Барилгын материалын үйлдвэрлэл эрхлэх  тусгай зөвшөөрлийг шинэчилсэн журмаар олгох болсноор  практикт бий болж байгаа эерэг үр дүн нь юу байна вэ?

- Үндэсний компаниудын үйлдвэрлэж байгаа бүтээгдэхүүний чанар сайжирч импортыг орлон, экспортод гарах боломжийг бүрдүүлэх боллоо. Энэ нь үйлдвэрлэгчид тоог бус чанарыг эрхэмлэх үүний тулд үйлдвэрийнхээ технологийн дэвшилд анхаарч тэр нь тусгай зөвшөөрлийн гол үнэлгээ болсон.

-Барилгын зураг төсөвт шинэ дэвшилттэй, чанартай материалын нэр төрөл түлхүү тусгагдан , чанаргүй тусгай зөвшөөрөлгүй бүтээгдэхүүнүүд зах зээлээс шахагдах боллоо. 

- Шинэ техник технологи дамжуулах, НОУ ХАУ нэвтрүүлэх, нутагшуулах асуудалд үйлдвэрлэгчид идэвхтэй эрэл хийх чиг хандлага мэдэгдэхүйц дээшилж байна.

    Барилгын материалын үйлдвэрлэл эрхлэх  mусгай зөвшөөрөл олгох үйл ажиллагааг  Төрийн бус байгууллагад шилжүүлснээр гарах ахиц дэвшил юу байв?

    ЗТБХБЯамны /хуучнаар/ олгож байсан Барилгын материалын үйлдвэрийн тусгай зөвшөөрөл олгох шалгуур үзүүлэлтүүд нь бизнес эрхлэгчдэд 17 төрлийн хэт их хүнд нөхцөл шаардсаныг хялбаршуулж 50% бууруулан зайлшгүй байх гол үзүүлэлтийг сонгож оруулсан.

Улсын статистик мэдээг давхардуулсан 33 мэдээ тайланг гаргахыг шаарддаг байсныг шигшиж 50 % багасгав.

    Тусгай зөвшөөрөл олгох шалгуур үзүүлэлтүүдийг хангах материалыг бүрдүүлэхдээ  тухайн аж ахуйн нэгжийн боловсруулж ирүүлсэн материалыг магадлахгүйгээр болно болохгүйн аль нэг шийдвэрийг өгдөг байсныг өөрчлөн  мэргэжлийн баг томилон газар дээр нь үзэж танилцан бодит байдлын  судалгаа хийж, заавар, зөвөлгөө өгч үйлчилж байна. Энэ нь олон дахин явдаг чирэгдлийг арилгасан гэж үзэж байгаа.

     Үүнээс гадна жижиг Дунд Үйлдвэрүүдэд харьцангуй хөнгөн нөхцөлтэй, шуурхай үйлчилж ховор мэргэжлийн дадлага туршлагатай, мэргэжлийн чадавх өндөр инженер техникийн ажилтануудтай гэрээ хийж, татан оролцуулах журмаар ажиллуулах, итгэмжлэгдсэн лабораторитой гэрээтэй  ажиллаж болох ч гагцхүү тогтмол хугацаанд түүхий эд бүтээгдэхүүнд хийх ёстой шинжилгээг заавал хийлгэж байх ёстой зэрэг олон хөнгөлөлтүүдийг үзүүлсэн.

    Мөн тусгай зөвшөөрөл олгох үйл явцыг элдэв дарамт, хүнд сурталыг үгүй болгон хөнгөн шуурхай мэргэжлийн үйлчилгээ үзүүлснээр авилгад өртөх боломж хаагдна.

    Одоогийн байдлаар бид МБМҮХ-оос нийт 142 аж ахуй нэгж үйлдвэрлэгчдэд тусгай зөвшөөрөл олгоод байгаагаас 17 ХХК тусгай зөвшөөрлөө сунгуулж, нэг ХХК цуцлуулж, бусад нь шинээр аваад байна.

     Тусгай зөвшөөрөл авах хүсэлтээ илэрхийлсэн аж ахуй нэгжүүдийн ирүүлсэн материалтай танилцахад дараах нийтлэг алдаа давтагдаж байна. Иймээс тус холбооноос дараах зөвлөмжийг өгч байна.

     Юуны өмнө Барилга Хот Байгуулалтын Сайдын 2012 оны 49 дүгээр тушаалаар батлагдсан нэгдүгээр хавсралтын “Тусгай зөвшөөрлийн өргөдөл” маягтыг бөглөж, холбогдох баримт бичгүүдийг иж бүрдүүлж хавсаргана.

Үүнд:

1. Өргөдлийн загварыг 2 хувь хийж, нэгийг нь албан байгууллагынхаа бланк дээр буулгаж авч ирнэ. Өргөдлийн ард эдгээр баримтууд хавсаргагдана.

Ш  Улсын бүртгэлийн гэрчилгээний хуулбар

Ш   Гадаадын хөрөнгө оруулалттай бол гэрчилгээний хуулбар

Ш   Технологийн зааврыг бүртгүүлсэн дугаар бүхий нүүр хуудасны хуулбар

Ш   Тохирлын гэрчилгээ авч байсан бол тохирлын гэрчилгээний хуулбар

Ш  Бүтээгдэхүүндээ хийлгэсэн сорил лабораториудын шинжилгээнүүдийн хуулбарууд

Маягт 1: “Аж ахуйн нэгжийн албан ёсны хаяг “ баганад оффис болоод үйлдвэрийн байршлыг тодорхой бичнэ.

Маягт 2-т танилцуулгаа бичихдээ хэзээ байгуулагдсан, хаана байрладаг, хаанахын ямар тоног төхөөрөмж хэрэглэдэг, суурилагдсан хүчин чадал, бүтээгдэхүүний түүхий эдээ хаанаас авдаг, ажилчдын нийгмийн асуудалд хэрхэн анхаардаг зэргээ дурьдана.

      Тусгай зөвшөөрөл сунгуулах аж ахуй нэгж Барилгын хөгжлийн төвөөс гэрээний биелэлт дүгнэсэн албан тоот авчирна. Мөн танилцуулгадаа сүүлийн 3 жилийн хугацаанд хийсэн ажлынхаа талаар тайлагнана.

Маягт 3“Технологийн тоног төхөөрөмж, багаж хэрэгсэл, лабораторийн тоног төхөөрөмж, багаж хэрэгсэл” баганад  жагсааж бичдэг. Энд тухайн тоног төхөөрөмж, багаж хэрэгсэл худалдаж авсан үнийн дүн бичигдэнэ. “Үйлдвэрлэх хэмжээ” баганад сүүлийн 3 жилд үйлдвэрлэсэн бүтээгдэхүүний хэмжээг он тус бүрээр, шинээр байгуулагдсан үйлдвэр бол үйлдвэр эхлэсэнээсээ хойших хугацааны үйлдвэрлэсэн бүтээгдэхүүний тоо хэмжээгээ бичнэ. Ард нь тухайн байгууллагын сүүлийн улирлын санхүүгийн тайлангийн хуулбар хавсаргагдана.

Маягт 4:  “Барилгын  материалын үйлдвэрлэл, үйлчилгээ эрхлэх тусгай зөвшөөрөл олгох журам”-ын хоёрдугаар  хавсралтын “Барилгын материалын үйлдвэрлэл эрхлэх ажлын суурь шаардлагад заагдсан технологич инженер, механик инженер, цахилгааны инженер, хөдөлмөрийн аюулгүй байдал, эрүүл ахуйн ажилтан байх ёстой. Аж ахуйн нэгжүүд үйлдвэрийнхээ цахилгаан, механикийн гэмтэл, засвараа хариуцсан тогтмол ажилладаг хүнгүйгээс хувь хүн, зарим туршлагатай ажилчнаараа бодит байдал дээр хийлгэж байгаа нь тоног төхөөрөмжийн ашиглалт жигд ажиллагаанд үйлдвэрийн хөгжилд муу үр дагавартай байдаг. Бага, дунд хүчин чадалтай үйлдвэрүүд мэргэжлийн инженертэй гэрээ хийн тоног төхөөрөмжийн ашиглалтаа хариуцуулах нь оновчтой юм.

Тусгай зөвшөөрөл хүсэгчид энэ маягтын агуулгыг ойлгохгүй дутуу бөглөх, маягт 6-тай хамтруулж бөглөж алдаа гаргадаг.

Маягт 5:Зөвхөн инженерүүдийн диплом, цахим үнэмлэхийн хуулбарыг хавсаргаж, эдгээр инженерүүдийн ажлын тодорхойлолт, туршлагыг хүн тус бүрд бичнэ.

Маягт 6:  “Барилгын материалын үйлдвэрлэл эрхлэх ажлын суурь шаардлагад нийт ажилчдын 60- аас доошгүй хувь нь мэргэжлийн сургалтад хамрагдсан байна гэж заасан байгааг хэрэгжүүлж, гол дамжлагын ажилчдаа сургалтанд хамруулсан байх шаардлагатайг хэрэгжүүлээгүйгээс цаг алдаж, эргэж буцаж байна. Чанарын шаардлагыг хангасан бүтээгдэхүүнийг мэргэжлийн ажиллагсад л хийж чадах нь мэдээж. Энэ шаардлага нь тоног төхөөрөмжийн ашиглалт, технологийн горимын мөрдөлт, чанартай бүтээгдэхүүн гаргах гол үзүүлэлт болно гэдгийг ойлгох хэрэгтэй байна.

Маягт 7:  Үйлдвэрийн дотоодС технологийнтээврийн техник , машин механизм , хөдөлмөр хамгаалаллын багаж хэрэгсэлийг бөглөхгүй орхих дутагдал гардаг. Маягтын ард нь дүүргийн мэргэжлийн хяналтаас авсан машин механизм, тоног төхөөрөмжийн аюулгүй ажиллагааны гэрчилгээ, хэмжилтийн багаж хэрэгсэлтэй аж ахуй нэгжүүдэд стандарт тохирлын газрын хэмжил зүйн гэрчилгээний хуулбар хавсаргагдсан байна.

Маягт 8,9 нь технологийн зааварт бичигдсэн байдаг тул бөглөхөд амархан боловч орхигдуулдаг. Томоохон үйлдвэрүүд, мөн бетон зуурмаг, цемент, автоклавын хөнгөн бетоны үйлдвэрүүд өөртөө шинжилгээний лабораторитой байх зайлшгүй шаардлагатай бөгөөд бусад чиглэлийн жижиг , дунд үйлдвэрүүд итгэмжлэгдсэн лабораторитой гэрээ байгуулан ажиллаж болох юм.

Экспертийн баг үйлдвэрүүдийг очиж үзэхэд:

- Анхан шатны бичиг баримт нь үйлдвэр дээр байхгүй гэсэн шалтаг хэлдэг. Өөрөөр хэлбэл өөрсдөө хийх ёстой ажлаа үгүйсгэдэг. Үйлдвэрийн хэвийн жигд ажиллагааг хангахад зайлшгүй шаардлагатай бичиг баримт үйлдвэр дээрээ л өдөр тутам бичигдэж, бүртгэгдэн хөтлөгдөөд явж байх ёстой.

- Тоног төхөөрөмж тус бүрдээ газардуулгаа холбодоггүй. Энэ нь өөрсдийн аюулгүй ажиллагаанд осолтой болохыг ойлгодоггүй.

Шинээр байгуулагдаж байгаа үйлдвэрүүд юуг анхаарах вэ?

“Стандартчилал, тохирлын  үнэлгээний тухай”2003 оны 05 дугаар срын 15 –ны өдөр батлагдсанба 2005.01.27, 2006.12.22 өдрийн хуулиар нэмэлт өөрчлөлт оруулсан хууль байгаа. Энэ хуулийн:

3-р бүлэг: Тохирлын үнэлгээ

12-р зүйл: Тохирлын үнэлгээний зорилго, төрөл, зарчим:

12,1: Тохирлын үнэлгээг бүтээгдэхүүнд хэрэглэгчийн итгэх итгэлийг нэмэгдүүлэх, зөв сонголт хийхэд нь туслах, хуурамч бүтээгдэхүүнээс хэрэглэгчийг хамгаалах , бүтээгдэхүүний өрсөлдөх чадварыг дээшлүүлэх зорилгоор хэрэглэнэ.

1-р бүлэг 3-р зүйл 3.1.8

Тохирлын баталгаажуулалт  16 дугаар зүйл:

16.1: Нийтийн ашиг сонирхол,хүний эрүүл мэнд, хүрээлэн байгаа орчин,улс орны аюулгүй байдалд хор учруулж болзошгүй бүтээгдэхүүнийг үйлдвэрлэл  эхэлснээс хойш гурван сарын дотор тохирлын баталгаанд заавал хамруулна гэж заасан байгаа.

   Барилгын материалын үйлдвэрлэлийн технологи, бүтээгдэхүүний чанарын асуудлыг зарим хүмүүс зөвхөн стандартын хүрээнд орхисноор зах зээлийн хүрээнд яваандаа өөрөө зохицуулагдах  мэтээр өрөөсгөлөөр ярьж, энэ асуудлын мөн чанарыг үгүйсгэж, урсгалд нь тавихыг оролддог.

      Барилга байгууламж нь хүний аюулгүй амьдрах нэгэн баталгаа болдгоос түүнийг үйлдвэрлэх түүхий эд, технологийн үе шатанд нь байх ёстой жам ёсны хяналт шаардлагыг биелүүлэхгүйгээр өнгөрөөгөөд нэгэнт үйлдвэрлэгдсэн, хэрэглэгчдэд хүрсэн барилга байгууламжийг бий болгосон хойно илрэх, дутагдал доголдол, гарах аюул гамшгийг нь “Стандартаар зохицуулна” гэсэн үлгэр яригчид  бол хүний амьд явах эрхийн нэгэн шаардлагын эсрэг сөрөг сурталчилгаа хийж байна гэж үзэхээс аргагүй юм.

Шинээр үйлдвэр байгуулахад наад зах нь:

1.      Техник эдийн засгийн үндэслэлтэй байна

2.      Байгал орчны нөлөөллийн үнэлгээ хийлгэсэн байна

3.      Үйлдвэр байгуулах газраа тодорхойлж холбогдох зөвшөөрөл, түрээсийн бол тухайн байгууллагынхаа бичиг баримтын үнэн зөвийг нягталсан байх.

4.      Өөрийн газарт үйлдвэр барих тохиолдолд барилгын зургаа баталгаажуулж, экспертээр оруулсан байх хэрэгтэй.   

5.     Байгуулах үйлдвэрийнхээ байршил, дэд бүтцийн хангамж буюу жигд ажиллах боломж, бүтээгдэхүүний түүхий эдийн чанар, нөөц хангамж, үйлдвэрийнхээ бүтээгдэхүүний өвөрмөц онцлог, тоног төхөөрөмжийн сонголт, үйлдвэрлэгдэх бүтээгдэхүүний чанарын түвшин ямар байх, зах зээлийн эрэлт хэрэгцээ, үйлдвэрээ бүрэн ашиглалтанд оруулахад гарах зардал, хөрөнгө оруулалтын хэмжээ, мэргэжлийн ажиллагсадын нөөц боломж, гарсан зардлаа нөхөх хугацаа гээд бодож боловсруулсан судалгаа хийсний үндсэн дээр үйлдвэрээ байгуулах ёстой. Энэ бүгд нь техник эдийн засгийн үндэслэл /ТЭЗҮ/-д зөв тооцож тусгагдснаар үйлдвэр жигд, тогтвортой ажиллах боломж бүрдэнэ.

Монголын барилгын материал үйлдвэрлэгчдийн холбоо