Монгол улсын эдийн засаг гадаадын хөрөнгө оруулалтаас шууд хамааралтай гэнэ. Учир нь бид бүтээдэг биш хэрэглэдэг улс юм байх. Нэг хэсэгтээ л уул уурхай гэж их багагүй хөөрцөглөн баялгаа зараад  бүгдээрээ баяжих юм бодож  гэнэн мөрөөдөв. Гэвч гадны хэдэн нөхдүүд газар доорхи баялгийг маань ухаж авч гарчихаад хөрөнгө оруулалтаа зогсоонгуут байдал бишдэж эхлэх нь тэр. Гадаад валютын ханш огцом өсөж, үүнийг дагаад идэх талх өмсөх хувцасны үнэ жамаараа талийж өглөө. Харин энэ бүхний хажуугаар барилгын салбар 2013 онд ганцаараа 2.5 хувийн өсөлтийн амжилт үзүүлэв. Энэ нь Монгол улсын хөгжлийн тэргүүлэх чиглэл нь уул уурхай биш, барилга бүтээн байгуулалтын салбар гэдгийг баталж буй мэт.

         2013 оноос барилгын салбар дахин “буцалж” эхэллээ. Засгийн газраас барилга, барилгын материалын салбарыг дэмжин хэрэгжүүлж буй төсөл хөтөлбөрүүд, иргэдийг орон сууцжуулах зорилготой ипотекийн зээл, гэр хорооллын дахин төлөвлөлтийн ажлууд нь барилгын салбарыг хэн хүнгүй сонирхох сэдлийг төрүүлсэн гэж болно. Энгийн иргэдийн хувьд орон сууцны үнэ ханштай холбоотой мэдээ мэдээлэл хамгийн их сонирхож үздэг сэдэв нь болжээ. Барилгын салбарт өрнөж буй эдгээр үйл явдлууд нь хэсэг хүмүүст барилга барьвал, барилгаар Пи Ар хийвэл ашиг олох юм байна гэсэн мэргэн санааг бас төрүүлсэн байна.

           Ганц ч удаа барилга барьж үзээгүй хэрнээ орон сууцны томоохон төслийн захиалга аваад явж байгаа “шинэковууд“ олширч, барилгын салбарын нэр барьж элдвийн уулзалт семинар, үзэсгэлэн яармаг, ёслолын арга хэмжээ зохиодог газрууд бий болсоор. Салбарын төрийн захиргааны байгууллагуудын нэр барин Хөрөнгө оруулагчдын уулзалт гэх сүржин нэртэй уулзалт зарлана. Тэр уулзалтын урилга нь хэдэн зуун мянган төгрөгийн  үнэтэй бөгөөд төслөө танилцуулж хөрөнгө оруулалт олох санаатай хэдэн угсралтын компанийхан л тэнд нь хууртаж очих жишээтэй.

          Зарим нэгэн барилгын салбарыг мэддэггүй хэрнээ хэдэн компанийг нэг дор цуглуулж талбай түрээслүүлээд л мөнгө олчихно гэсэн өрөөсгөл ойлголтоор үзэсгэлэн яармаг зохион байгуулахыг санаархах болсон байна. Тухайлбал, энэ зуны турш “Шинэ Улаанбаатар” нэртэй үзэсгэлэн яармаг, хөрөнгө оруулагчдын чуулга уулзалт болно гэсэн мэдээлэл цацагдсан атал аль нь ч зохиогдсонгүй. Аливаа үзэсгэлэн яармаг нь үйлдвэрлэгч хэрэглэгч хоёрыг хооронд нь холбож аль аль талын хэрэгцээг хангах төдийгүй тухайн салбарт бизнес эрхлэгчдийн харилцааг өргөжүүлэх гэсэн хоёр том зорилгыг агуулдаг гэдгийг энд сануулах байна.

     Одоо энд тэндэхийн шилдгүүд тодрох цаг айсуй. Оны эцэс болоход хаа сайгүй л сүржин нэртэй шагналын эзэд бий болж, бие биенээ ээлжлэн шагнацгаана. Энэ үзэгдэл барилгын салбарыг ч тойрсонгүй. Харамсалтай нь зарим шагналын ард их хэмжээний мөнгөний асуудал яригдсаар байдаг. Тухайлбал, барилгын салбарын “Алтан цамхаг” шагналын үнэ 10 сая төгрөг гэнэ. Өдгөө “Алтан цамхаг” ёслолын ажиллагааг зохион байгуулагч нь  энэхүү “мэргэн санаагаа” зарах гээд ашиг олох боломжтой бизнес хэмээн сурталчилж яваа сурагтай. Энэ мэтчилэн дурьдаад байвал бүтээн байгуулалтын салбарыг мөнгө олох хэрэгсэл болгон ашиглаж, сурталчилж, хэрэгжүүлж байгаа цөөнгүй жишээ бий. Нэгэнд нь шагнал зарж ашиг олох хэрэгцээ байхад нөгөөд нь мөнгө хаяж нэр хүнд олох хэрэгцээ бас байна л даа.

   Засгийн газар иргэдээ орон сууцжуулах зорилгоор ипотекийн 8 хувийн хүүтэй зээл олгож, иргэдийн байр худалдан авах чадвар нэмэгдмэгц орон сууцны үнэ өндөр хурдаар дээшиллээ. Эрэлт нь хангалттай, тэд зээлээр авах боломжтой гэж үзсэн учир үл хөдлөх хөрөнгийн худалдаачид, хөрөнгө оруулагчид, ченжүүд дураараа үнэ хэлж дунд чөмгөөрөө жиргэцгээж байна. Барилга, хот байгуулалтын яамнаас орон сууцны үнийн өсөлтийг судлаад үзэхэд барилга угсралтын компаниуд барилгаа харьцангуй хямд үнээр зарсан бол тэднээс худалдаж авсан дундын зуучлагчид өндөр үнээр дамлаж зарсан тохиолдол их гарчээ. Тухайлбал, уул уурхайн өрөмдлөг хийдэг нэгэн компани уул уурхайд зогсолт бий болоход барилгын салбар луу хальтирч шинээр ашиглалтанд орж буй орон сууцыг хямд үнээр худалдан аваад цааш нь үнээ өсгөж зарсан байх юм. Энэ мэт өөр бусад салбараас барилга руу илүү харж билүү долоон өнгөлзөх  компани ар араасаа нэмэгдсээр байгаа.

         Гэхдээ бизнес хийж ашиг олох нь хувь хүний эрх ч гэлээ иргэдийн хэрэгцээ шаардлага, аргагүй байдлыг далимдуулж хэт сувдаг загнах нь ёс зүйгүй, хүн чанараа алдсан хэрэг болно. Энэ нийтлэлээрээ хэн нэгнийг дайрч гүтгэх гэсэнгүй, аливааг зоосны нүхээр харж дүгнэдэг зангаа хаяж бүтээн байгуулах их үйлсийг өөрийн ашиг сонирхолд нийцүүлэн өнгө мөнгөний талбар бүү болгоосой гэж хүслээ.