Улаанбаатар хотын иргэдийн 41.5 хувь нь орон сууцанд, 58.5 хувь нь гэр хороололд амьдардаг гэсэн судлагаа  байдаг. Их хотын оршин суугчдын 58.5 хувийг эзлэх гэр хорооллын иргэдийн дийлэнхи нь боломж олдвол орон сууцтай болж ая тухтай амьдрахыг хүсч буй нь мэдээж...

Засгийн газраас баталсан 8 хувийн хүүтэй зээлэнд хамрагдаж орон сууцтай болох гэж байна уу. Тэгвэл та доорхи зааврын дагуу явахад таны цаг хугацаа мөнгийг ч мөн хэмнэх болно.

Та орон сууц худалдан авхаар шийдсэн бол доорхи зүйлсийг төлөвлөх хэрэгтэй.

1.     Төлөвлөгөө гаргах

2.     Авах боломжит зээлийн хэмжээгээ тодорхойлох

3.     Худалдан авах орон сууцаа хайх, урьдчилан сонгох

4.     Банкинд зээлийн хүсэлт гаргах

5.     Зээлийн материал бүрдүүлэлт

6.     Зээлийн шийдвэр гарснаар банктай гэрээ хийх

Өөрт байгаа санхүүгийн боломжиндоо тугуурлан хаана, ямар орон сууц, хэдэн өрөө, хэдэн төгрөгний үнэтэй байгааг судалснаар хичнээн төгрөгний зээл авах шаардлагатайгаа тооцож үзээрэй. Эдгээрийг та сайн тооцоолж, зөв төлөвлөсний үндсэн дээр дараагийн алхамд шилжих хэрэгтэй.

Мөн урьдчилгаа хэдэн төгрөг байгаа түүнийг хэрхэн бүрдүүлэх тухайгаа мөн тооцох шаардлагатай.

Та 70 сая төгрөгний байр худалдан авахын тулд урьдчилгаа 30 % буюу 21 сая төгрөгийг төлөөд үлдэгдэл 49 сая төгрөгний зээл авахад сардаа хичнээн төгрөгний зээл төлөх ёстойг доорхи жишээн дээрээс үзнэ үү.

Сар бүр хүүгээ тогтмол төлөөд үндсэн төлбөрөөсөө нэмж хэдийг ч хасч болох бөгөөд аль болох үндсэн төлбөрөөсөө хасаад байвал хүү бага төлөх боломжтой.

1.   Өөрт байгаа санхүүгийн хуримтлал, зээл авах дүнгээ тооцсоны дараа орон сууцаа сонгох

Та хаана байршилтай орон сууц, хэдэн төгрөг байгааталаар сайн судлах хэрэгтэй. Шинээр баригдаж ашиглалтанд орж байгаа орон сууц авах, эсвэл ашиглагдаж буй  хуучин орон сууц авах гэсэн 2 сонголт байна.

Хэрэв хуучин орон сууц худалдан авахаар сонгосон бол  доорх хүчин зүйлүүдийг харьцуулж үзэхийг зөвлөж байна. Үүнд:

• Цонх, шал, обой хаалга сольж засвар хийсэн эсэх
• Хэдэн давхарт байршилтай
• Цонх нь хаашаа харсан хэдэн цонхтой
• Төв зам, сургууль цэцэрлэг, автобусны буудлаас хэр хол зайтай
• Хүүхдийн тоглоомын талбайтай эсэх,
• Гадна талбай тохижилт машины зогсоол, харуул хамгаалалт, гадна хашаа зэргийг судлах нь зүйтэй.  Мөн тэнд амьдардаг оршин суугчдаас ямар компани өмнө нь барьсан, өвөлдөө дулаахан эсэх, албан ёсны СӨХ нь хаана байрладаг гэх мэтчилэн ерөнхий мэдээллийг лавлаж асуухаа мартуузай. Зарим тохиолдолд СӨХ, байрны мөнгөө төлөлгүй орон сууцаа худалдах тохиолдол цөөнгүй гардаг учир та ойр байрлах Хадгаламж банкны салбарт хандаж байрны хаягаа хэлж төлбөр бүрэн барагдуулсан талаар лавлахад илүүдэхгүй бизээ.

Хэрэв та шинээр баригдаж ашиглалтанд орж буй орон сууц худалдан авахаар шийдсэн бол тав тухтай, хуучин орон сууцыг бодвол цэвэрхэн, засвар хийх шаардлагагүй бөгөөд хуучин орон сууцыг бодвол барилгын явцад хүссэнээрээ өөрчлөх боломжтой. Ингэхийн тулд копманитайгаа сайн тохирох хэрэгтэй.

Мөн шинээр баригдаж буй орон сууц сонгохдоо тухайн компани нь албан ёсны зөвшөөрөлтэй эсэхийг www.mpa.ub.gov.mn сайтаас харж болно.

Дээрхи хүчин зүйлүүдийг сайн судласны үндсэн дээр та байраа сонгоод зээл авахаар тохирсон банкинд хандаарай.

2.     Банкинд зээл авах тухай хүсэлт гаргах

Зээлийн эдийн засагч таньд ямар материал бүрдүүлж ирэхийг зөвлөх бөгөөд та бүрдүүлэх материалын жагсаалтыг аваарай. Доорхи нийтлэг материалыг бүрдүүлэх бөгөөд нарийн мэдээлэл нь  банк тус бүрээс хамаараад бага зэрэг өөрчлөгдөнө.

• Зээлийн өргөдөл,
• Цахим үнэмлэх, 1 хувь цээж зураг
• Оршин суугаа хорооны тодорхойлолт
• Орон сууц худалдах, худалдан авах гэрээ
• Орон сууцны өмчлөх эрхийн  гэрчилгээ
• Зээлийн барьцаанд тавигдсан эсэх талаарх үл хөдлөх хөрөнгийн лавлагаа
• Хөдөлмөрийн гэрээ
• Ажил олгогч байгууллагын тодорхойлолт (ажилласан жил болон цалингийн хэмжээг заасан)
• Нийгмийн даатгалын дэвтэр
• Гэрлэлтийн гэрчилгээ
• ШШГЕГ-аас өр, төлбөртэй эсэх талаарх тодорхойлолт
• Өрхийн болон Бизнесийн орлогыг баталгаажуулах баримт бичиг
• Банкнаас шаардсан бусад баримт бичиг

Та материалаа хэр хурдан бүрдүүлэхээс шалтгаалаад зээл гарах хугацаа харьцангүй өөр байх бөгөөд банкнаас зээл олгох тухай шийдвэр гарсны дараа та худалдагч талтай худалдах, худалдан авах гэрээ хийж урьдчилгаа 30%-ийг худалдагч талын дансанд шилжүүлнэ. Ингээд банктай зээлийн барьцааны гурвалсан гэрээг байгуулна. Барьцааны гэрээ хийсний дараа харъяа дүүргийн үл хөдлөх хөрөнгийн газарт гэрээг бүртгүүлнэ.

Эд хөрөнгийн барьцааны /ипотек/ гэрээг улсын бүртгэлд бүртгүүлэхэд бүрдүүлж өгөх баримт бичгүүд:

1.     Зээлийн болон барьцааны  гэрээ /гэрээнд заасан бол нотариатаар гэрчлүүлсэн байна/

2.     Нотариатаар гэрчлэгдээгүй гэрээний хувьд иргэний үнэмлэх, насанд хүрээгүй хүний төрсний гэрчилгээний хуулбар

3.     Эд хөрөнгө өмчлөх эрхийн улсын бүртгэлийн гэрчилгээ

4.     Зээлдүүлэгчийн албан ёсны бичиг баримт, зөвшөөрөл, биеийн байцаалтын хуулбар

5.     Үйлчилгээний хураамж: 0.05% , яаралтай бол 0.1%

6.     Эд хөрөнгийн барьцааны  эрхийн улсын бүртгэлд өөрчлөлт орсныг бүртгэхэд  5000 төгрөг

7.     Барьцаалбар үйлдсэн бол хавсаргах /үйлчилгээний хураамж 3000 төгрөг/

8.     Мэдүүлэг бөглөнө.

Мэдүүлэгт дээр дурьдсан нотлох баримтуудыг хавсарган хүлээлгэн өгч буцах хуудас /тасалбар/ авна.
Мэдүүлэг хүлээн авснаас хойш энгийн үйлчилгээг 3 хоногт, яаралтай үйлчилгээг ажлын 8 цагт багтаан бүртгэнэ.Үүний дараа банкиндаа очиж үл хөдлөхийн гэрчилгээг банкинд барьцаалснаар банк худалдан авагч талд зээлийг бүрэн шилжүүлнэ.

Орон сууцны ипотекийн зээл авах шат дамжлага

Зээл хүсэгч иргэн

Зээл олгогч арилжааны банк

Худалдан авах орон сууц сонгох

 Банкинд зээлийн материал бүрдүүлж өгөх

 Зээлийн шийдвэр гарах

 Худалдах, худалдан авах гэрээ байгуулах

 Эд хөрөнгийн эрхийн бүртгэлд нэр шилжүүлэх хүсэлт гаргах

Нэр шилжсэний дараа банктай гурвалсан гэрээ байгуулах

Зээлийн гэрээг эд хөрөнгийн эрхийн бүртгэлд бүртгүүлэх

Банкинд орон сууцны гэрчилгээг барьцаалснаар зээл гарна