-        Эдийн засгийн өсөлт ерөнхийдөө одоогийн хурдаа хадгалсаар байхаар байна. Тэр ч утгаараа барилгын салбарын эрэлт, нийлүүлэлт нэмэгдэх хандлагатай. ДНБ-д барилгын салбар нь томоохон хувийг эзэлдэг. Энэ онд өмнөх оноос 154%-аар өссөн байна. Тиймдээ ч нийлүүлэлт талаасаа ирэх онд энэ онтой адил огцом өсөлт бий болох хандлагатай байна. Учир нь засгийн газраас хэрэгжүүлж буй үнэ тогтворжуулах хөтөлбөрийн хүрээнд барилгын компаниудад олгосон хөнгөлөлттэй  зээлээр баригдсан орон сууц, гэр хорооллын дахин төлөвлөлттэй холбоотой баригдаж байгаа томоохон бүтээн байгуулалтын ажлууд явагдаж байна. Эдгээр нь нийлүүлэлтийг ирэх онд дорвитой нэмэгдүүлэх төлөвтэй байна. Харин эрэлт талаасаа 8%-ийн хүүтэй зээл нь эрэлтэд хүчтэй дэмжлэг болж байгаа нь барилгын салбарын ирэх оны өсөлтийн хурдыг нэмэгдүүлэхэд голлон нөлөөлөх болов уу. Мөн иргэдийн худалдан авах чадвар ч нөгөө талаасаа сайжирч байна.

-        Ирэх онд орон сууцны зах зээлийн төлөв ямар байх вэ?

-        Дээр хэлсэнчлэн одоогийн засгийн газрын явуулж буй бодлогууд нь орон сууцны  эрэлт, нийлүүлэлтийг аль аль талаас нь дэмжиж байна. Орон сууцны зах зээлд томоохон нөлөөг үзүүлэгч хүчин зүйл бол Ипотекийн зээл байдаг. Манай улсад Ипотекийн анхдагч зах зээл хөгжсөн ч Хоёрдогч зах зээл буюу хөрөнгөөр баталгаажсан үнэт цаасны зах зээл хараахан хөгжиж амжаагүй байна. Хоёрдогч зах зээлийг хөгжүүлэх ажлыг Монголын Ипотекийн корпораци (МИК)хариуцан гүйцэтгэж байгаа. Одоогийн байдлаар энэ ондоо багтаад 300 гаруй тэрбум төгрөгийн санхүүжилтийг хоёрдогч зах зээлээс босгохоор ажиллаж байгаа юм байна лээ. Энэ нь Ипотекийн хоёрдогч зах зээл дээрээс хөрөнгө босгож буй анхны тохиолдол. Уг оролдлого нь амжилттай болвол цаашдаа орон сууцны санхүүжилтийн тасралтгүй эх үүсвэр бий болгох боломжтой болно. Тиймдээ ч эрэлт их байх төлөвтэй байна. Засгийн газраас дэд бүтцээр нь сайн хангаад орон сууцны нийлүүлэлтийг дэмжээд өгвөл уг зах зээл хурдацтай хөгжих боломж өнөөгийн нөхцөлд их байна.

-        Цаашид орон сууцны үнэ буурах үндэслэл бий юу?

-        Орон сууцны үнэ ямар тохиолдолд буух вэ? гэхээр онолын дагуу эрэлт нь нийлүүлэлтээсээ бага болсон тохиолдолд буурна. Ер нь олон улсад орон сууцны үнэ буурсан тохиолдол байдаггүй. ҮХХ-ийн зах зээлдJICA олон улсын байгууллагын хийж байсан томоохон судалгаа байдаг. Уг судлагаанд манай улсын орон сууцны эрэлтийг 2020-2030 оны дунд үед нийлүүлэлт нь давна гэсэн таамаглалыг гаргасан байдаг. Харин орон сууцны үнэ буурсан эсэхийг инфляцийн түвшинг орон сууцны үнийн өсөлтийн хурдыг харьцуулж харж болдог. Манайд 2008 оны хямралын үеэр буурч байсан. Өнөөдрийн байдлаар манай Мастер Пропертис компанийн сар бүр гаргадаг орон сууцны сарын үнийн тойм судалгаагаар орон сууцны үнийн өсөлтийн хурд харьцангуй саараад байна. Учир нь 8%-ийн зээлтэй холбоотой эрэлт огцом өссөнөөс үүдэн орон сууцны үнийн өсөлтийн хурд эрчимжээд байсан бол одоо иргэдийн хувьд 8%-ийн зээл авах гэж төдийлэн яарахгүй 8%-ийн зээл цаашид үргэлжлэнэ гэсэн хүлээлттэйгээр хандаж байна. Энэ нь үнийн өсөлтийн хурдыг сааруулах үндсэн хүчин зүйл болж байна. Мөн ирэх онд гэр хорооллын дахин төлөвлөлт, хөнгөлөлттэй зээлд хамрагдсан барилгын компаниудын хямд өртөгөөр баригдах орон сууцнууд зах зээлд нийлүүлэгдсэнээр орон сууцны дундаж үнийг тогтмол түвшинд барьж болох юм.

-        Орон сууцны ипотекийн зээл цаашид хэвийн үргэлжлэх боломж бий юу?

-        Ипотекийн зээл цаашид үргэлжлэх үндсэн нөхцөл нь ипотекийн зах зээлийн хоёрдогч зах зээлийн хөгжил юм. Хоёрдогч зах зээлийн хөгжилд нөлөөлөх гол хүчин зүйлс нь үнэт цаасны зах зээл. Гэтэл өнөөдрийн байдлаар манай үнэт цаасны зах зээлийн хөгжил сул байгаатай холбоотойгоор МИК-ийн гаргаж буй бондын 90%-ийг Монголбанк харин үлдсэн 10%-ийг арилжааны банкууд хувааж авахаар байна. Олон улсын туршлагыг харвал зээлийн багцуудаа бонд болгоод гадаад, дотоодын зах зээлд нээлттэй гаргадаг бол манайд одоогийн байдлаар зөвхөн Монголбанк, Арилжааны банкууд л худалдан авахаар байна. Ипотекийн хоёрдогч зах зээлийн эхлэл сайн тавигдвал бондыг худалдан авах сонирхолтой хөрөнгө оруулагчид ихсэж, санхүүжилтийн тасралтгүй урсгалыг бий болгох боломжтой. Өөрөөр хэлбэл ипотекийн зээл тасралтгүй үргэлжлэх боломж бий.