Монголын Барилгын Инженерүүдийн Холбооны ерөнхийлөгч

 Э.Ганзориг:  “Хөдөлмөрийн аюулгүй байдлыг сайжруулахад тогтолцооны шинэчлэл шаардлагатай”

Барилгын салбарынхөдөлмөрийн аюулгүй байдал, эрүүл ахуйн/ХАБЭА/асуудал болон төрөөс мэргэжлийн холбоодыг дэмжин, хамтран ажиллах болсон талаар Монголын Барилгын Инженерүүдийн Холбооны ерөнхийлөгч, ШУТИС, БИАС-ийн конструкцийн тэнхимийнбагш, доктор, дэд профессор, Монгол улсын зөвлөх инженер Э.Ганзоригтой ярилцлаа.

Монголын барилгын инженерүүдийн холбооны үйл ажиллагааг таниулах ажлын хүрээнд олон нийтэд хандсан ямар ажлууд төлөвлөн хийгдэж байна вэ?

Шинэ залуу инженерүүдэд зориулсан мэргэжлийн сургалт явуулах ажилд хамгийн их анхаарч байна. Тухайлбал “Залуу инженерүүдийн клуб”, “Оюутны клуб”-ыг байгуулан ажиллуулж байна. Оюутнуудад хандсан мэргэжлийн хичээлийн аян, эрдэм шинжилгээний бага хурлуудаа зохион байгуулж байгаа гэх зэрэг ажлууд хийгдэж байна. Мөн холбооны дэргэдэх “Эрчим хүчний хэмнэлтийн төв”-өөр дамжуулан иргэдэд амины орон сууцны талаарх зөвлөгөө мэдээллүүдийг өгч байна.Төлөвлөлтийн дагуу олон улсын барилгын инженерийн холбоодтой хамтран бусад үйл ажиллагаануудаа зохион байгуулна.

Монголын барилгын инженерүүдийн холбооны гишүүн байгууллагууд холбооны үйл ажиллагаанд хэр идэвхтэй оролцож байна вэ?

Нийтэд нь авч үзвэл тааруу, холбооны үйл ажиллагаанд оролцох нь бизнесийн хувьд ашиггүй болохоор сонирхол бага байдаг. Гэхдээ зарим нийгмийн хариуцлагаа ухамсарласан, холбооны татвар хураамжаа төлдөг, оюутнууд, холбооны гишүүдэд хандсан үйл ажиллагаанд оролцон, ивээн тэтгэн авч явдаг компаниуд байдаг. Жишээ нь: “Их Үйлсийн Эрэлд”ХХК, “М Си Эс Проперти”ХХК, “Шинэст”ХХК, “Тулга Констракш”ХХК, “Улаанбаатар Барилга”ХХК мөн “Хөнгөн Бетон”ХХК гэх мэт нэрлэвэл орхигдуулж магадгүй, нилээд хэдэн компани бий. Бид үргэлж талархаж явдаг.

Шинэчлэлийн засгийн газар байгуулагдсанаас хойш төрөөс мэргэжлийн холбоод, төрийн бус байгууллагуудыг дэмжих бодлого, чиглэлд ямар ахиц гарч байна вэ?

            Одооноос л ахиц гарч эхлэх шинжтэй байна. 4 сарын 8-нд Барилгын салбарын 11 мэргэжлийн холбоод нэгдсэн “Барилгын Үндэсний Төв” маань БХБЯ-тай хамтын ажиллагааны гэрээ байгуулсан. Энэ гэрээгээр яам мэргэжлийн холбоодод мэдээлэл өгөх, хамтарч техник технологийн ажлуудыг шийдэх, 2010 оны Засгийн Газрын 325-р тогтоолд заасан төрийн бус байгууллагуудад өгөх ажлуудыг шийдэх, норм нормативийн түвшинг үнэлэх, зарим тогтолцоог нь сайжруулж шинэчлэх ажлуудыг төрийн бус байгууллагуудаар гэрээлж хийлгэх, шийдвэр гаргах түвшинд мэргэжлийн холбоодын төлөөллийг оролцуулах гэх зэрэг томоохон ажлууд тусгагдаад төлөвлөгөө нь батлагдчихаад байна. Бас нэг том ажил бол 5 жил тутамд хийгддэг Барилгын салбарын стандартын түвшинг шалгах үзлэг шалгалтыг мэргэжлийн холбоодын нэгдсэн төвөөр гэрээлж хийлгээд байна. 4 сарын 11нд “Барилгын салбарын удирдах ажилтны зөвлөгөөн” боллоо. Энэ зөвлөгөөн дээр гарсан саналуудын дагуу сайд маань мэргэжлийн холбоодтой ойр, тэдэнтэй зөвшилцөж, хамтран ажиллана гэдгийг амлаж байсан.

2003 оноос “100000 айл” орон сууцны төсөл хөтөлбөр хэрэгжүүлэх болсон. Үүнтэй холбоотойгоор үндэсний компани, инженер, боловсон хүчний чадавхи манайд ямар түвшинд байна вэ?

Салбарын маань хүрээ нилээд өргөжиж байгаа хэдий ч манай үндэсний компани ялангуяа боловсон, хүчин мэргэжилтэй ажилчдын ур чадвар хангалтгүй байна. Иймээс “Барилгын салбарын удирдах ажилтны зөвлөгөөн”-өөс инженерээр бэлтгэх оюутны тоог нэмэх, оройн эчнээ анги нээх хүртэл санал гарч байсан. Тэгээд үндэсний компаниудын чадавхи сул, нөгөө л ажлын хариуцлагагүй байдал байсаар бөгөөд үүнээс болоод хятад, ардчилсан солонгосын ажилчдад шахагддаг байдал хэвээрээ байна. Нөгөө талаар уул уурхайтай холбогдсон том бүтээн байгуулалтанд мөн ялгаагүй манайхны оролцоо муухан байна. Энд нэгдүгээрт үндэсний компаний хөрөнгө муу, хоёрдугаарт өндөр технологийн ажлын туршлага чадавхи тааруу учраас гадныхан орж ирээд байна л даа.

            Жишээ нь “Оюу Толгой” төслийн үйлдвэрийн барилгын зураг төслийг хийгээд барина гэдэг манайхны хувьд бол маш хэцүү, боломжгүй юм.

Барилгын салбарын анхаарах чухал асуудлуудын нэг болох хөдөлмөрийн аюулгүй байдал, эрүүл ахуйн талаар оюутнуудын хичээлийн сургалтын хөтөлбөрт хэр зэрэг тусгагдсан байдаг вэ?

Энэ чиглэлээр оюутнуудын сургалтын хөтөлбөрт хангалттай тусгагдсан гэж бодож байна. Гэвч манай сургуульд барилгын ХАБЭА-н талаар оюутнуудад мэдлэг олгоход сургалтын хэрэглэгдэхүүнүүд нь муу байгаа. Хичээлд сууж байгаа 30 хүүхдэд бүгдэд нь хувийн хамгаалах хэрэгсэл, шаардлагатай материаллаг бааз нь хүрэлцдэг байх ёстой. ХАБЭА-н асуудал бол зөвхөн сургалтын байгууллага мэдлэг олгосноор шийдэгдэх асуудал биш. Энэ бол практикт хэрэгжүүлэх, компанид төвлөрсөн асуудал юм. Тиймээс олон улсад энэ асуудлаар сертификатжуулах хөтөлбөр явагддаг шиг манайд “Барилгын Цэнхэр Карт” гэж хөтөлбөрийг гурван яам хамтран батлаад байна.Өөрөөр хэлбэл, барилгын ажилтан бүр талбай дээр карт зүүдэг, зөрчил гаргасан тохиолдолд цоолдог, шаардлагатай үед нь сургалтанд хамруулдаг байх жишээтэй Ер нь хөдөлмөрийн аюулгүй байдал гэдэг социализмын үеэс нийгмийн мөн чанараасаа хамаараад муу хөгжсөн. Учир нь улсын байгууллагад ажилладаг, тэр хүнийг хохироолоо гээд улс ямар нэгэн хариуцлага хүлээддэггүй байлаа. Харин өнөөдөр зах зээлийн харилцаанд шилжсэн хэдий ч ХАБ-ын хуучин тогтолцоо нилээд амь бөхтэй явж ирсний дээр 1990-ээд оноос барилгыг хамгийн хямдаар барих систем тогтсон. Үүний тулд гүйцэтгэгч компаниуд энэ чиглэлээр төсөвт орсон зардлуудаа хасчихдаг, тооцож оруулбал тендерт ялдаггүй. Зарим компани нь ХАБЭА-д зарцуулах төсвөө бизнесийн ашиг бодоод хасчихдаг гэх мэт. Тийм учраас энэ чиглэлээр практикт тулгуурласан нилээд өөрчлөлтүүд хийх хэрэгтэй гэж бодож байна.

Осол гэмтэлгүй, хөдөлмөр хамгааллын шийдэл сайн байхад юу нөлөөлдөг вэ? Энэ тал дээр манай үндэсний компаниудыг та хэрхэн үнэлэх вэ?

            Үүнд нөлөөлөх гол зүйл бол тухайн компанийн удирдлага зохион байгуулалтанд энэ асуудал тусгагдсан байх явдал юм. Манай компаниуд бол энэ тал дээр тааруухан ажилладаг. Үүнд муугаар нөлөөлдөг гол шалтгаан нь манайд эрх зүйн орчин хангалтгүй байна. Би өмнө нь дурьдсан шүү дээ, хамгийн хямдаар хий гэж тендер зарлахаар хөдөлмөр хамгаалал энэ тэр гэж мөнгө зарах ямар ч сонирхолгүй болчихож байгаа юм. Хоёрдугаарт, үүнийг хянадаг газар нь гэхээр зөвхөн мэргэжлийн хяналтын газар. Тэр байгууллагын цөөн хэдэн улсын байцаагч нар нь хүрэлцдэггүй.

            Хөдөлмөр хамгааллын шинэ систем, хөндлөнгийн хяналтын тогтолцоо бий болгоё гэхээр төр засаг маань хүлээж авдаггүй хэвшмэл сэтгэлгэлгээнээсээ салахгүй байна. Гэхдээ ХАБЭА-н асуудлуудыг шийдэхэд үйл ажиллагаа, удирдлага зохион байгуулалт төдийгүй техник технологид анхаарч ажилладаг туршлага байна. Тодорхой жишээ дурьдвал өнгөрсөн жил “өөрийгөө өргөдөг, олон давхар шат тавцан бүхий том самбарт хэв”-ний шинэ технологийг “М Си Эс Проперти”ХХК нэвтрүүлсэн байна.  Энэ нь барилга угсралтын ажлыг хөнгөвчилөхийн хажуугаар хөдөлмөр хамгааллын эрсдлийг бууруулах зэрэг өндөр ач холбогдолтой юм. Энэ мэтээр олон компаниуд техник, технологийн ололтод тулгуурласан шийдэл, арга технологийг нэвтрүүлэх хэрэгтэй.

Ярилцсанд баярлалаа. Танд амжилт хүсье.

Ө.Халиун