Нэмэлттэй бетон хольц бэлтгэх нь ердийн бетон бэлтгэх технологиос ялгаатай, бетон зууруулд устай хамт хольцонд хэмжээт нэмэлтийг хийж бетоны найрлагын сонголтыг тогтооно. Бетон хольцонд өгөгдсөн хэмжээний усан уусмал нэмэлтийг хийхийн тулд өмнө бэлтгэсэн усанд уг ажлын концентрацитай усан уусмалыг бэлтгэх ба харин усанд уусаагүй нэмэлт - усан суспензии буюу эмульс байна.
Нэмэлтийг уусмалын ажлын концентрацийг К томъёогоор тодорхойлно.
К = 2Д/n, %
Д - хамгийн бага цементийн зарцуулалттай хуурай бодисоор тооцоолсон нэмэлтийн тугнасан хэмжээ; n – ангиар зөвшөөрөгдөх дозаторын нарийвчлалын хүлцэл, кг.
Нэмэлтийг ажлын уусмалд орсон хэмжээнээс хамааруулан усыг хэмжиж өгөхдөө эсвэл тугнасан нэмэлтийг, эсвэл тугнасан усыг тугнаж болно. Нэмэлтийн зориулалтаар ажлын уусмалын концентрацийг түүний эзлэхүүнээр тугнах ба энэ нь цементийн хамгийн их ба хамгийн бага зарцуулалттай байх хольцын бат бэхийн хязгаарыг тооцохгүй зөвхөн зуурмагийн эзлэхүүнийг тогтооно.
1 м3 бетоны ажлын уусмалын концентрацийн А зарцуулалтыг томъёогоор тодорхойлно.
А = Ц С / (К ), л
Ц - 1 м3 бетоны цементийн зарцуулалт, кг; С - нэмэлтийн тугналт, цементийн
массын%; К - ажлын уусмалын концентраци, %; - ажлын уусмалын нягт, г/см3.
Нэмэлтийн усан уусмалын нягтыг түүний концентрациас хамааруулан 4-р хавсралтанд үзүүлсэн болно.
1 м3 бетон зуурахад хүрэлцэхгүй Н усны хэмжээг дараах нөхцлөөр тодорхойлно.
Н = У - А (1 – 0,01К), л
У - 1 м3 бетоны тооцоолсон усны зарцуулалт,
Шингэн бүтээгдэхүүнээр нэмэлтийн ажлын уусмал бэлтгэх тохиолдолд түүний хэмжээг Р бэлтгэсэн эзлэхүүнийг засварлаж томъёогоор тодорхойлно.
Р = Q D1 / D, л
Q - бэлтгэсэн уусмалын эзлэхүүн, л; D1 - 1 л уусмал бэлтгэхэд усгүй бодисын
(хуурай бодис) нэмэлтийн агуулалт, кг; D - мөн адил 1 л шингэний бүтээгдэхүүн.
Энэ тохиолдолд бэлтгэх эзлэхүүнийг засварлахад усны хэмжээг Уф томъёогоор тодорхойлно.
Уф = Q - Pл
Шингэн бүтээгдэхүүнээр ажлын уусмалд бэлтгэхдээ хосолсон схемээр гүйцэтгэнэ. Шингэн бүтээгдэхүүнийг хадгалах ба хүлээн авах, ажлын уусмалыг бэлтгэх ба бетон зуурах хэсэгт түүнийг өгөхөд зориулагдсан нэмэлтийн цех буюу хэсэг байх шаардлагатай юм. Товаарын бүтээгдэхүүнд хуурай бодисын агуулалтаас хамааруулан түүний хэмжээгээр бэлтгэх саванд тодорхой хэмжээний усыг хийнэ. Бүтээгдэхүүний уусалтын хурдыг дээшлүүлэхийн тулд усыг 40…700С хүртэл халаах ба уусмалыг холино. Нэг бүрэлдэхүүнт нэмэлтийн ажлын бэлтгэсэн уусмалыг хавхаг-клапан ба шүүлтүүрт хөөргөөр (насос) зарцуулах саванд хийж, бетон хольц бэлтгэх цехийн дээрэх бункерт байрлуулна.
Хатуу ба зуурмал (пасто) хэлбэрийн бүтээгдэхүүнээр нэмэлтийн уусмал бэлтгэхэд түүнийг өгөгдсөн хэмжээний усанд уусгана (хатуу бүтээгдэхүүнийг заавал урьдчилан бутлалт хийх).Бүтээгдэхүүнийг бүрэн уусгасаны дараа ареометрийн тусламжтай гарган авсан уусмалын нягтыг шалгах ба эсвэл бүтээгдэхүүн, эсвэл усыг өгөгдсөн хэмжээ хүртэл нэмэх замаар бэлтгэнэ.
Комплекс нэмэлт хэрэглэхэд бүрэлдэхүүн бүрээс эмульс ба суспензи, усан уусмалыг тугнах ба бэлтгэхэд тус тусын тоноглолыг ашиглана. Комплекс нэмэлтийн бүрэлдэхүүнийг холиход шууд усны тугнуурт бетон зууруулд өгөхийн өмнө шууд хийж ашиглана.
Шингэн ба асгаасан хатуу нэмэлтийг уусгах ба өгөгдсөн концентраци ба бетон зууруулын схемээр тугнах ба дээр заасантай адил бэлтгэнэ.
Ажлын концентрацитай нэмэлтийн уусмалыг нэмэх температурт (цехийн нөхцөлд) хадгалах, харин хатуу, зуурмал хэлбэрийн ба шингэн бүтээгдэхүүний нэмэлт - нэмэлтийн стандарт ба техникийн шаардлагатай нийцсэн байна. Нэмэлт уусмалыг нэгээс нөгөө саванд шахахын өмнө түүнийг сайтар холисон байна.
Нэмэлттэй бетон хольцыг бэлтгэхэд албадмал буюу хуйларуулан холих мөчлөгийн үйлчлэлтэй зууруул ашиглана. Хольцыг шаардлагатай өтгөрөлт бүхий нэг төрлийн хольц гарган авах хүртэл холих зохистой хугацаа үргэлжлэнэ. Холих хугацааг лабораторит турших замаар нарийвчлан тогтооно.
Шингэний тугналтын аргаас хамааран зууруулд материалыг дараалалаар ачаална. Жишээ нь суперпластификатор ашиглахад түүнийг хэрэглэх үр дүнгийн нөлөөлөх хүчин зүйлээс хольцонд нэмэлт хийх аргыг сонгоно. Үйлдвэрт нэмэлтийг хийх хоёр аргыг хэрэглэж болно. Үүнд:
- шингэнийг нэг янзаар тугнах - бетон зууруулд нэмэлт ба зуурах усыг хамт хийх;
- шингэнийг хоёр шаталбартай тугнах - бетон хольцод нэмэлтийн уусмалыг хийсний дараа түүнийг зуурах усны хэсэгтэй холих.
Химийн нэмэлтийн технологийн бүтэмж зориулалтыг хангах нөхцлөөр материал-турших стандартчилалын Ассоциацийн (ASTM) дэвшүүлсэн нэмэлтийг дараах нэмэлтүүдийн зориулалт
Төрөл |
Технологийн зориулалт |
Стандартын дугаар |
A |
Усыг багасгах |
С494 |
B |
Бэхжилтийг удаашруулах |
С494 |
C |
Бэхжилтийг түргэсгэх |
С494 |
D |
Усыг багасгах / удаашруулах |
С494 |
E |
Усыг багасгах / түргэсгэх |
С494 |
F |
Усыг нилээд багасгах Усыг нилээл багасгах / удаашруулах |
С494 |
|
Цутгалтын бетон налархайжуулах |
С1017 |
Цутгалтын бетон налархайжуулах / удаашруулах |
С1017 |
|
Агаар оруулах |
С260 |
|
Шүршмэл бетоны нэмэлт |
С1141 |
Европын нормоор (EN934-2) технологийн бүтэмж, зориулалтаар
химийн нэмэлтийн ангилал
Зориулалт |
Технологийн бүтэмж, үр дүн |
Налархайжуулагч” - усны хэмжээг багасгах |
Өгөгдсөн бетон хольцын хэвийн өтгөрөлт өөрчлөгдөхгүй усны агуулалтыг бууруулах буюу тохиромжтой хэвлэгдэх чанар нэмэгдэж усны агуулалт өөрчлөгдөхгүй |
Супер-налархайжуулагч”” - усны хэмжээг нилээд багасгах |
Өгөгдсөн бетон хольцын хэвийн өтгөрөлт өөрчлөгдөхгүй усны агуулалтыг бууруулах буюу тохиромжтой хэвлэгдэх чанар нэмэгдэж усны агуулалт өөрчлөгдөхгүй |
Бетон хольцын цементийн барилцах химийн холбоотой усыг нэмэгдүүлэх |
Аяндаа үүсэх ус ялгаруулалтыг тооцсоноор илүүдэл усны зарцуулалтыг (алдагдал) зайлуулна |
Агаар оруулах |
Бетон хольцыг холих процессд тодорхой хэмжээний агаар оруулан жижиг, агаарын хөөсийг жигд тараах, энэ нь бетоны бэхжилтийн бүтэцэд хэвээр хадгалагдана |
Хатуурах хугацааг хурдасгах |
Хольцын налархай байдлаас хатуу биетэд шилжих үеийг үргэлжлэх хугацааг багасгах |
Бэхжилтийн хугацааг хурдасгах |
Хатуурах хугацаа өөрчлөгдөхгүй буюу өөрчлөлттөй бетоны бат бэхийн өсөлтийн хурдыг нэмэгдүүлэх |
Зориулалт |
Технологийн бүтээмж, үр дүн |
Хатууралтыг удаашруулах |
Хольцын налархайгаас хатуу байдалд шилжих үеийн үргэлжлэх хугацааг уртасгах |
Бетоны бүтцийг нягтруулах |
Бетоны каптллярийн адсорбцийг багасгах |
Хатууралтыг удаашруулах усны агуулалтыг бууруулах |
налархайжуулагчийн үйлчлэлийн зохицол - усны агуулалтыг бууруулах (үндсэн үр дүн)хатууралтыг удаашруулах (нэмэгдэл үр дүн) |
Хатууралтыг удаашруулах усны агуулалтыг нилээд бууруулах |
Нэмэлтийн үйлчлэлийн зохицол – усны агуулалтыг бууруулах, (үндсэн үр дүн)хатууралтыг хурдасгах (нэмэгдэл үр дүн) |
Комплекс (цогцос)нэмэлт |
Бетон ба бетон хольцын зарим шинж чанарт нөлөөлөх |