Улаанбаатар хотод хуучны өнгө үзэмжгүй олон барилга байгаагийн нэг нь Жуулчны гудамжны  “Уртцагаан” худалдааны төвийн барилга юм. Энэхүү барилгыг Үйлдвэр хоршооллын төв зөвлөлийн хөрөнгөөр хятадууд барьж 1962 онд  ашиглалтанд оруулжээ. 1990 онд уг барилга улсын мэдэлд шилжиж Нийслэлийн өмчийн харилцааны газар бүртгэлтэй болсон байна.

             Одоогийн байдлаар уг барилгыг  Урт цагаан, Хөм, Эдванс, Борогчин трейд, Нью тренд зэрэг 30 гаруй компани Нийслэлийн өмчийн харилцааны газраас гэрээний дагуу түрээлсэлдэг бөгөөд цааш нь  600 гаруй хөдөлмөр эрхлэгчдэд дамжуулан түрээсэлдэг ажээ.

          “Урт цагаан”-ыг хувьчлах асуудал хэд хэдэн удаа яригдсан ч элдэв маргааны улмаас хувьчлагдаагүй өдийг хүрсэн нь их хэмжээний түрээсийн орлоготой холбоотой гэж болно.  Ингэж хэлсний учир нь албан ёсны түрээслэгч 30 компани Нийслэлийн өмчийн харилцааны газартай гэрээ хийхдээ түрээсийн төлбөрийг метр квадратыг нь 4500 төгрөгөөр тооцож хийсэн байна. Харин цааш нь дам түрээслэхдээ 10 дахин нугалж түрээсэлдэг бөгөөд сар болгон дураараа түрээсийн мөнгөө нэмдэг, түрээсээ нэмж төлөхгүй бол  талбайгаа суллахыг шаарддаг гэсэн гомдол түрээслэгчдээс гарч байсан юм. Урт цагааны нийт ашиглалтын талбай 7600 метр квадрат бөгөөд эндээс олж буй  түрээсийн их хэмжээний орлогын өчүүхэн хэсэг нь Нийслэлд очоод, үлдсэн нь хэдхэн бизнес эрхлэгчдийн халаасыг түнтийлгэж байгаад харамсах хүн олон байна.

         “Урт цагаан”-ы бас нэг шүүмж дагуулсан сэдэв нь энэхүү барилгын өнгө үзэмж чанарын шаардлага хангахгүй байгаа явдал юм. Ашиглалтанд орсон цагаас хойш 50 жилийг үдсэн “Урт цагаан”-д 2000 онд л ганц удаа засвар хийжээ. Тухайн үед Уртцагааны бүх түрээслэгч аж ахуйн нэгж, хувь хүмүүс өөрсдөө хөрөнгөө гаргаж, 1.5 тэрбум төгрөгөөр барилгын гадна, дотор талыг зассан байна. Гэтэл 2005 онд Нийслэлийн өмчийн харилцааны газраас хувийн хөрөнгөөр засвар хийхийг хориглож тэр цагаас хойш ганц будаг ч түрхээгүй гэнэ.

         Нийслэлийн удирдлагууд Урт цагааны гудамжийг “Жуулчны гудамж” нэртэй болгосон ч тэр хавийн өнгө үзэмжийг засаж сайжруулах талаар ямар ч арга хэмжээ авсангүй. Тэгсэн хэрнээ Урт цагааны түрээслэгч иргэд барилгынхаа өнгө үзэмжийг сайжруулъя гэхээр Нийслэлийн өмчийн харилцааны газраас зөвшөөрдөггүй аж. Урт цагааныг нурааж шинээр барих асуудал хоёр жилийн өмнө яригдаж байсан ч газрыг нь булаацалдсан эрхмүүд тохиролцоонд хүрч чадаагүй учраас тэгсгээд намжсан гэдэг. Урт цагааныхойд талын газрыг тухайн үеийн дүүргийн удирдлагууд, нэр бүхий УИХ-ын гишүүд хувааж аваад барилга барьчихсан. Одоо ч тэр хэсэг газрын маргаан үргэлжилсээр.

        Жуулчны гудамжинд жуулчдыг татах нь бүү хэл үргээж орхимоор дүр төрх бий болсоор удаж байна. Урт цагааны барилгын гаднах төрхийг харсан гадны жуулчид хотын төвд юун балгас байгаа юм бэ гэж гайхмаар. Харин нь дотогшоо  орвол гуталчин, алт мөнгөний дархан, үсчин гоо сайхны газруудаас элдэв хурц үнэр холилдон ханхийж  толгой эргэж унамаар.  Тэнд үйл ажиллагаа эрхэлдэг иргэдийн эрүүл мэндийг бодсон ч, хотынхоо өнгө үзэмжийг анхаарсан ч Урт цагааныг шинэчлэх цаг хэдийн болсныг хотын дарга, холбогдох удирдлагууд анзаараасай билээ. Эсвэл хөгц үнэртсэн, өнгө үзэмжгүй  хуучин барилгыг хэдхэн компанид хямд үнээр түрээслүүлж, тэдний ашиг орлогоос хуваалцах эрх ашиг хэсэг хүмүүст байсаар байна уу гэдгийг шалгаж үзээсэй.

Барилгын нүүрэн хэсэг

Гадна талын өнгөлгөөний зарим хэсэг нь унасан байна

Барилгын арын хэсэг

Сэтгүүлч Б.Цолмонтуяа