Цалинтай бол байртай хөтөлбөр гараанаас гараад сарын хугацаа өнгөрлөө. Энэ богино хугацаанд   12677 иргэн хуучин өндөр хүүтэй орон сууцны зээлээс 8 хувийн зээл рүү шилжиж өрхийн эдийн засгийн ачааллаа хөнгөвчилсөн бол  1925 иргэн шинээр зээл авч шинэ байранд орсон байна. Нийтдээ өнөөдрийг хүртэл 14602 иргэн 870.7 тэрбум төгрөгийн ипотекийнзээл авч хөтөлбөрийн үр шимийг хүртжээ. Цаашдаа ч олон Монгол хүн хөдөлмөрийнхөө хөлсөөр орон байртай болох боломж бүрэн бий.

8 хувийн хүүтэй ипотекийн зээлийн хөтөлбөр батлагдахаас өмнө хэрэгжин хэрэгжихгүй, сонгуулийн шоу мөн биш гэх мэтчилэн сайн муу янз янзын  төлөг бууж байлаа. Харин өнөөдөр уг хөтөлбөр  хэрэгжиж эхлээд удаагүй байгаа ч хот хөдөөгийн ажил орлоготой олон иргэний орон байрны асуудлыг шийдэж, толгойн өвчнийг анагаасан нь зарим нэг “төлөгч”-ийн таамгийг эвдэж, амыг нь асуусан хэрэг болов.

Зээлийн хүү 8 хувь байх боломжгүй гэж байв

        Өмнөх Засгийн газар 100.000 айлыг 6 хувийн хүүтэй орон сууцны зээлд хамруулан байртай болгон гэж сүр дуулиантайгаар зарласан ч дуутай тэнгэр хургүйн үлгэрээр тусыг үзүүлэлгүй замхарсан. Иргэдэд тус болох нь бүү хэл  хашаа байшингаас нь салгаж, өр ширэнд унаган итгэл рүү нь ус цацаж орхисон. Тиймдээ ч иргэд энэ удаагийн хөтөлбөрийг маш их эргэлзэж хүлээж авсан. Хүмүүсийн энэ айдас болгоомжлолыг дэвэргэн, ипотекийн зээлийн хөтөлбөрийг эсэргүүцэх эрх ашиг зарим хүмүүст байсныг үгүйсгэх аргагүй.

Аливаа нийгэмд  бүтээлч өөдрөг хэсэг байхад нөгөө талд нь шүүмжлэгч бүлэг заавал байдаг. Бас хэт өөнтөгч, атаач хүмүүс бас бий. Эдгээрээс шүүмжлэгч нар нь асуудлын алдаатай талыг олж харахад тустай байдаг бол өөнтөгч нар нь зөвхөн өөрсдийн эрх ашигт нийцүүлэхийг хичээдэг.

Ипотекийн зээлийн журмыг баталсны дараа зарим заалтыг өөрчлөх хэрэгтэй гэсэн шүүмжлэл гарч байсан. Сүүлийн 6 сарын зээлийн түүх хэвийн сайн зээлдэгчид 8 хувийн зээл рүү шилжих ёстой гэсэн заалтыг иргэдийн хүсэлтээр өөрчилж бүх хүн ижил тэгш байдлаар зээлээ шилжүүлэх эрхтэй болсон, ШШГЕГ, УБЕГ-аас урт оочер дараалалд зогсож байж авдаг байсан лавлагаануудыг цахим хэлбэрээр банкууд шууд хүлээн авдаг болсон гээд ипотекийн зээлэнд хамрагдах үйл явц иргэдэд улам хялбар, ойр болсон жишээг дурьдаж болно. 

      Харин өнөөгийн нөхцөлд орон сууцны зээлийн хүүгийн хэмжээ 8 хувь байх ямар ч боломжгүй, энэ хөтөлбөр бол сонгуулийн өмнөх шоу гэцгээж байсан хүмүүс одоо зээлийн санхүүжилт дууссан хэмээн шуум тараах боллоо.  Монгол банкнаас арилжааны банкуудад байршуулсан 800 тэрбум төгрөг зарцуулагдаж дуусмагч ипотекийн зээлийн хөтөлбөр зогсон хэмээн иргэдийг сандаргаж байгаа  нь үндэслэлгүй мэдээлэл гэдгийг хэлэх байна.

Ипотекийн зээл иргэдийн ердийн хэрэглээ болно

Ипотекийн зээл нь ажил орлоготой Монгол иргэдийг байртай болгож, амьдралын сайн нөхцөлөөр хангах, цаашлаад гадаад зах зээл рүү  урссаар байгаа мөнгөний урсгалыг хуримтлал үүсгэн Монголдоо хадгалах нь инфляцийг барих нэг хөшүүрэг болж, эрүүл зөв эдийн засаг бүрэлдэн тогтох ач холбогдолтой юм. Монголчууд хоол хүнс, гутал хувцас гээд өдөр тутмын хэрэглээгээ гадаадаас, тэр дундаа урд хөршөөс импортоор хангадаг. Өмнө нь хэрэглээгээ хэмнээд цалингаараа байртай болох нь мөрөөдөл төдий байлаа. Харин одоо бол гэр бүлээ дээдэлдэг, хариуцлагаа ухамсарладаг хэн ч гэсэн архи тамхи гэх мэтийн элдэв зугаа цэнгэлийн чанартай хэрэглээгээ хязгаарлаад мөнгөө хуримтлуулан урт хугацаатай орон сууцны зээлд хамрагдан байртай болох нөхцөл бүрдсэн. Тогтмол ажил эрхлэн орлого олдог иргэдийн хувьд ипотекийн зээл нь лангуун дээрээс талх худалдаж авахтай адил ердийн хэрэглээ болох цаг ирсэн байна.

       Монгол банкнаас шалгуур хангасан арилжааны 14 банкинд зээлийн гарааны эхлэл болгож 800 тэрбум төгрөгийн санхүүжилт олгосон. Зээлийн санхүүжилт үүгээр хязгаарлагдахгүй бөгөөдүргэлжлүүлээд Монгол банкнаас санхүүжилт гаргах болно гэдгийг албаны эх сурвалж мэдээллээ. Мөн зээлээ авсан, шилжүүлсэн иргэдийн зээл эргэн төлөгдөж, тэрхүү мөнгө нь зээлийн санхүүжилтээ буцаж тэтгэсээр байх юм.

Арилжааны банкууд зээлийн материал авсаар байгаа

        Монгол банкнаас олгосон зээлийн санхүүжилт дууссан учраас зарим арилжааны банк зээлийн материал авахаа зогсоосон гэсэн яриа гарах боллоо. Энэ талаар тухайн банкуудаас тодруулахад орон сууцны зээл хэвийн олгогдож байгаа, зээлийн материалыг ч хүлээн авсаар байгаа гэсэн юм. Харин зээлийн шалгуур хангаагүй зарим иргэд цаашид  орон сууцны зээл олгох боломжгүй гэж буруу ойлгосон байх магадлалтай гэсэн тайлбарыг өглөө. Тиймээс орон сууцны 8 хувийн зээлд хамрагдах хүсэлтэй иргэд цалин орлогоо бүрэн тодорхойлуулан, банкнаас шаардах зээлийн материалаа бүрэн бүрдүүлээд зээлээ авч байрандаа ороход ямар ч хүндрэл саад байхгүй гэдгийг дуулгая.

Сэтгүүлч Б.Цолмонтуяа