Түүх бүхэн өөрийн цаг хугацаатай. Тухайн цаг үеийн түүхийг хамгийн тодоор авч үлддэг баримт нь барилга байгууламж. Түүх үргэлжилж,  цаг хугацаа урсан өнгөрдөгтэй адил түүхийн хуудас ч эргэсээр.Энэ удаа нийслэлийн нэгэн ахмад барилга би өөрийн түүхийг та бүхэнтэй хуваалцаж байна. Таалан болгооно уу?

 ХХ зууны эхэн үед Нийслэл хүрээнд баригдаж, олон түмнээ "Гоожингийн өндөр" хэмээн нэршсэн миний бие өдгөө Баянзүрх дүүргийн 6-р хорооны нутаг дэвсгэр, 21-р сургуулийн зүүн хойд талд оршин байна. Анх Богд Хаант Монгол Улсын Ерөнхий Сайд Сайн ноён хан Т.Намнансүрэн Орос Улсад айлчилж ирээд тэр үеийн Богдын "Өндгийн сүргийн нутаг" одоогийн төв цэнгэлдэх хүрээлэнгийн зүүн хэсэгт шав тавьж бариулжээ.

Хожим Монгол Улсын Бүгд Ерөнхийлөн Захирах яам буюу Засгийн газрын ерөнхий сайдын сууцны хоёр давхар хоёр байшингийн нэгийг Цэргийн яаманд, нөгөөг Сангийн яаманд шилжүүлсэн түүхтэй. Харин Сангийн яаманд шилжсэн миний бие Түшээт хан аймгийн Эрдэнэ ван Намсрайн нэрийн дор Сангийн яамны хороонд буюу Зүүн Сэлбийн зүүн хэсэгт, одоогийн энэ газартаа нүүн ирсэний дараа тус яамны "Гадаад хүүгийн хэлтэс" байрласан юм. Энэ хэлтэс нь "Аливаа хүнд түрээслэн олгох, дэлхийн баялаг, ус голын ашгийн түрээсийг хураах, дотоод хүүд шилжүүлэх ба эрхлэн захирах, үзэж шийтгэх, түшмэл албаны орыг томилох" зэрэг албан үүрэгтэй байсан юм. Энэ хэлтсийн ажлыг С.А.Козин зөвлөн явуулж байсан. Мөн тэр үед хоёр давхар байшинг хүрээнийхэн "өндөр" гэж хэлдэг байсан ба "Козин" хэмээх нэрийг дуудахад бэрх тул монголчууд "Гоожин" хэмээн сунжруулан дуудах болсноор "Гоожингийн өндөр" хэмээн олон түмнээ нэрлэгдэх болсон юм. Үүнээс хойш "Гоожингийн гудамж" болон өөрчлөгдсөн.

Энэхүү түүхэнд Козин буюу "Гоожин" гэж хүний тухай дурсахгүй өнгөрч боломгүй. Сангийн яамны хороонд Сангийн яамны ойн түрээс бичдэг газар бий болж, энэ ажлыг Монголд анх сэдэж байсан Орос сургагч бол С.А.Козин /1879-1956/ байсан юм. Харин "Гоожингийн гудамж" нэрний тухайд сангийн яамны түрээсийн түшмэл Данзан энэ гудамжинд суух болсноос үүдэлтэй нэр.

Миний үед эргэн тойрон олон яам тамгын газар байрладаг байлаа. Баруун, баруун өмнөд тал, Сэлбэ голын зүүн хөвөө дагаад 1778 оны үеэс Их хүрээнд сууж хэрэг шийтгэх сайд Манж амбаны газрын албан байр, харъяа газруудынхаа хамт байрлаж байсан. Мөн 1912 онд Богд Хаант Монгол Улсын Цэргийн яамны харъяа газрууд, 1919 оны намраас Хятадын гамин цэргийн штаб "Силэнпүгийн яам", 1921 оноос "Цэргийн бэлтгэл" хэмээн нэршсэн Монгол ардын цэргийн арын албан газар, Санхүүгийн сургууль зэрэг газрууд байрлаж байгаад хожим 1960-аад оноос миний ойролцоо оюутны хотхон, 21 дүгээр дунд сургуулийн барилгуудыг барьсан. Мөн хуучин Сангийн яамны зарим хэлтсийн байрыг түшиглэн Санхүүгийн техникум байгуулагдаж, нэг хэсэгтээ миний бие оюутны хөл хөдөлгөөнд дарагдан дотуур байр нь болсон юм.

Сангийн яамны хороонд ХХ зууны эхэн үед хоёр давхар хоёр байшин байсан бөгөөд тус хоёр байшингийн нэгэнд Манж амбаны албан газар, 1919 оны намар Силэнпүгийн яам байрлаж байсан төдийгүй бусад олон түүхийн гэрч болон үлдсэн юм. Үүний нэг нь Автономит засгийг устгах үед Монгол орны тусгаар тогтнолын төлөө тэмцэгч Манлай ван Дамдинсүрэн, Чин ван  Ханддорж, Хатанбаатар Магсаржав нарын хүмүүс хоригдож байлаа. Соён гэгээрүүлэх үүрэг гүйцэтгэхээс гадна бас хорих газрын үүрэг гүйцэтгэж байлаа.

Чулуун суурь, гадна дотно талдаа шавардлагатай, дүнзэн хана, модон хучилттай төмөр дээвэртэй түүх соёлын дурсгалт энэхүү байшинг Сайд нарын Зөвлөлийн 1971 оны 12-р сарын 28-ны өдрийн 420 тоот тогтоолоор хамгаалалтанд авчээ. Эдүгээ энэ байшинд Санхүүгийн техникумын үндсэн хөрөнгө байх үед нь суурьшсан 9 айл амьдарч байна.