“100.000 айлын орон сууц” хөтөлбөр хэрэгжих эсэх нь асуулт хэвээр үлдлээ
Өнөөдөр Төрийн ордонд УИХ-ын байнгын хорооноос “100.000 айлын орон сууц төслийн хэрэгжилтэнд тавих хяналт “ сэдэвт нээллтэй сонсгол зохион байгууллаа. Сонсголд БХБЯ-ы ТНБДарга Р.Эрдэнэбүрэн, Сангийн дэд сайд С. Пүрэв, Хөгжлийн банкны тэргүүн дэд захирал С.Сандагдорж, ОССК-ын захирал А.Гантулга , Төрийн банкны захирал Д.Батсайхан болон Засгийн газрын зарим гишүүд оролцож “100.000 айлын орон сууц төсөл”-ийн хэрэгжилттэй холбоотой Өргөдлийн байнгын хорооны гишүүдийн асуултад хариулт өглөө.
100.000 айлын орон сууц төслийн хүрээнд урт хугацаатай бага хүүтэй зээлээр орон сууцтай болохыг хүссэн олон хүн өнгөрөгч онд ОССК-д өргөдлөө өгсөн хэдий ч санхүүгийн эх үүсвэр байхгүй гэсэн шалтгаанаар зээл олгох арга хэмжээ зогссон. Эдгээр иргэд хөнгөлөлттэй зээлэнд хамрагдах гэж бүтэн жилийн турш маш их цаг хугацаа болон хөрөнгө мөнгө зарцуулсан хэдий ч байртай болох нь бүү хэл нэмж өр төлбөрт унаж, гадаа гудамжинд гарах дээрээ тулаад байгаа. Энэхүү иргэдийн гомдлын дагуу УИХ-ын Өргөдлийн байнгын хороо өнөөдрийн сонсголыг зохион байгуулсан бөгөөд сонсголд гомдол гаргасан нэр бүхий 21 иргэн болон барилгын компаний төлөөллүүд оролцлоо.
Өргөдлийн байнгын хорооны гишүүн Ж. Бурмаа сонсгол явуулах болсон шалтгаан болон явагдах дэгийг танилцуулснаар арга хэмжээ эхэлсэн. Сонсгол нь:
1. “100.000 айлын орон сууц төсөл” хөтөлбөр үргэлжлэн хэрэгжихгүй болсон шалтгааныг тодорхойлох
2. Төсөлд хамрагдахаар өргөдлөө өгсөн иргэдэд хаанаас ямар дарамт ирж байгаа болон, хохирлыг барагдуулах арга замыг олох
3. Цаашид ямар арга хэмжээ авч ажиллах ёстойг тодорхойлох гэсэн 3 үндсэн асуудлын хүрээнд Засгийн газрын гишүүд болон банк санхүүгийн байгууллагын төлөөллөөс хариулт авах зарчмаар өрнөлөө.
- “Өнгөрсөн Засгийн газраас “100.000 айлын орон сууц” төслийг хэрэгжүүлэхтэй холбогдож Хөгжлийн банкийг 200 тэрбум төгрөгийн санхүүжилт бүрдүүлэх үүргийг өгсөн. Энэ үүргээ биелүүлж чадсан уу?” гэсэн асуултад Хөгжлийн банкны тэргүүн дэд захирал С.Сандагдорж:
- “Тухайн үед бонд гаргах замаар энэ хөрөнгийг босгох шаардлагатай байсан. 6%-ийн хүүтэй зээл олгохын тулд үүнээс бага хүүтэй бонд гаргах хэрэгтэй болсон нь зах зээлийн зарчимд нийцээгүй. Гэтэл Засгийн газар бидэнд хэрэгжүүлэх боломжгүй даалгаврыг тулгасан ч боломжоороо 50 тэрбум төгрөгийг орон сууцны санхүүжилтэнд зарцуулахаар шийдвэрлэсэн. Энэ мөнгө бол зориулалтын бус санхүүжилт байсан. Он гараад нэмж 30 тэрбум төгрөг гаргаснаар нийтдээ 80 тэрбум төгрөгийн санхүүжилт олголоо” гэсэн хариултыг өгөв. Дээрх 80 тэрбум төгрөгийн санхүүжилтээс 1500 хүний зээлийг шийдвэрлэсэн, одоо үлдэгдэл 10 орчим тэрбум төгрөгөөр 200 хүний зээлийг шийдвэрлэх боломжтой гэлээ.
ОССК дээр 4144 хүний материал ирснээс 3988 хүнийг материалыг Төрийн банк руу хүргүүлсэн байна. Зээлийн эх үүсвэрээ тодорхойлоогүй, санхүүгийн байгууллагуудтай санал хүсэлт солилцоогүй байж яарч шийдвэр гаргасан нь Засгийн газрын алдаа байсан төдийгүй санхүүжилтийн хэмжээгээ тооцоолохгүй хэт олон хүний материалыг төвлөрүүлсэн гэсэн шүүмжлэл гарсан юм.
Энэ мэтчилэн Нэгдүгээр асуудлын хүрээнд хэд хэдэн асуулт тавигдсан бөгөөд энэхүү хөтөлбөр нь эдийн засгийн ямар ч тооцоо судалгаагүй, сонгуулийн өмнөх шоу байсан гэж Засгийн газрын гишүүд болон банк санхүүгийн төлөөлөл мэдэгдлээ.
Хоёрдугаар асуудлын хувьд иргэдэд үүсээд байгаа хохирлыг барагдуулахын тулд Сангийн яам ажлын хэсэг гаргаад ажиллаж байгаа. Тэрчлэн барилгын зарим компаниуд барилга нь ашиглалтанд орсон цагаас эхэлж алданги тооцоод эхэлсэн, ирэх сараас зээл нь шийдэгдэхгүй гэрээгээ цуцлахыг шаардаж байгаа бөгөөд гэрээгээ цуцаллаа гэхэд иргэдийн урьдчилгаа төлбөрөөс 10 %-ийг нь суутгаж авах тухай асуудлыг хөндөж ярьсан. Гэвч иргэдийг хүнд байдлаас гаргах оновчтой шийдлийг Засгийн газар одоо болтол олоогүй байгаа гэдгээ мэдэгдлээ. Урьдчилгаа төлбөрөө буцааж аваад гэрээгээ цуцлах зөвлөгөөг Сангийн дэд сайд С. Пүрэв өгөөд амжсан. Иргэд болон барилгын компаний хооронд хийгдсэн гэрээ Иргэний хуулиар зохицуулагдаж байгаа тул шүүхээр асуудлаа шийдүүлээд урьдчилгаа мөнгөө аваад хохиролгүй үлдэж болно гэсэн утгатай зүйл ярив.
Гэтэл “100.000 айлын орон сууц” төсөлд хамрагдахаар хүсэлтээ гаргасан иргэдийн хохирол ердөө урьдчилгаа мөнгөөр зогсохгүй гэдгийг төрийн сайд нар хэнээс ч илүү мэдэж байх ёстой баймаар. Байртай болон гэж найдаад хашаа байшингаа зараад, хамаатан садан, найз нөхдөөсөө зээл аваад, хадгаламжин дахь хэдийгээ шавхаад байрны уьдчилгаа төлчихсөн хүмүүс бүтэн жил зээл хөөцөлдөж гүйсний эцэст байр ч үгүй, хашаа байшин ч үгүй, урьдчилгаанд төлсөн хэдэн төгрөгтэй хаачих билээ дээ. Ядаж л энэ хугацаанд хэдэн төгрөгөө эргэлтэнд оруулж байсан бол, хадгалуулж байсан бол өнөөдөр хохирох биш хожих байсан ч юм бил үү.
Гуравдугаар асуудлын хүрээнд иргэдийг хохироохгүйн тулд цаашид ямар арга хэмжээ авч ажиллах талаар Өргөдлийн байнгын хорооноос Засгийн газрын гишүүдээс асуухад тоймтой хариулт өгөх хүн байсангүй. Энэ төсөл хөтөлбөр анхнаасаа хэрэгжих боломжгүй, Монголчуудын сэтгэлийг татах гэсэн амлалт төдий зүйл байсан. Жилийн 6 %-ийн хөнгөлөлттэй зээл олгоно гэсэн сургаар барилгын компаниуд үнээ нэмж, энэ нь иргэдийн нуруун дээр хүнд ачаа болж буусан гэв.
Хэрвээ цаашид жилийн 6%-ийн хүүтэй зээл олгоод явна гэвэл улсын төсөвт их хэмжээний ачаалал үүсэх аж. Хэрэв уг хөтөлбөр цаашид хуучин журмаар хэрэгжээд, үлдсэн 2600 хүний зээлийг олгоод явбал улсын төсвөөс жилд 7-8 тэрбум төгрөгийн хүүгийн төлбөр төлөх ёстой болно гэлээ. Иймээс энэхүү хөтөлбөрийг цаашид үргэлжлүүлэн хэрэгжүүлэхийн тулд зээлийн хүүг зах зээлийн зарчимд нийцүүлэн өөрчлөх, хөтөлбөрт оролцох барилгын компаниудыг илүү нарийн шалгуураар сонгож авах, арилжааны банкуудыг өрсөлдөөний журмаар татан оролцуулах шаардлага тулгарч байгааг Засгийн газар, холбогдох төрийн байгууллага, банк санхүүгийн байгууллагууд илэрхийлсэн. УИХ-ын Өргөдлийн байнгын хорооноос сарын дараа дахин энэ асуудлаар хэлэлцүүлэг явуулах бөгөөд тэр үед иргэдийн хохирлыг бүрэн барагдуулах талаар тодорхой эхлүүлсэн ажилтай байхыг санууллаа.
Сурвалжилсан: Б.Цолмонтуяа