Сүүлийн үед барилгын гол түүхий эд болсон цементийн үнэ өсч, нийлүүлэлт тасалдсан. Тиймээс асуудлыг газар дээр нь шийдэхээр БХБЯ-ны Төрийн нарийн бичгийн дарга Р.Эрдэнэбүрэнээр ахлуулсан ажлын хэсэг Эрээн хотыг зорьсон юм. Явсан ажлын үр дүн болоод цаашид цементийн үнийн өсөлтийг хазаарлах ямар бодлого баримтлах талаар түүнтэй  ярилцлаа.

-Нэг хэсэг цементийн үнэ өсч, барилгын компаниудыг сандаргалаа. Газар дээр нь үнийн өсөлтийг судал­сан таны хувьд ямар мэ­дээ­лэл­т­эй ирэв. Юунаас болж ний­лүүлэлт багассан юм бол?
-Цементийн үнэ өсөхөд гурван зүйл нөлөөлсөн. Нэгд, юанийн ханш өссөн. Хоёрт, цементийн үйлдвэрт нь доголдол гарсан. Гуравт, ургац хураалт нь эхэлсэн учраас хятадууд тээвэрлэгч машинаа дотор газар руугаа татсан юм билээ. Энэ гурван шалтгаанаас болж цементийн үнэ өсөхөд хүрсэн гэж импортлогч, тээвэрлэгч, үйлдвэрүүдийн удирдлага хэлж байна лээ. Одоо шийдэгдсэн учраас ямар нэг асуудал гарахгүй гэж мэдэгдсэн. Эрээн, Замын-Үүдээс 120 гаруй вагон цемент ирж байгаа. Энэ нь, энэ жилийн хувьд өдөрт ачигдсан цементийн хэмжээгээрээ хамгийн өндөр дүнтэй нийлүүлэлт. Учир нь, энэ зуны хувьд өдөрт 60-80 вагон цемент ирж байсан юм.  Тиймээс нийлүүлэлтийн тал дээр асуудал гаргахгүйн тулд манай төмөр замынхан шуурхай ажиллаж байна.

-Нийлүүлэлт сайжирч бай­гаа гэлээ. Тэгэхээр це­ментийн үнэ буурах болов уу?
-Нийлүүлэлт нэмэгдсэн учраас хомсдол үүсэхгүй. Үнийн хувьд ч тодорхой хэмжээгээр буурах боломж бүрдэнэ байх. Сая дээрх гурван шалтгаанаас гадна барилгын компаниуд ирэх онд баригдах барилгынхаа суурийг цутгахын тулд ихээхэн хэмжээний татан авалт хийснээс хил дээр гацалт үүсч, цементийн  хомсдол үүсэхэд хүргэсэн л дээ.

-Манай улс Хятадын хэдэн үйлдвэрээс цемент импортолдог юм бэ?
-Манай улсад ойр, үнэ боломжийн гэгдэх гурван үйлдвэрээс цемент татдаг юм. Энэ жилийн тухайд урьдчилсан байдлаар сая 400 мянган тонн цемент орж ирсэн байна. Импортлогчид эндээ төгрөгөө юань болгон авч явдаг болохоор бүтээгдэхүүний үнэ өсөхөөс аргагүй гэсэн. Энэ ч нэг бодлын үнэнийн талтай. Хэн ч ашиггүй ажиллахгүй шүү дээ. Нөгөөтэйгүүр, Хятадын үйлдвэрүүд сүүлийн долоо хоногт хоёр ч удаа бүтээгдэхүүнийхээ үнийг нэмсэн байна. Тиймээс Мон­гол­банк, БХБЯ-тай хамтран ажиллах гэрээ байгуулсан компаниуд нөөцтэй байж үнэ тогтвортой барих ёстой байсан. Гэвч сүүлийн хэдэн сар хэрэглээ нь огцом нэмэгдсэнээс сарын болон 14 хоногийн нөөцтэй байсан компаниуд байгаагаа гаргаснаар хомсдол бий болсон хэрэг.

-Манай улсын цемен­тийн жилийн хэрэгцээ цаашид ч өснө гэсэн прогноз гарсан. Импортын цемент барилгын зах зээлийн хэдэн хувийг хангадаг юм?
-Монгол Улсын цементийн жилийн хэрэглээ ойролцоогоор 1.5 сая орчим гэдэг. Засгийн газраас төлөвлөсөн дэд бүтцийн томоохон төслүүдийн үр дүнд цементийн эрэлт ойрын ирээдүйд 2.0 сая тоннд хүрч нэмэгдэх тооцоо гараад байгаа. Ямар ч гэсэн импортлогчид энэ сарын 15-ныг хүртэл нийлүүлэлтээ тасралтгүй явуулна гэж хэлсэн. Цементийн үнэ өнгөрсөн сарын 20-нд тонн нь 135-145 мянган төгрөг байсан бол одоо тонн нь 250-260 мянга байгаа. Гэхдээ цементийн үнэ байнга тогтвортой бус хэрэгцээнийхээ өсөлтөөс шалтгаалан үнэ нь өдөр бүр өөр байдаг. Энэ ч утгаараа цементийн үнийг тогтвортой барих, тасралтгүй нийлүүлэх үүрэг хүлээсэн цемент импортлогчид  зах зээлийн 40 хувийг хангадаг.  Үлдсэн  нь 60-70 хувь эрэлт үүсч, цементийн үнэ өссөн юм шиг харагддаг. Бодит байдал дээр тийм биш.

-Барилгын салбарыг дэм­жих, улмаар орон сууц­ны үнийг тогтворжуулах дэд хөтөлбөрийн хүрээнд хамт­ран ажиллах гэрээнд ва­лютын өсөлтийг тусгасан бай­сан уу. Гэрээнд заасны да­гуу үүргээ биелүүлээгүй аж ахуй нэгжид ямар ха­риуцлага ногдуулдаг юм бэ?
-Бид гэрээгээ цуцалсан ч болно. Цуцлахад ямар ч асуудалгүй. Арилжааны банкаар өгсөн учраас мөнгөө татаад л авчихна. Гэхдээ бид юуны духанд хүрэлгүй хэдэн импортлогчоо дарамтлах хэцүү. Тиймээс гэрээнийхээ дагуу энэ чиглэлээр ажиллаагүй, нөөц бүрдүүлээгүй томоохон хэмжээний дөрөв, таван компанийн тухайн мэдээллийг өнгөрсөн долоо хоногт Монголбанк руу явуулсан. Харин Гурвалжингийн гүүрний жижиг цемент импортлогчид бол сайн ажилласан.

-Санхүүгийн савал­гаа­наас үүссэн юанийн өсөлт дахин гарахгүй гэх ба­талгаагүй. Дотоодын це­ментийн нийлүүлэлт хэзээ сайжрах вэ?
-Бидний яаралтай хийх ажил бол дотоодын үйлд­вэ­рүүдээ босгох юм. Энэ жил Хөтөлийн сая тонн цемент үйлдвэрлэх хүчин чадалтай шугам ашиглалтад орно. Ингэснээр нийт хэрэгцээнийхээ сая тонныг дотроосоо хангачихна. Харин урд хөршөөс 400 мянган тн цемент авна гэсэн үг. Тийм учраас ирэх жил импортын цементийн тоо багасна. Яамнаас дотоодын цемент, арматурын үйлдвэрүүдийг ч дэмжиж ажиллаж байна.

Эх сурвалж: www.assa.mn