Бүтээн байгуулалтын салбарт өрнөж буй төсөл хөтөлбөр, тэдгээрийн явцын талаар Барилга хот байгуулалтын яамны Төрийн нарийн бичгийн дарга Р.Эрдэнэбүрэнг урьж ярилцлаа.

-        Засгийн газраас хэрэгжүүлж буй “Шинэ бүтээн байгуулалт” , “Дэд бүтэц” төслийн ажлууд ямар шатанд явж байна вэ? Цахилгаан, дулааны инженерийн шугам сүлжээний өргөтгөл шинэчлэлтийн ажлууд 11 сарын 1-нд дуусах ёстой байгаа. Гүйцэтгэлийн ажлууд хугацаандаа амжих уу, ямар нэг хүндрэл бэрхшээл гарч байгаа юу?

-        Орон сууцны нийлүүлэлтийг нэмэгдүүлэх ажлын хүрээнд дэд бүтцийн инженерийн шугам сүлжээг өргөтгөх, засаж шинэчлэх шаардлагатай болсон. Энэ ажлын хүрээнд нийтдээ 200 тэрбум төгрөгөөр шинэ орон сууцны хорооллууд болон гэр хорооллын дахин төлөвлөлтийн байршлуудаддэд бүтцийнбүтээн байгуулалт хийгдэж байна. Үүнээс 60 тэрбумыг эрчим хүч, шинэ хорооллын дэд бүтцийн ажилд 60 тэрбум, гэр хорооллын дэд бүтцэд 80 тэрбум төгрөгийг зарцуулна. Нийтдээ зургаан хороололд шинээр дэд бүтэц тавихаас энэ жил Буянт-Ухаа, Ирээдүй, Баянголын ам гээд гурван газар тавьж байгаа. Ирэх жил Яармаг, Берлин экозэрэг үлдсэн хорооллуудад тавина. Гэр хорооллын дахин төлөвлөлтөд орсон 12 газар дэд бүтцийн ажил эхлүүлж байгаа. Эрчим хүчний бүтээн байгуулалтын 10 ажил графикийн дагуу бүгд хийгдээд явж байна, цэвэр усны эх үүсвэрүүдийг байгуулаад эхэлсэн гэх мэтчилэн дэд бүтцийн  ажлууд хэвийн үргэлжилж байгаа бөгөөд төлөвлөсөн хугацаандаа хийж дуусгана.

-        БХБЯамнаас энэ онд багтаж шинээр ашиглалтанд орох орон сууцны судалгаа хийж байгаа гэсэн. Судалгааны дүнг хэзээ танилцуулах вэ?

-        Мэргэжлийн судалгааны байгууллагаар шинэ орон сууцны нарийвчилсан судлагаа хийлгэж байгаа. Өрөөний тоо, байршил, метр квадратын үнэ гээд олон талаар нарийвчилж гаргах учраас бага зэргийн удаашралтай байгаа ч 10 дугаар сард багтаагаад дүнг танилцуулна.

-        Орон сууцны үнийн өсөлтийг ипотекийн зээлтэй холбож тайлбарлах хүн олон байна?

-        Орон сууцны үнэ өсөхөд олон хүчин зүйл нөлөөлдөг. Энэ жилийн хувьд эрэлт их байгаа нь яалт ч үгүй үнэ нэмэгдэх шалтгаан болж байна. Ипотекийн зээл олгож эхлээд иргэд байр худалдан авах чадвартай болонгуут үл хөдлөх хөрөнгийн худалдаачид, хөрөнгө оруулагчид үнийн өсөлт бий болгосон тал бий. Тэгэхээр ипотекийн зээл  орон сууцны үнэ өсөхөд нөлөөлөх нэг шалтгаан болсон. Бас нэг шалтгаан нь уул уурхай зэрэг бусад салбарууд үндсэндээ зогсоод эхэлмэгцбарилгын салбарыг сонирхох болсон явдал юм.  Уул уурхайд хөрөнгө оруулалт хийж байсан  мөнгөтэй хэсгүүд орон сууцыг олноор худалдаж аваад эргүүлээд үнээ өсгөөд зарж байна. Харин  угсралтын компаниудынорон сууц зарсан гэрээг харахаар харьцангуй бага үнээр зарсан байдаг. Мөн валютын ханшны өсөлт орон сууцны үнэд нөлөөлсөн. Энд нэг зүйлийг онцлоход орон сууцны үнийн өсөлт ньнийлүүлэлтийг нэмэгдүүлэх томоохон хөшүүрэг болж байгаа юм. Өөрөөр хэлбэл орон сууцны эрэлт ихсээд, үнэ өндөр байгаа нь энэ салбар луу хөрөнгө оруулах сонирхлыг өдөөж өгсөн гэж болно. Үүний үр дүнд барилгын салбарын хөрөнгө оруулалт нэмэгдэж, энэ хэрээр нийлүүлэлт огцом нэмэгдэх төлөвтэй байна. Жишээлбэл, жил бүрийн энэ үед цемент, арматурын эрэлт эрс багасдаг байсан бол одоо маш их эрэлттэй байгаа. Энэ нь маш олон компани ирэх жил барих барилгынхаа суурийг цутгаж байгаатай холбоотой юм байна. 2013 оны хувьд ганцхан барилгын салбар 2,5 дахин өсөлттэй гарсан.

-        Ипотекийн зээлийн хөтөлбөрийг батлахаас урьтаж орон сууцны нийлүүлэлтийг нэмэгдүүлэх дорвитой арга хэмжээ авсангүй гэсэн шүүмжлэл гарч байсан. Үүнтэй санал нийлэх үү?

-        Бид орон сууцны нийлүүлэлтийг нэмэгдүүлэх олон арга хэмжээ авсан. Барилгын материалын үйлдвэр, импорт, барилга угсралтын  гэсэн 3 чиглэлээр хөнгөлттэй зээл өглөө. Хотын дэд бүтцийг өргөтгөн тэлж байгаа, үүний үр дүнд Буянт-Ухаа хороолол, Элеганс хотхон зэрэг томоохон орон сууцны хорооллууд баригдаж байна. Барилга барих гэдэг ганц өдрийн ажил биш болохоор үр дүн нь ирэх жилээс мэдэгдэнэ. Энэ онд 14800 айлын орон сууц ашиглалтанд орсон бол ирэх жил 31000 айлын орон сууц ашиглалтанд орох юм билээ. Тиймээс   ирэх жил нийлүүлэлт нэмэгдэхээр орон сууцны үнэ буурах боломжтой. 

-        Барилгын салбарыг дэмжсэн зээлүүд орон сууцны нийлүүлэлтийг нэмэгдүүлэх, үнийг тогтвортой барих тал дээр нөлөөлсөн үү?

-        Барилгын материалын үйлдвэрлэлийг дэмжих ажлын хүрээнд энэ онд ган бүтээцийн хоёр үйлдвэр шинээр ашиглалтанд орлоо. Эдгээр компаниуд өвлийн улиралд компаниудаас захиалга аваад бүтээгдэхүүнээ үйлдвэрлэчих учраас хавар барилгын ажлаа цаг алдахгүй эхлүүлэх боломжтой болно. Мөн хоногт 800 м² хүртэлх бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэх хүчин чадалтай 3 угсармал барилгын үйлдвэр баригдаж байна. Бетон зуурмагийн 52 үйлдвэр шинээр байгуулагдлаа. Харин барилгын материалын импортыг дэмжсэний үр дүнд энэ жил цемент, арматурын үнэ харьцангуй тогтвортой, хямдхан байсан. Барилга угсралтын компаниудад зээл өгснөөр дуусаагүй барилгуудаа барьж дуусгах боломжтой болсон.

-        Сүүлийн үед орон сууцны чанарын асуудал маш их яригдах болсон. Яамны зүгээс энэ тал дээр яаж анхаарч ажиллаж байгаа вэ? 20 жил зээлээ төлөөд арайхийж өөрийн болготол хүн амьдрах аргагүй болчих вий гэмээр байрнууд их байна гэсэн  шүүмжлэл олонтаа гардаг.

-        Орон сууцны чанарын асуудал их чухал сэдэв. Одоо бол барилгын чанарын хяналт зөвхөн яам, мэргэжлийн хяналтын байгууллага дээр төвлөрч байна. Цаашид үүнийг задалж, Зөвлөх үйлчилгээ үзүүлдэг мэргэжлийн төрийн бус байгууллагууд руу шилжүүлнэ. Түүнчлэн чанарын хяналтыг зураг төсөл зохиогч, угсралтынханд өөрсөнд нь хариуцуулах, даатгалд хамруулах, захиалагчийн хяналтыг сайжруулах шаардлагатай байгаа. Эдгээр ажлуудыг одоо УИХ-д өргөн барих шинэ хуулинд тусгаж өгсөн. Одоогийн хуулиар улсын комисс чанаргүй байр хүлээж авлаа гэхэд хариуцлага хүлээх ямар ч зохицуулалт байдаггүй. Тиймээс шинэ хуулиар барилгын чанарын хяналт, хариуцлагын асуудал нэлээн тодорхой зохицуулагдана. Мөн барилгын чанарыг сайжруулахад хувь хүний хяналт маш чухал үүрэгтэй. Захиалагч иргэд явцын хяналтыг сайн хийж, сонголтоо зөв хийвэл чанаргүй барилгууд аяндаа зах зээлээс шахагдана.

-        Тусгай зөвшөөрөл олгох ажлыг мэргэжлийн холбоодод шилжүүлэн өгөх ажил хэр урагштай байна вэ?

-        Өнөөдөр тусгай зөвшөөрлийг шилжүүлье гэхээр мэргэжлийн холбоодын чадавхи сул байгаа учраас тэд өөрсдийгөө хөгжүүлэх, нэгдэж нийлэх шаардлагатай байна. Одоо шууд өгөх гэж үзсэн ч хоорондоо бие биенээ муулсан, барьцсан хүмүүс байгаа болохоор цаашид өрсөлдөөн бий болгож, аль чадвартайд нь шилжүүлэх байх.

-        Барилгын норм дүрэм, стандартыг боловсруулах, тогтоох ажлыг мэргэжлийн холбоодоор гүйцэтгүүлэх боломж бий юу? Дан ганц салбарын яам өөр дээрээ төвлөрүүлэх шаардлага байна уу?

-        Гадаадын орнуудад барилгын норм дүрэм, стандартын асуудлыг мэргэжийн холбоод нь хариуцаад явдаг. Бид бас энэ тал руу шилжүүлэхээр судалж байна. Өнөөдөр барилгын салбарт 570 стандарт мөрдөгдөж байгаа ч засаж сайжруулах, шинээр боловсруулах шаардлагатай стандартууд байгаа. Тиймээс Засгийн газрын мөрийн хөтөлбөрт зааснаар Евро стандартыг нутагшуулах ажлыг эхлүүлээд байна. Яг хэзээнээс мөрдөж эхлэх вэ гэдгийг удахгүй зарлана.

-        Ярилцсанд баярлалаа.

       Ярилцсан Б.Цолмонтуяа