Үл хөдлөх хөрөнгөө худалдан борлуулах гэж байгаа болон худалдан авах гэж байгаа хүмүүст зориулж Эд хөрөнгийн эрхийн бүртгэлийн газраас дараах асуултанд тодруулга авснаа хүргэе.

Өнгөрсөн онд хэдэн барилга албан ёсоор эд хөрөнгийн эрхийн гэрчилгээ авсан бэ?

     2012байдлаар эд хөрөнгө өмчлөх эрхийн анхны бүртгэл 58124,  үүнээс газар 34377, төрөөс хувьчилсан орон сууц 1242, бусад үл хөдлөх эд хөрөнгийн бүртгэл 22505 байна.

     Иргэд орон сууцаа худалдахдаа ихэвчлэн бэлэглэлийн гэрээ байгуулдаг. Энэ нь эргээд ямар эерэг, сөрөг талтай вэ? Бэлэглэх үйл ажиллагааг эрх зүйн хувьд яаж зохицуулдаг вэ?

     Иргэд орон сууцаа худалдахдаа татвараас зайлсхийж бэлэглэлийн гэрээ байгуулах тохиолдол цөөнгүй гардаг. Орон сууцаа худалдахдаа бэлэглэлийн гэрээ байгуулах нь ямар ч эерэг тал байхгүй бөгөөд харин татварын хөнгөлөлт эдлэх боломжоо алдах, гэрээ хүчингүй болох зэрэг сөрөг талтай. Иргэний хуулинд зааснаар бэлэглэгч, түүний өвлөгч дараах тохиолдолд бэлэглэлийг хүчингүй болгохоор шаардах эрхтэй.

Үүнд:

·         Бэлэг хүлээн авагч нь бэлэглэгчийг гомдоосон ноцтой үйлдэл хийсэн

·       Бэлэг хүлээн авагч нь бэлэглэгчийн, эсвэл түүний төрөл төрөгсдийн эрүүл мэнд, амь насыг санаатай хохироосон буюу хохироохыг завдсан

      Бэлэглэлийн гэрээг хүчингүй болгосон тохиолдолд бэлэглэлийн зүйлийг бэлэглэгчид, эсвэл түүний өвлөгчид буцаан  олгоно.

      Мөн практикаас харахад банк, банк бус санхүүгийн байгууллага нь иргэдэд үл хөдлөх хөрөнгө худалдан авахад зориулж зээл олгохдоо хэрвээ бэлэглэлийн гэрээгээр эд хөрөнгө авсан байвал зээл олгохоос татгалзах тохиолдол гардаг. Иймд эд хөрөнгө худалдан авсан бол худалдах, худалдан авах гэрээ байгуулах нь тухайн иргэнийг учирч болох олон эрсдэлээс хамгаалах давуу талтай.

      Нэг хүний нэр дээр хэд хэдэн байр бүртгэлтэй байдаг. Энэ тал дээр танай байгууллагын зүгээс эрх зүйн хувьд зохицуулалт хийх боломжтой юу?

     Одоо хүчин төгөлдөр мөрдөгдөж байгаа хуулиар нэг иргэнд өмчилж болох эд хөрөнгийн тоонд ямар ч хязгаарлалт тогтоогоогүй. Иймээс энэ асуудлыг манай байгууллагын зүгээс зохицуулалт хийх боломжгүй.

     Гадаадын иргэд Монголд олноор нь үл хөдлөх хөрөнгө худалдан авах болсон. Эдгээр иргэдийн хувьд хэрхэн бүртгэж, гэрчилгээ олгодог вэ?

      Гадаадын иргэд Монгол улсад үл хөдлөх хөрөнгө худалдан авч эрхээ баталгаажуулах нь Монгол улсын иргэнтэй нэгэн адил байна.

Ямар тохиолдолд эд хөрөнгийн бүртгэлийн гэрчилгээг хүчингүйд тооцдог вэ?

      Иргэн, хуулийн этгээд нь эд хөрөнгө өмчлөх эрх өөр этгээдэд гэрээ хэлцлээр шилжүүлэх, эд хөрөнгийн хаяг хэмжээ өөрчлөгдөх зэрэг тохиолдолд өмнө олгогдсон гэрчилгээ хүчингүй болж, шинээр гэрчилгээ бичигдэнэ.

     Мөн дараах тохиолдолд холбогдох нотлох баримтыг үндэслэн Ерөнхий бүртгэгчийн шийдвэрээр гэрчилгээг хүчингүй болгоно.

Үүнд:

·         Шүүх, арбитрын шийдвэр гарсан

·         Өмчлөлийн зүйл болох эд хөрөнгө устсан

·         Эрхийн улсын бүртгэлд тусдаа бүртгэгдсэн дундаа хэсгээр өмчилж байсан үл хөдлөх эд хөрөнгө өмчлөгчдийн хүсэлтээр нэг өмчлөгчид шилжсэн

·         Өмчлөх эрхийн улсын бүртгэлийн гэрчилгээг гээгдүүлсэн